بخشی از مقاله
چکیده
هدف از انجام دادن پژوهش حاضر بررسی تاثیر تشویق در افزایش یادگیری دانش آموزان بود. روش پژوهش بصورت کتابخانه ای که به صورت توصیفی-تحلیلی و از نوع جمع بندی مطالعه مقاله هایی که در زمینه تشویق مورد پژوهش قرارگرفته بود، یافته ها نشان داد که تشویق در افزایش یادگیری دانش آموزان ارتباط دارد و عدم ارتباط آن از پیشرفت دانش آموزان می کاهد. با توجه به اینکه تشویق با یادگیری ارتباط دارد، می توان با افزایش تشویق از طریق اعمال روشهای مناسب تربیتی و غنی کردن محیط پرورشی، یادگیری دانش آموزان را ارتقا داد.
مقدمه
شاید برای بعضی تصور اینکه بتوان در مدرسه ای از تشویق استفاده کرد کمی دشوار است اما واقعیت این است که می توان در سنگر مدارس ناظر حضور با شکوه معلمان و شاگردانی بود که با سرمایه از محبت و چهره های متبسم و مصمم در تلاش هستند که در کارهای خود موفق بوده اند. پس باید رنگ مدرسه یادآور زیبایی ها و نیکویی ها باشد. چرا که هم انسانها بالاخص دانش آموزان محبت پذیر می باشند. و لذا نیاز به محبت از اساسی ترین نیازهای هر انسان می باشد. تشویق نیروها و استعدادهای دانش آموزان را به کار می اندازد و استقامت آنها را در کارها زیاد می کند. تشویق و تقویت رفتار مثبت کودکان سبب شکل گیری عادات مطلوب در آنان می شود.
رسول خدا پایه رفتار با کودکان و نوجوانان را بر محبت استوار کرده و سفارش می کند که آنان را گرامی بداریم و با جایزه ای که امکان وفایش هست آنان را تشویق نمائیم.
ما شاهد بیشترین، مؤثرترین و پایدارترین اثر در رفتار دانش آموزان هستیم در حالی که وقتی دانش آموزی را تنبیه می کنیم نه تنها به هیچ یک از نیازهای خطری و اساسی او پاسخ نمی دهیم بلکه تعادل حیاتی اش را برهم زده او را با تجربه ناخوشایندی که همواره از آن گریز دارد مواجه می کنیم ولو اینکه بطور موقت رفتار مطلوب آن را کنترل کرده باشیم.
دانش آموز اگر از لحاظ درسی و اخلاقی در سطح غیر قابل قبولی باشد باید نقطه مثبتی در وضع رفتار و ظاهر او یافت و از آن بعنوان جای پا برای تشویق وی استفاده کرد مثلا ممکن است دستهایش لطیف و یا موی سرش اصلاح شده و مرتب باشد همچنین ممکن است به تمیزی کفشهایش اهمیت بده و یا دفتر و کتاب خود را خوب نگه داری کند. به هر حال باید از همان نقطه مثبت و روزنه کوچک نوری به زندگی تحصیلی دانش آموز تابیده شخصیت قابل قبولی از او ساخت و زندگی جدیدی را برایش پی ریزی کرد. سرگرمیها و علایق دانش آموز نیز نباید از نظر معلم دور بماند.
هدف پژوهش
هدف کلی پژوهش بررسی نقش، ضرورت، و روشهای تشویق برای ارتقای پیشرفت تحصیلی و عملکرد یادگیری و با توجه به سوالهایی که در ادامه آمده اند می باشد. که می خواهیم بدانیم آیا تشویق در افزایش یادگیری موثر است و آیا تشویق تنها راه موفقیت یک دانش آموز در یادگیری است؟ آیا واقعا تشویق بیش از روشهای دیگر مانند تنبیه بر پیشرفت تحصیلی دانش آموزان تاثیر دارد؟ و آیا نقش معلمان و اولیا و مدرسه با استفاده از تشویق در امر یادگیری موثر است؟
پیشینه تحقیق
تحقیقات فراوانی در رابطه با تاثیر تشویق در یادگیری صورت گرفته است. اما تحقیق و مقاله ای که منحصرا به بررسی تاثیر تشویق در افزایش یادگیری دانش آموزان و پیشرفت تحصیلی آنان پرداخته شده باشد وجود ندارد. لذا ما در اینجا به تحقیقاتی اشاره می کنیم که مرتبط با تاثیر تشویق در یادگیری دانش آموزان هستند.
مقاله دکتر مهدی ممتحن در سال1391 تحت عنوان واکاوی نگاره های تعلیمی-تربیتی تشویق و تنبیه در آثار سعدی با توجه به این که دو اصل تشویق و تنبیه از عوامل اساسی در تعلیم و تربیت هستند، و در این مقاله به بررسی این دو و ویژگی آنها در آثار سعدی پرداخته شده است.
