بخشی از مقاله
چکیده
هدف از تحقیق حاضر تاثیر یک جلسه تمرینات تناوبی با شدت بالا - HIIT - با استراحت فعال متفاوت بر دفع لاکتات فوتبالیستهای جوان بود. به این منظور 20 نفر از فوتبالیستهای لیگ دسته اول کشور در دامنه سنی 16 تا 20 سال، که با توجه به میزان VO2max و به صورت تصادفی در دو گروه همگن ده نفره تقسیم شدند. گروه اول مسافت 35 متر در 6 تکرار را با حداکثر توان 95-90 - درصد حداکثر ضربان قلب - با 30 ثانیه استراحت به صورت دویدن آرام با شدت 40 تا 50 درصد حداکثر ضربان قلب به عنوان استراحت فعال انجام دادند و گروه دوم همان پروتکل را با 30 ثانیه استراحت به صورت مقاومتی - 10-8 تکرار اسکوات با دمبل - با شدت 30 درصد 1RM به عنوان استراحت فعال انجام دادند.
ابزارهای اندازهگیری شامل: آزمون میدانی شاتل ران و برای اندازه گیری وزن و قد از ترازوی دیجیتال و قد سنج استفاده شد. نتایج نشان داد بین توان بیهوازی در گروه استراحت فعال دویدن آرام با گروه استراحت فعال مقاومتی - اسکوات - تفاوت معناداری وجود داشت، و نتایج برآورد این آزمون در گروه استراحت فعال با دویدن آرام بهتر بود. بین شاخص خستگی در گروه استراحت فعال دویدن آرام با گروه استراحت فعال مقاومتی - اسکوات - تفاوت معناداری وجود داشت و نرخ شاخص خستگی در گروه استراحت فعال مقاومتی - اسکوات - کمتر بود.
.1 مقدمه
متخصصین فیزیولوژی ورزشی برنامههای متعددی را برای تعیین حداقل و حداکثر محرکهای موثر در پیشرفت عملکرد ورزشکاران مورد آزمایش قرار میدهند؛ چرا که علاوه بر عوامل وراثتی، برنامه و روشهای تمرینی نیز سهم تعیین کنندهای در عملکرد ورزشی دارند. با این وجود اطلاعات کمی در مورد میزان مطلوب تمرین برای بهترین اجرا وجود دارد
ورزشکاران اغلب برای رسیدن به حداکثر آمادگی در یک دوره زمانی معین به ویژه پس از پایان فصل مسابقات و شروع فصل جدید نیازمند به یک برنامه تمرینی هستند. سازگاری نسبت به تمرینات تناوبی شدید - HIIT - وسیع و گوناگون است
تمرینات تناوبی شدید یک رویکرد کارا برای بهبود ظرفیت های سیستم های هوازی و بی هوازی هستند. نشان داده شده است که این تمرینها هر دو آنزیم اکسایشی و گلیکولیتیک را افزایش میدهد
از این رو در برنامهریزیهای تمرینی فوتبال، سعی در پوشش این عامل نیز شده است. بر همین اساس نشان داده شده است تمرینات شدید می توانند موجب افزایش توان بیهوازی بازیکنان فوتبال شود
در حقیقت شواهدی وجود دارد که نشان میدهد استفاده از تمرینات تناوبی شدید - HIIT - یک استراتژی مناسب برای بهبود عملکرد ورزشکاران می باشد. با این حال، تنها تعداد کمی از مطالعات HIIT همراه با استراحت فعال متفاوت را مورد بررسی قرار داده اند نیازهای فیزیولوژیکی HIIT موجب سوخت و ساز سریع بدن و سازگاری های قلبی و عروقی، از جمله افزایش عملکرد ورزشی، ظرفیت بافری عضلانی، ظرفیت هوازی - VO2peak - و اکسیداسیون چربی میگردد. علاوه بر این، نتایج نشان داد HIIT در کاهش ذخایر آدنوزین تری فسفات - ATP - ، فسفات - PCR - و بسترهای glycogenic و همچنین تجمع متابولیتهای آدنوزین دی فسفات - ADP - ، فسفر معدنی - PI - ، و یونهای هیدروژن - H + - موثر است. بنابراین، HIIT ممکن است باعث برخی سازگاریهای فیزیولوژیکی در یک دوره تمرینی نسبتا کوتاه شود
