بخشی از مقاله
چکیده
توجه به عامل مهم درونی موسوم به ساعت زیستی و تأثیر آن بر وضعیت فیزیولوژیکی و در نتیجه بر عملکرد بدنی بهویژه در اوقات مختلف شبانه روز ضروری است، در تحقیقی نشان داده شد که زمان عکسالعمل ساده، قدرت عضلانی، توان بیهوازی و میزان انعطاف پذیری، عصر هنگام - در مقایسه با صبح هنگام - برتری معنی داری دارد، که احتمالاً ناشی از بیشتر بودن دمای بدن و ترشحات هورمونی در بعد از ظهر است.
هدف پژوهش حاضر تأثیر تمرینات با وزنه در نوبتهای صبح و عصر بر روی کورتیزول، ایمنی هومرال دانش آموزان ورزشکار استان سمنان می باشد. در این تحقیق که از نوع نیمه تجربی است، تأثیر تمرینات مقاومتی صبح هنگام و عصر هنگام، بر میزان پاسخ هورمونهای کورتیزول، و نیز مقادیر ایمونوگلوبولین های سرمی IgG, IgA, IgM مطالعه شده است.
اطلاعات بدست آمده بر اساس میانگین و انحراف استاندارد دسته بندی و توصیف شدند. برای مقایسه اختلاف میانگینهای هر دو گروه در مراحل مختلف اندازه گیری نسبت به روز اول از آزمون - t-test - وابسته استفاده شد. نظر به اینکه پاسخهای بدست آمده از آزمودنی های صبح و بعد از ظهر برای ایمونوگلوبولین های مذکور معنی دار نبوده است، لذا نتیجه گیری نهایی تحقیق حاکی از بیاثر بودن تمرینات با وزنه بر ایمنی هومرال و اثر آن بر سطح هورمون کورتیزول می باشد. با توجه به اینکه تمرینات با وزنه باعث افزایش میزان کورتیزول شده است بنابراین به نظر میرسد که احتمالاً این پروتکل برای افزایش آمادگی جسمانی یک عامل کارآمد است.
-1 مقدمه
یکی از سیستم های مهم و حیاتی بدن، سیستم ایمنی است. سیستمی که بدون عملکرد صحیح آن، ادامه حیات به مخاطره میافتد و چه بسا غیرممکن می شود. دامنه و حیطه ایمونولوژی و هورمون شناسی ورزشی در طی دهه گذشته، به سرعت توسعه یافته و اطلاعات به دست آمده ارتباطات بیشتری را بین سایر علوم از قبیل علوم ورزشی، پزشکی، ایمونولوژی، پاتولوژی و علوم رفتاری را نشان میدهد. که پاسخ ایمنی نسبت به فعالیتهای بدنی را به دلایل ذیل - متعددی - حائز اهمیت میدانند.
حفظ سلامت ورزشکار از طرفی و این واقعیت که هدف مزبور همان کلید حفظ کارایی ورزشکار است با توجه به پارهای از اعتقادات رایج میان توده مردم و ورزشکاران اهمیت تحقیق در این حیطه را افزایش میدهد. بدون شک به بررسیهای بیشتری در این زمینه نیاز است تا بینش ما را در شناخت و تفسیر مکانیسمهای فیزیولوژیکی و عکسالعملهای بیولوژیکی بدن وسیعتر گرداند و نتایج آن هم برای ورزشکاران نخبه که برای توسعه مهارت ورزشی و آمادگی جسمانی تمرین میکنند و هم برای آن عده از افراد جامعه که برای بدست آوردن فواید فیزیولوژیکی و روانی و سلامتی، در فعالیتهای بدنی شرکت میکنند، مفید باشد.
-2 بیان مسئله
توجه به عامل مهم درونی موسوم به ساعت زیستی و تأثیر آن بر وضعیت فیزیولوژیکی و در نتیجه بر عملکرد بدنی به ویژه در اوقات مختلف شبانه روز ضروری است - ریلی و همکاران1، . - 1997 در تحقیقی نشان داده شد که زمان عکسالعمل ساده، قدرت عضلانی، توان بی هوازیو میزان انعطاف پذیری، عصر هنگام - در مقایسه با صبح هنگام - برتری معنی داری دارد، که احتمالاً ناشی از بیشتر بودن دمای بدن و ترشحات هورمونی در بعد از ظهر است
تغییرات روزانه عملکردهای ورزشی معمولاً در بعد از ظهرها، همزمان با افزایش درجه حرارت بدن، به اوج میرسد . الگوهای شبانه روزی عملکرد ممکن است متأثر از درجه حرارت مرکزی مکانیزم های محیطی باشد. همانطور که تحریک عصبی با تغییرات روزانه ظاهر نمی شوند. این ترتیب روزانه خاص در انواع سیستم های انرژی فعالیت های روزانه در تبدیل ATP به متابولیسم هوازی و بیهوازی گزارش شده است و شواهدی برای تمام فعالیت های عضلانی - اکسنتریک، ایزومتریک، کانستریک - در تعداد زیادی از گروه های عضلانی می باشد.
