بخشی از مقاله
چکیده
زمینه و هدف: هدف از تحقیق حاضر بررسی تأثیر هشت هفته تمرین HIIT بر بیان ژن تستوسترون، کورتیزول و نسبت تستوسترون بر کورتیزول در رت های نر مبتلا به دیابت نوع 2 بود.
روش کار: روش تحقیق نیمه تجربی و طرح تحقیق پیش آزمون و پس آزمون بود. بدین منظور تعداد 60 رأس موش صحرائی ویستار نر - سن: 8 هفته، وزن 250 20 گرم - به طور تصادفی در 5 گروه و هر گروه 12 رأس به مدت هشت هفته، هفته ای 5 روز تمرینات HIIT تعیین شده را اجرا کردند. قبل از شروع برنامه تمرینی، تمامی گروه ها به غیر از گروه های کنترل پایه و سالم با تمرین و بدون تمرین به وسیله تزریق نیکوتین آمید-استریپتوزوسین - STZ - با تزریق داخل صفاقی دیابتی شدند.
24 ساعت بعد از آخرین جلسه تمرینی رت ها به وسیله تزریق درون صفاقی، کتامین وزایلازین بیهوش شده، بافت عضله نعلی بلافاصله استخراج، و پس از شست وشو با سرم فیزیولوژیایی در نیتروژن مایع منجمد شد، تا زمان تجزیه تحلیل، بافت استخراج شده در سرمای -80 نگهداری شد.. به منظور بررسی اثر دیابتی شدن رت ها بوسیله آزمون t مستقل مقایسه شد. همچنین، به منظور بررسی میزان اثر تمرین HIIT بر بیان ژن از تحلیل واریانس دوراهه 2×2 استفاده گردید.
یافته ها: شاخصهای تستوسترون ، کورتیزول ، و نسبت تستوسترون بر کورتیزول در 5 گروه رت های نر مورد تحقیق قرار گرفت بیشترین مقدار میانگین کورتیزول به گروه دیابتی بدون تمرین و کمترین مقدار آن به گروه سالم بدون تمرین تعلق داشت بیشترین مقدار میانگین تستوسترون متعلق به گروه سالم با تمرین و کمترین مقدار آن متعلق به گروه دیابتی بدون تمرین بود . بین میانگین تستوسترون ، کورتیزول و نسبت این دو در دو گروه کنترل پایه و گروه دیابت بدون تمرین تفاوت معناداری وجود داشت همچنین سطح معناداری مربوط به اثر اصلی وضعیت تمرین بر بیان ژن کورتیزول و مقدار تستوسترون در رتهای نر وجودداشت.
نتیجه گیری: نتایج نشان داد که در ابتدای تحقیق پس از دیابتی شدن موش ها مقدار کورتیزول و نسبت کورتیزول به تستوسترون در گروه دیابتی بدون تمرین به طور معنی داری بیشتر از مقدار آن ها در گروه کنترل پایه است. همچنین هشت هفته تمرین HIIT بر بیان ژن کورتیزول - منفی - ، تستوسترون - مثبت - و نسبت تستوسترون بر کورتیزول - مثبت - در رت های نر مبتلا به دیابت نوع 2 تأثیر معنی دار داشت.
.1مقدمه:
دیابت ملیتوس یک اختلال متابولیکی شایع می باشد که بسیاری از جوامع صنعتی و در حال پیشرفت را تحت تأثیر قرار داده است. دو گروه عمده دیابت شیرین شامل نوع 1 و نوع 2 وجود دارد . دیابت نوع 1، نوعی بیماری خود ایمنی است که در آن سلول های T ایمنی باعث تخریب سلول های بتای پانکراس می ش وند، که نتیجه آن کمبود مطلق انسولین می باشد. در حالی که دیابت نوع 2، یک بیماری غیر اتوایمیون می باشد که ظهور و پیشرفت آن با مقاومت به انسولین شکل می گیرد
رژیم غذایی سالم، فعالیت بدنی، حفظ وزن بدن و اجتناب از مصرف دخانیات مهم ترین عوامل در پیشگیری از دیابت نوع 2 هستند - ایرنا، . - 1395 امروزه دانش های مختلف و مورد نیاز جامعه بشری، باعث ایجاد دگرگونی ها و پیشرفت-های چشمگیر شده است. در این میان فیزیولوژی ورزشی که شاخه ای از علوم ورزشی است رخدادهای فیزیولوژیکی بدن در طول تمرین و سازگاری های آن در پی تمرین را در هر دو سطح سلولی و اندامی بررسی می کند.بیماری دیابت و چاقی دارای رابطه بسیار نزدیکی به هم هستند، به نحوی که دیابت نوع 2غالباَ همراه چاقی بروز می کند.