با توجه به فرسایشی بودن فعالیتها در یک بازی فوتبال، خستگی به عنوان یک فرآیند چند عاملی و پیچیده، میتواند عملکرد یک ورزشکار را به وسیله کاهش منابع گلیکوژنی و یا محصولات جانبی متابولیسمی حاصل از تجزیه گلیکوژن، کاهش دهد
همچنین با توجه به کاهش ذخایر گلیکوژن حاصل از انقباضات شدید عضلانی، تجمع یون هیدروژن همراستا با افزایش تولید لاکتات افزایش مییابد. پس فعالیتهای شدیدی که موجب تخلیه ذخایر گلیکوژنی میشوند PH عضله را کاهش می-دهد، و موجب اختلالات سوخت و سازی و خلل در فرآیندهای انقباض عضلانی خواهند شد. بنابراین، کاهش PH نشانه خستگی عضلانی است و تغییرات PH میتواند خواص کانال های پروتئینی را تغییر دهد و فعالیت آنزیم های کلیدی در گلیکولیز را کاهش دهد که این ها منجر به کاهش میزان تولیدATP میشود.
پس بسیار مهم است که عضلات در حال فعالیت، کاهش PH و تجمع لاکتات را به تاخیر اندازند - مسمونیر و همکاران4، . - 2007 از آنجا که رابطه مثبتی بین سطح لاکتات و کاهش عملکرد در دوهای سرعتی پس از یک دوره فعالیت شدید بدست آمده است، بنابراین سطح لاکتات بالا و PH پایین می تواند عملکرد عضلانی را مختل کند
نشان داده شده است اگرچه تغییرات حاد PH عضله بعد از بازی فوتبال چندان زیاد نیست و با کاهش عملکرد دوهای سرعتی در ارتباط نمی باشد، ولی این ظرفیت بالای بافری است که موجب افزایش عملکرد در فعالیت های شدید میشود
کاهش تجمع لاکتات - عامل ایجاد خستگی فیزیولوژیکی - تاثیرات مثبت بسیاری برای سلولهای بدن ورزشکاران دارد، که می تواند موجب افزایش حداکثر عملکرد ورزشکاران و به تاخیر افتادن زمان واماندگی شود
تجمع لاکتات از نشانههای اصلی بروز خستگی در بین ورزشهای سرعتی و تناوبی است. بنابراین تحمل بالای لاکتات و به تعویق انداختن خستگی در انجام موفقیتآمیز عملکرد ورزشی شدید، با فواصل استراحتی کوتاه مانند بازی فوتبال که از لحاظ نحوه اجرا جزء بازیهای تناوبی طبقه بندی میشود، موثر است
در حقیقت اجرای حرکات انفجاری و شدت بالا در ابن رشته با فواصل زمانی نامرتب - اسپنسر6، - 2008 سبب درگیری سیستم هوازی و بی هوازی در بازی فوتبال شده و از طریق مسیر گلیکولیز ،حالت اسیدوز در بدن ایجاد میکند که همین امر سبب خستگی بازیکنان و کاهش سرعت بازی میشود
