بخشی از مقاله
چکیده
- هدف از پژوهش حاضر بررسی تاثیر تمرینات تداومی و تناوبی فزاینده بر سطوح استراحتی و پاسخ ایمنی مخاطی می-باشد. بدین منظور 15 بازیکن مرد تنیسرویمیز استان سمنان به صورت هدفمند انتخاب شدند، و به مدت هشت هفته - هفتهای سه جلسه - تمرینات تداومی و تناوبی را انجام دادند.. و نمونههای بزاقی قبل، بعد از چهار هفته و بعد از دوره و همچنین قبل، بلافاصله و یک ساعت پس از پایان یک جلسه فعالیت در آغاز و پایان دوره جهت تعیین پاسخ سریع ایمنی مخاطی جمعآوری شد. جهت تجزیه دادهها از آزمونهای تحلیل واریانس یک طرفه و t زوجی تجزیه و تحلیل گردید. نتایج نشان داد سطوح S-IgA و پروتئین تام پس از هشت هفته تمرین به طور معنیداری کاهش یافت. بنابراین میتوان نتیجه گرفت انجام تمرینات فزاینده موجب سرکوب ایمنی مخاطی شده و پاسخ ایمنی مخاطی به تمرین بدنی تابعی از شدت فعالیت بدنی میباشد.
کلمات کلیدی: ایمونوگلوبولین نوع A بزاقی، پروتئین تام یزاقی و تمرینات تناوبی و تداومی
مقدمه
مربیان و پزشکان تیمهای ورزشی به حفظ سلامتی ورزشکارانشان در طول مسابقات و تمرینات اهمیت ویژهای قائل هستند . بعضی بیماریها اثرات متفاوتی بر توانایی ورزشکاران در طول تمرینات و مسابقه گذاشته و ممکن است با ادامه تمرین و مسابقه سلامت ورزشکاران به خطر بیفتد - . - 20 بخوبی ثابت شده انجام فعالیت های بدنی موجب بهبود عملکرد بسیاری از سیستم های فیزیولوژیک می شود . - 24 - اما در خصوص تاثیر فعالیت های بدنی بر سیستم ایمنی این تاثیر دوگانه می باشد . - 25 - در حالی که فعالیت بدنی شدید موجب مهار برخی از عملکردهای سیستم ایمنی می شود . - 23 - و سبب سرکوب سیستم ایمنی میگردد 12 - ،. - 13 و در برخی موارد تضعیف ایمنی به قدری برجسته است که مضعیت بدن از نظر دفاعی را به پنجره باز تشبیه می نمایند که در این شرایط احتمال عفونت های بالینی بسیار قابل انتظار است.
ایمونوگلوبولینها 1 - Ig - مولکولهای گلیکوپرئتئینی هستند که توسط سلولهای B و پلاسما ساخته و ترشح میشوند. این مواد در سرم و سایر مایعات بدن مثل اشک و بزاق وجود دارند و واسطه محلول و مهمی هستند که سبب پاسخ ایمنی هومورال در مقابل عوامل عفونی مثل باکتریها، ویروسها و انگلها میشود. ایمونوگلوبولین نوع A بزاقی 2 - S-IgA - اولین ایمونوگلوبولین ترشحات مخاطی و دومین ایمونوگلوبولین سرمی بعد از 3 IgG میباشد. در بسیاری از مطالعات تاثیر فعالیتهای بدنی گوناگون بر هورمونها و ایمونوگلوبولینها بررسی شده است. برخی از مطالعات در بررسی پاسخ S-IgA به یک جلسه فعالیت کاهش غلظت S-IgA گزارش نمودهاند 16 - ،. - 2 اما در مقابل برخی مطالعات دیگر افزایش 15 - ، - 5 یا عدم تغییر را گزارش نموده اند - 9،. - 7 محققان دلیل این تناقصات مشاهده شده را به عوامل متودولوژیک مورد استفاده از قبیل آزمودنیها، شدت، مدت و نوع برنامه های تمرینی نسبت دادهاند.