از این رو چاقی به عنوان فاکتور اصلی ایجاد بیماری دیابت نوع 2 مطرح می باشد - برگمن و دیگران، . - 2001 کورتیزول و تستسترون از جمله هورمون هایی هستند که در ارتباط با چاقی و کم تحرکی می-توان به آن ها اشاره کرد. تستسترون، هورمونی است آنابولیسمی که از غدد جنسی ترشح شده و علی رغم تأثیرت جنسی، در تنظیم و تغییرت متابولیسم بافت های مختلف از جمله عضلات نقش بسیار مهمی ایفا می کند و عواملی همچون چاقی و کم تحرکی در مقدار تولید و ترشح آن مؤثر هستند به طوری که برخی از مطالعات کاهش غلظت این هورمون را در اثر کم تحرکی گزارشی کرده اند
از دهه 1960 برخی پژوهش ها نشان داده اند که سطح تستسترون در بیماران مبتلا به دیابت نوع 2 پایین تر از مردان غیردیابتی است و این کاهش در سطح تستسترون آزاد نیز وجود دارد - صمدانی فرد و همکاران، . - 1390در مقابل، کورتیزول هورمونی کاتابولیسمی است که از غدد فوق کلیوی و برخی بافت های دیگر همانند چربی، کبد و عضله ترشح شده و در تجزیه ی پروتئین ها، تری گلیسرید و اسیدهای چرب آزاد ایفای نقش می کند
از این رو غلظت تستسترون و کورتیزول و به تبع آن، نسبت این دو نشان دهنده ی فرآیند آنابولیسم یا کاتابولیسم در بدن می باشد. به عبارتی دیگر، افزایش نسبت کورتیزول به تستوسترون منجر به افزایشی بافت عضلانی، قدرت و افزایش توان هوازی و بی هوازی می شود - تانسکانن و همکاران ، - 2011 و کاهش ای ن نسبت نیز فرآیندهایی همچون چاقی را تشدید می نماید - اٌلری و هاکنی ، . - 2014 علاوه بر این به تازگی محققان در یافته های خود گزارشی کرده اند که افزایش کورتیزول از طریق تأثیر بر بافت چربی منجر به ترشح لپتین نیز میشود- - اٌندراک و همکاران ، . - 2011 شواهد نشان می دهند که اگر زمان بازگشت به حالت اولیه بین وهله های شدید کاهش یابد، سهم گلیکولیز نیز برای تأمین انرژی کاهش پیدا می کند و در نتیجه سوخت و ساز هوازی برای جبران این کسر انرژی، افزایش پیدا می کند
به نظر می رسد تمرینات ورزشی منظم، مداخله ی غیردارویی کارآمدی برای کنترل و درمان دیابت و بهبود حساسیت انسولینی آن است - هاردینگ و دیگران، 2001؛ آلبرایت و دیگران، HIIT . - 2000 مدل بسیار کارآمد برای تمرین ورزشی می باشد و بسیاری از سازگاری های سوخت و سازی با تمرین استقامتی منظم را تحریک می کند. لیتل و دیگران - 2011 - و اسنولینگ و هاپکینز - 2006 - گزارش کردند اجرای HIIT باعث کاهش هایپرگلیسمی در بیماران دیابتی می شود.
تمرینات HIIT تمریناتی باوهله های تکراری شدید نزدیک به حداکثر اکسیژن مصرفی و یا بیشتر از آن اطلاق می شود که به نسبت کوتاه و با وهله های استراحت بین تکرارها همراه است - آلبرایت و دیگران، 2000؛ بوچان و دیگران، 2011 - .شواهدحاکی از آنست که سطح کورتیزول و تستسترون ممکن است در سازگاری های عضله اسکلتی با ورزش نقش داشته باشد. نلسون و همکاران - - 2013 ، کاهش کورتیزول و نیز افزایش نوتروفیل و عدم تأثیر بر تستوسترون و سایتوکاینها را در دوچرخه سواران حرفه ای گزارش کرده اند، مرادی و همکاران - - 2013 گزارش کردند که تمرین هوازی منجر به کاهش تستوسترون در مردان می شود.جابلو و همکاران - 2012 - تغییر معنی داری در نسبت تستوسترون به کورتیزول را در اثر تمرین مقاومتی و استقامتی گزارش نکردند .