به دلیل این که بازیکنان فوتبال باید طی بازی فعالیتهای شدیدی را انجام دهند، انرژی این فعالیتها توسط سیستم گلیکولیز تامین میشود، بنابراین به نظر میرسد که بازیکنان فوتبال برای موفقیت در این رشته ورزشی باید دارای ظرفیت بیهوازی بالایی باشند. ظرفیت بیهوازی به عنوان حداکثر میزان ATP تعریف شده است که توسط فرایند بیهوازی طی فعالیتهای شدید تولید میشود. بر همین اساس، امروزه یکی از روشهایی که در اکثر رشتههای ورزشی به خصوص ورزشهای تناوبی، برای تعیین سطح عملکرد ورزشکاران استفاده میشود استفاده از حداکثر تولید لاکتات برای تعیین عملکرد ورزشکار است. بنابراین یکی از وظایف مربیان و پژوهشگران ورزشی بهبود روشهای تمرینی برای بهبود ظرفیت بیهوازی و تحمل لاکتات است. به نظر میرسد تمرین مقاومتی نیز می تواند در بهبود این توانایی نقش داشته باشد
هر عاملی که بتواند شاخص خستگی را کاهش دهد و یا منجر به افزایش توان بیهوازی شود، نه تنها از لحاظ ارگوژنیکی حائز اهمیت زیادی است، بلکه میتواند در ایجاد زمینه مناسب برای اعمال حداکثر فشار، موثر باشد
بنابرای هدف این پژوهش پاسخ به این سوال است: آیا یک جلسه تمریناتHIIT با استراحت فعال به صورت آرام دویدن و استراحت فعال مقاومتی - اسکوات - میتواند بر توان بی هوازی و شاخص خستگی تاثیر بگذارد؟
.2 پیشینه تحقیق
نتایج تحقیق اسلامی و همتی مرادآبادی - 1391 - با عنوان تاثیر چهار هفته تمرینات اینتروال شدید همراه با مصرف مکمل کراتین بر برخی عملکردهای بیهوازی دختران شناگر نشان داد که مصرف مکمل کراتین همراه با تمرین متغیرهای اوج توان، میانگین توان و شاخص خستگی را تحت تاثیر قرار میدهد.
نتایج تحقیق بیانی، قراخانلو، آقاعلینژاد و بابک - 1389 - با عنوان اثر چهار هفته تمرین تناوبی شدید بر شاخصهای منتخب فیزیولوژیکی و متابولیکی مردان فعّال نشان داد: که یک دوره تمرینات تناوبی شدید با دورههای استراحت کوتاه از کارایی بالایی برخوردار بوده که میتواند موجب افزایش اجرای هوازی و بیهوازی در مدّت کوتاه شود.
نتایج تحقیق استفانی و همکاران - 2017 - 3 با عنوان مقایسه اثرات تمرینات اینتروال شدید و تمرینات هوازی بر توان هوازی و بی هوازی ورزشکاران نشان داد: تاثیر تمرینات هوازی و تمرینات اینتروال شدید بر میزان لاکتات و سطح گلوکز خون با هم تفاوت معناداری ندارند. در این تحقیق 40 نفر ورزشکار با میانگین سنی 20 سال در دو گروه 20 نفره قرار گرفتند. به یک گروه تمرینات اینتروال شدید داده شد و به گروه دیگر تمرینات هوازی با شدت متوسط.
نتایج تحقیق مونکس و همکاران - 2017 - 4 با عنوان تمرینات اینتروال شدید و عملکرد ورزشکاران رشته تکواندو نشان داد: 11 جلسه تمرینات اینتروال شدید بهبود قابل توجهی در ظرفیت و توان بی هوازی ورزشکاران دانشگاهی رشته تکواندو داشت.
نیکبخت و همکاران - 2011 - گزارش کردند که هشت هفته دویدن به صورت چهار دقیقه ای با سه دقیقه استراحت بین دوره ها سبب شد که زمان آزمون 22 - 6*35 - RAST درصد کاهش داشت که این کاهش به معنی است که عملکرد بهبود یافته بود و همچنین 4,8 درصد هم شاخص خستگی کاهش یافت Vo2max بازیکنان نیز 9,8 درصد بهتر شد که از 49,88 به 54,80 میلی لیتر به ازای هر کیلوگرم وزن بدن در دقیقه رسید