تنیسرویمیز4 یک ورزش پویا با سرعت و سرعت عکسالعمل بالا، تغییرات ناگهانی و پیچهای مختلف توپ است که تمرین سیستمهای حسی و حرکتی شاید در اجرای ماهرانه این ورزش تاثیر بیشتری داشته باشد که هم طرفین را به تحرک و چالاکی خارقالعادهای وا میدارد و هم ذکاوت و تیز بینی و ابتکار بازیکنان را مورد آزمایش میگذارد. در تنیس-رویمیز از دو سیستم هوازی و بیهوازی در تولید انرژی استفاده میشود که حدود 70 تا 80 درصد دستگاه غالب تولید انرژی بیهوازی میباشد که نشانه سرعت بالای این رشته ورزشی میباشد - . - 1 لذا به دلیل شدت و سرعت عکسالعمل بالای این رشته تمرینات مداوم و فشردهای را میطلبد و احتمال اینکه سلامتی ورزشکاران در معرض تهدید عوامل بیماریزا قرار گیرد، زیاد است. بنابراین با توجه به اهمیت سیستم ایمنی و به خصوص ایمونوگلوبولین نوع A بزاقی در مقابله با بیماریها و بدلیل اینکه پژوهشهای انجام شده هر یک ورزش خاصی را انتخاب نمودهاند که سیستم انرژی و ویژگی تمرینی منحصر به خود را دارند و نیز بنا بر تناقضات موجود در یافتهها، محقق تنیسرویمیز را با در نظر گرفتن ویژگی نمرینی خاص خود و پژوهشهای اندک انتخاب کرده است. همچنین از آنجایی که تضعیف سیستم ایمنی مخاطی یکی از مکانیسمهای احتمالی مطرح شده برای توجیه بروز ابتلا به عفونتهای مجاری تنفسی میباشد و ابتلا به این عفونتها موجب میشود ورزشکاران در اوج تمرینات برنامههای تمرینی خود را کاهش داده و در موارد شدیدتر آن را قطع نمایند، و این موضوع همیشه یکی از دغدغههای بازیکنان رقابتی و مربیان آنها میباشد، لذا نتایج این مطالعه می-تواند اطلاعات مناسبی را در خصوص چگونگی تاثیر برنامه های تمرینی بر ایمنی مخاطی در اختیار متخصصان این رشته قرار دهد.
روششناسی پژوهش
با توجه به ماهیت موضوع و اهداف پژوهش، پژوهش حاضر از نوع نیمه تجربی میباشد.
آزمودنی ها:
جامعه آماری این پژوهش را بازیکنان برتر تنیسرویمیز استان سمنان تشکیل میدادند. که از میان آنها 15 نفر با میانگین سن 18/90 2/7 سال، قد 178/69 5/32 سانتی متر، وزن 70/49 6/65 کیلوگرم، توان هوازی 4/61 40/9 میلیلیتر به ازای هر کیلوگرم از وزن بدن در دقیقه، زمان رسیدن به آستانه بیهوازی 3/85 1/29 دقیقه و سابقه تمرینات منظم و حضور درمسابقات مختلف استانی و کشوری تنیس روی میز 5 1 سال به صورت نمونه گیری هدفمند در دسترس، پس از تکمیل پرسشنامه - شامل اطلاعات شخصی، سوابق پزشکی و سوابق ورزشی - و فرم رضایتنامه و موافقتنامه با آگاهی کامل از نحوه اجرا انتخاب شدند.
شرایط ورودیه مطالعه شامل : عدم وجود هر گونه سابقه بیماریهای عفونی، ریوی، اختلال هورمونی، آسیب دیدگی در ماه گذشته، سابقه دوره تمرینی 4 تا 5 سال و هفتهای 6 ساعت بعلاوه به آزمودنیها توصیه شد از یک هفته قبل از اجرای آزمون از هیچ ماده نیروزا مثل ویتامینها، مکملهای غذایی، گیاهان دارویی و یا داروهایی که بر سیستم ایمنی اثر گذارند، استفاده نکنند. و از 48 ساعت قبل از آزمون در هیچ فعالیت سنگین ورزشی و یا در شرایط محیطی نامساعد دمایی قرار نگیرند. - همه این موارد در توافقنامه قید شدند - که این موارد معیارهای طراحی مطالعه بودند.