همچنین مقاله الگوی ایجاد علاقه و انگیزه به مطالعه و پژوهش: بررسی اثربخشی آن در دانش آموزان دوره راهنمایی توسط دکتر اکبر رضایی، دکتر عزت االله قدم پور و دکتر حسن پاشا شریفی در سال1387 مورد پژوهش انجام گرفته است، که برای افزایش تشویق و انگیزه دادن دانش آموزان نسبت به مطالعه و پژوهش در قالب یک طرح آزمایشی پیش آزمون- پس آزمون با گروه کنترل برای نمونه ای به حجم 275 نفر از دانش آموزان سال سوم راهنمایی در درس علوم به اجرا گذاشته شد.
نتایج حاصل نشان داد که به کار گیری الگوی طراحی شده در موقعیت کلاس درس علوم و تبدیل این کلاس به یک بافت پژوهش- محور و فعال سبب شد تا این دانش آموزان در مقایسه با کلاس های معمولی، به کار آمدی بالاتر در درس علوم برسند.
همچنین مقاله جایگاه تشویق و تنبیه در تعلیم و تربیت توسط امیر هوشنگ آذردشتی به سال1374 در تعلیم و تربیت بطور صریح و روشن بیان کرده است که از تشویق می توان برای افزایش رفتار مطلوب، یادگیری رفتار جدید و کاهش رفتارهای نامطلوب - از طریق تشویق رفتار مغایر - در دانش آموزان استفاده کرد، تاثیر به سزایی دارد.
کتاب تشویق کودکان به یادگیری نوشته دان دینکمایر و رادلف درایکرز ترجمه مجید نوریان در سال1381 که به بررسی شکوفا شدن استعدادهای دانش آموزان برای یادگیری بهتر، بسط علاقه اجتماعی آنان به کلاس و مدرسه و ارتباط دو سویه بین کانون خانواده و مدرسه برای یادگیری مطلوب نوشته شده است.
تحقیق دیگری با عنوان نیم نگاهی به پایان نامه ها: تشویق و تنبیه در مدارس توسط مهین توکلی در سال1375 مطالعه شده، بیانگر این است که تجزیه و تحلیل نگرشهای دانش آموزان در مورد روشهای رایج تشویق و تنبیه و رابطه ی آن با موفقیت تحصیلی نقش سودمندی در یادگیری دارد.
روش تحقیق
مقاله حاضر توصیفی-تحلیلی و از نوع همبستگی بوده و هدف از انجام آن بررسی تاثیر تشویق در افزایش یادگیری دانش آموزان است . روش استفاده شده در این پژوهش کتابخانه ای و جامعه آن کتب منبع، مقالات و مجلات مرتبط با این موضوع می باشد.
تعاریف تشویق
تشویق در لغت به معنای بر انگیختن به شوق در آوردن، راغب ساختن و شایق کردن است.
ما معمولا از تشویق استفاده می کنیم تا رفتاری را تقویت کنیم. یعنی تکرار آن رفتار را افزایش دهیم.
تشویق جلوه ای از تحسین و تقدیر نوعی تایید برای فرد است .در سایه ای آن شوقی در آدمی پدید می آید که به رفتار معین اقدام کرده و آن را مکرر سازد. و بصورت کلی در تعریف تشویق می توان گفت:
تشویق عامل وادار کننده است که به انسان نیرو و انرژی می دهد. شخصی که تشویق می شود از کار و زحمت خود احساس رضایت و خشنودی می کند و این رضایت خاطر است که جلوی خستگی و بی میلی او را می گیرد.
ضرورت تشویق
تشویق مایه تقویت روح است و حس اعتماد را در فرد به وجود آورده و استعدادهای فرد رشد کرده و به فعلیت در می آید.کتاب آسمانی ما، قرآن مجید درباره تشویق، پیامبرش را سفارش نموده و وظیفه رهبر و پیشوا می داند :
ا ی پیامبر! مومنان را به نبرد تشویق و ترغیب کن اگر بیست نفر شکیبا در میان شما باشد بر دویست نفر و اگر صد نفر باشد بر هزار نفر از کافران غالب می شود زیرا آنها به نتیجه کار خود آکاهی ندارند.«
ای پیامبر، من تو را شاهد و الگو، بشارت دهنده و تشویق کننده و بیم دهنده و ترساننده - برای مردم - فرستادم.
منظور از تشویق یک هدف واقعی است که دستیابی به آن انگیزه ای را ارضاء می کند. تشویق برای آدمی می تواند یک پاداش عینی یا پاداش نمادین باشد. برای دانش آموزان نمره خوب و رسیدن به جواب یک مسئله هر دو تشویق به حساب می آیند. در واقع مشوقها همان تقویت کننده های مثبت هستند.