اثر دیابت نوع یک و دو را بر تغییرات میکرو اناتومیک غده آدرنال موش های صحرایی بررسی کردند. نتایج تحقی ق نشان داد که آنالیز بیوشیمیایی و هورمونی سرم حاکی از وجود تفاوت معنی دار در سطوح گلوکز، تری گلیسرید، انسولین و کورتیزول بین گروههای تجری با گروه کنترل بود. آژیر - 1396 - در پژوهشی به تأثیر هشت هفته تمرین HIIT بر بیان ژن مایوستاتین، فولیستاتین و نسبت فولیستاتین بر مایوستاتین در رت های نر مبتلا به دیابت نوع 2 پرداخت که نتایج نشان داد روند دیابتی کردن موش های صحرائی نر می تواند اثر معنی داری بر افزایش مقادیر فولیستاتین و نسبت فولیستاتین بر مایوستاتین داشته باشد در حالی که انجام تمرین HIIT در موش های صحرایی نر با این که موجب افزایش مایوستاتین و فولیستاتین شده اما این تفاوت معنی دار نبود.
بهرام و مقرنسی - 1393 - در پژوهشی به بررسی تأثیر دوازده هفته تمرین تناوبی با شدت زیاد بر سطوح لپتین و عوامل وابسته به چاقی دانشجویان دختر دچار اضافه وزن پرداختند، به نظر می رسد که تمرین تناوبی با شدت زیاد به عنوان یک روش غیرتهاجمی و غیردارویی، می تواند اثر مثبتی بر کاهش مقدار لپتین و برخی عوامل وابسته به چاقی و اضافه وزن داشته باشد. نتیایج تحقیق بازیار و همکاران - - 1395 نشان داد تمرین شدید تناوبی و همزمان قدرتی- استقامتی می توانند اثرات مثبتی بر سطوح قند خون، انسولین و مقاومت به انسولین زنان دیابت ملیتوس داشته باشند
.عابدی و اخوت - 1395 - در پژوهشی به بررسی تأثیر تمرینات تناوبی با شدت بالا - HIIT - بر سطوح ا دیپونکتین سرمی و مقاومت به انسولین زنان دیابتی نوع دو پرداختند که نشان داد انجام هشت هفته تمرینات سرعتی شدید HIIT بدون تغییر در مقدار وزن و شاخص توده بدنی می تواند تأثیرات مثبتی بر مقاومت به انسولین، درصد چربی و سطوح ا دیپونکتین زنان مبتلا به دیابت نوع دو داشته باشد. از آنجا که بیماری دیابت بیماری شایعی است، عواملی را که باعث کاهش تستسترون و کورتیزول در بیماران دیابتی می شوند شناسایی کنیم .
با توجه به نتایج ضد و نقیض در مورد ارتباط سطح تستسترون و کورتیزول با دیابت و برخی عوامل مؤثر بر آن ها و انجام نشدن مطالعه ای در ایران که در آن اثر هشت هفته تمرین HIIT بر بیان ژن تستوسترون، کورتیزول و نسبت تستوسترون بر کورتیزول در رت های نر دیابتی شده نوع دو را بررسی کرده باشد انجام چنین تحقیقی ضروری به نظر می رسد.با توجه به نقش HIIT در کاهش هایپرگلیسمی و از طرف دیگر نقش های پرگلایسمی در کاهش حجم عضلانی بیماران دیابتی، در این تحقیق تأثیر 8 هفته تمرین HIIT بر بیان ژن سطح تستوسترون و کورتیزول و نسبت تستوسترون به کورتیزول در رت های نر دیابتی شده نوع 2 مورد مطالعه قرار گرفت.با توجه به اثرات تمرین های هوازی بر هورمون های ذکر شده یافته های روشنی مبنی تأثیر تمرین های هوازی بر هورمون تستسترون و کورتیزول بیان نشده است
.به همین دلیل به تحقیقات بیشتری نیاز است تا مشخص شود که تأثیر تمرین های هوازی بر هورمون های فوق در جریان تمرینات HIIT در رت های نر دیابتی شده به چه شکل می تواند باشد. هدف از تحقیق حاضر ارائه ی پاسخی به این سؤال است که هشت هفته تمرین HIIT بر تستوسترون، کورتیزول و نسبت تستوسترون بر کورتیزول در رت های نر دیابتی شده نوع 2 چه تأثیری دارد؟.
.2 روش کار:
تحقیق از نوع بنیادی توسعهای است. روش تحقیق نیمه تجربی و طرح تحقیق پیش آزمون پس آزمون است، جامعه آماری این مطالعه تعداد 100 سررت نرنژاد ویستار 8 هفته با محدوده وزنی250 20 از انستیتو تحقیقاتی دانشگاه بقیهاالله از میان تعداد زیادی از رتهای نر به صورت تصادفی انتخاب و خریداری شدند و سپس به آزمایشگاه فیزیولوژی ورزشی دانشگاه بقیه االله منتقل شدند.