عملکردهای قدرتی بدون در نظر گرفتن زمان آن در طول روز به نظر میرسد که الگوی روزانه ویژهای را به مانند سازگاری تمرینات مقاومتی برای خود ایجاد کند. استرس از عوامل محرک دستگاه ایمنی است و فعالیت بدنی می تواند به عنوان یک عامل فشار آفرین به تغییراتی در این دستگاه منجر شود. از سوی دیگر، ترشح هورمون کورتیزول نیز در شرایط استرس زا افزایش مییابد
در این تحقیق محقق در نظر دارد به این سؤال پاسخ دهد که آیا تمرینات با وزنه در نوبت های صبح و عصر بر روی کورتیزول، ایمنی هومورال دانش آموزان ورزشکار تأثیر متفاوت دارد یا نه؟
-3 پیشینه تحقیق :
ترتیبیان و همکاران . - 1392 - در تحقیق خود با عنوان اثر روغن زیتون بر هورمون کورتیزول در دختران فعال متعاقب یک جلسه تمرین وامانده ساز نتیجه گرفتند که سطح کورتیزول در تمامی مراحل پس از تمرین افزایش معناداری داشت.
علیزاده و همکاران . - 1391 - در تحقیق خود و به بررسی تأثیر یک جلسه تمرین مقاومتی روی تستوسترون و کورتیزول بزاقی در مردان فوتبالیست نخبه انجام دادند. نتایج تحقیقات حاکی از آن بود که سطح کورتیزول در پایان تمرین کاهش معناداری داشت و نیز نسبت کورتیزول به تستوسترون بعد از تمرین افزایش معناداری داشت.
شریعت و همکاران . - 1390 - تحقیقی با عنوان اثر تمرین مقاومتی سنگین بر ریتم شبانهروزی کورتیزول بزاقی در ورزشکار مرد بدنساز انجام دادند. نتایج تحقیقات نشان داد اگر چه تمرین مقاومت اثر معنی داری روی ترشح هورمون کورتیزول بلافاصله پس از تمرین داشت اما در ریتمک شبانه روزی کورتیزول در حالت بیداری این اثر معنی دار نبود.
زارع و همکاران . - 1390 - در تحقیقی به مقایسه دو شیوه تمرین تداومی و تناوبی به عنوان عوامل پیشگویی کننده پرداختند. نتایج نشان داد هر دو شیوه تمرینی تداومی و تناوبی هوازی با کاهش معنی دار عوامل خطرزای همراه بود و تفاوت معنی داری بین دو شیوه تمرینی بر تغییرات شاخصهای قلبی- عروقی سنتی جدید وجود نداشت.
پاپاکوستا و همکاران. - 2013 - 1 به بررسی اثر تمرینات قدرتی یا توانی روی عملکرد ایمنی بدن انجام دادند. نتایج تحقیقات نشان داد سه هفته تمرینات توانی و قدرتی روی عملکرد ایمنی بدن تأثیر قابل ملاحظهای خواهد داشت.
هایز و همکاران. - 2010 - 2 تغییرات روزانه عملکردهای ورزشی معمولاً در بعد از ظهرها، همزمان با افزایش درجه حرارت بدن، به اوج میرسد. الگوهای شبانه روزی عملکرد ممکن است متأثر از درجه حرارت مرکزی مکانیزم های محیطی باشد. همانطور که تحریک عصبی با تغییرات روزانه ظاهر نمیشوند.
این ترتیب روزانه خاص در انواع سیستمهای انرژی فعالیتهای روزانه در تبدیل ATP به متابولیسم هوازی و بی هوازی گزارش شده است و شواهدی برای تمام فعالیتهای عضلانی - اکسنتریک، ایزومتریک، کانستریک - در تعداد زیادی از گروههای عضلانی میباشد. عملکردهای قدرتی بدون در نظر گرفتن زمان آن در طول روز به نظر میرسد که الگوی روزانه ویژه ای را به مانند سازگاری تمرینات مقاومتی برای خود ایجاد کند. کاربردهای این تحقیق شامل: -1 به ورزشکاران توصیه میشود که زمانهای تمرین با زمانهای عملکرد همزمانی داشته باشند. -2 افراد ممکن است دستاورد حجمی و قدرتی بیشتری را زمانی که برنامههای تمرین مقاومتی بر اساس وابستگی پاسخهای تستوسترونی فرد باشد، تجربه کنند.
دایسون و همکاران . - 2009 - در تحقیقی 12 مرد و فعال روی یک دوچرخه ارگومتر برای مدت 2/5 ساعت با %60 اکسیژن مصرفی بیشینه به تمرین پرداختند. نمونههای بزاقی قبل و بعد از تمرین گرفته شد. کاهش معنی داری در IgA بزاقی مشاهده شد.
1-3 خلاصه و جمعبندی پیشینه تحقیق
با توجه به نتایج و گزارشهای تحقیقی ضد و نقیض در زمینه احتمال وقوع وقایع عفونی در ورزشکاران، یکی از جمله علل وقایع عفونی در ورزشکاران، مهار موقعی عملکرد ایمنی به دنبال ورزش یا تمرینات شدید - کوتاه مدت و یا طولانی مدت - می باشد. این روند ممکن است از طریق عمل میانجی هورمون های استرس مانند کورتیزول رخ دهد. نتایج تحقیقات مروری نشان داد که وابسته بودن تغییرات سیستم ایمنی را به شدت تمرین و نوع آن، مدت تمرین، وضعیت آمادگی افراد تحت تمرین، مدت زمان تمرینات و حتی روشهای سنجش ایمنی را نشان می دهد. همانگونه که بیان گردید اکثر تحقیقات انجام گرفته در بین رشتههای استقامتی و در شدتهای مختلف تمرینی بوده و کمتر به رشتههای قدرتی و سطوح استراحتی آنها پرداخته شده است.