پروتکل تمرین :
همه آزمودنی ها در برنامه تمرینی که شامل 8 هفته، هفتهای سه جلسه تمرینات تداومی و تناوبی بود شرکت کردند. تمرینات تداومی شامل تمرینات فارتلک با شدت 70 درصد ضربان قلب بیشینه و دویدن روی تردمیل که هر دو هفته یکبار مدت دویدن افزایش یافت به شکلی که از 20 دقیقه در دو هفته اول به 60 دقیقه در دو هفته آخر افزایش یافت. تمرینات اینتروال شامل آزمون RAST به این صورت که آزمودنیها یک مسافت 35 متری را با حداکثر سرعت و توان طی نموده و 10 ثانیه استراحت سپس همان مسیر را دوباره با حداکثر سرعت دویده در دو هفته آغازین این برنامه شامل چهار ست با سه تکرار و استراحت پس از هر تکرار چهل ثانیه بود. بین هر ست نیز دو دقیقه استراحت فعال وجود داشت. هر دو هفته تعداد ستها، زمان تکرارها و استراحت فعال بین هر ست افزایش یافت، از طرف دیگر نسبت استراحت به فعالیت که در دو هفته 1 به 4 بود در دو هفته آخر به یک رسید. هر جلسه تمرین از سه بخش اصلی تشکیل شده که عبارت بودند از گرم کردن، برنامه اصلی - تمرینات فارتلک و اینتروال - و سرد کردن تشکیل شده بود.
ابزار اندازهگیری:
برای اندازهگیری قد - Cm - و وزن - Kg - از قد و وزنسنج دیجیتالی - Seca ساخت آلمان، با دقت 0/1 کیلوگرم و 1 میلی متر - و در روز آغاز دوره توان هوازی و زمان رسیدن به آستانه بیهوازی آزمودنیها به ترتیب با استفاده از آزمون تعدیل شده - 22 - Bruce و - 8 - Conconi با استفاده از تردمیل الکترونیکی مدل HC1200 ساخت شرکت تکنوجیم ایتالیا مورد سنجش قرار گرفت.
نحوه و زمان جمع آوری نمونههای بزاقی :
پنج میلیلیتر بزاق تحریک نشده قبل، بلافاصله و یک ساعت پس از پایان یک جلسه فعالیت در آغاز - 3 بار - و پایان دوره 3 - بار - و همجنین جهت بررسی روند تغییرات سطوح استراحتی قبل از دوره، پس از هفته چهارم و بعد از دوره 3 - بار - در حالت استراحت نمونههای بزاقی جمعآوری شد. در هر مرحله از نمونهگیری ابتدا آزمودنیها دهان خود را با آب شسته و سپس 200 میلیلیتر آب نوشیدند. پس از آن نمونه های بزاقی خود را به داخل تیوپهای ویژه جمعآوری بزاق ریختند. نمونهها پس از جمعآوری در محفظه حاوی یخ قرار گرفته و سپس در دمای -20 درجه سانتیگراد فریز شدند تا در زمان مناسب مورد آزمایش قرار گیرند. اندازهگیری ایمونوگلوبولین نوع A بزاقی به روش الایزا - کیت تجارتی شرکت Demeditec ساخت کشور آلمان با دقت میکروگرم در لیتر و نانوگرم در لیتر - و برای اندازهگیری پروتئین تام بزاقی از روش برادفورد استفاده شد. برای بیان غلظت IgA از شیوه بیان غلظت ایمونوگلوبولینها نسبت به پروتئین تام بزاقی استفاده شد. محققان برای بیان غلظت IgA از این روش استفاده میکنند، بدلیل اثر ورزش بر جریان بزاق و کاهش حجم آن و افزایش کاذب ایمونوگلوبولینها غلظت ایمونوگلوبولین A به پروتئین تام موجب تطبیق حجم بزاق میشود. به همین منظور در این پژوهش پروتئین تام اندازه-گیری شده است.
