بخشی از مقاله
چکیده
پژوهشهای مختلف، تغییرات حداکثر اکسیژن مصرفی کودکان در اثر تمرینات استقامت هوازی را کم تا متوسط نشان داده اند. هدف این پژوهش بررسی تاثیر تمرینات طنابزنی بر حداکثر اکسیژن مصرفی کودکان دختر 8-10 ساله بود. برای این منظور از میان دانش آموزان مدرسه ابتدایی روستای قره بوطه استان زنجان28 نفر به صورت در دسترس انتخاب شده و به منظور همسان سازی گروه ها از نظر آمادگی هوازی پیش از شروع تمرینات آزمون دوی 1600 متر بعمل آمد. سپس آزمودنی ها بر اساس میزان VO2max محاسبه شده در دو گروه کنترل و تجربی قرار گرفتند.
دانش آموزان در گروه تجربی به مدت سه جلسه، 30 دقیقه ای در 8 هفته تمرینات طناب زنی انجام دادند. آزمودنی های گروه کنترل در طول این مدت فعالیت های معمول روزمره را اجرا کردند. تحلیل دادههای حاصل از آزمونANCOVA نشان داد که 8 هفته تمرین هوازی طناب زنی موجب افزایش معنادارمیزان Vo2maxدرگروه آزمایش شد - . - P=0.01 در نتیجه، بر خلاف ادبیات موجود به نظر میرسد که اگر تمرین هوازی از شدت و زمان بندی مناسبی برخوردار باشد، میتواند موجب افزایش آمادگی هوازی کودکان شود.
-1مقدمه
تمرین هوازی نوعی فعالیت ورزشی بوده که هدف آن بهبود سیستم مصرف اکسیژن میباشد .هوازی ترجمه واژه ایروبیک - Aerobic - میباشد که به معنی با اکسیژن بوده و به مصرف اکسیژن در سوخت و ساز بدن و فرایند تولید انرژی اشاره دارد. تمرینهای هوازی بسیاری وجود دارند که با شدتی ملایم و بصورت مداوم انجام میشوند. هم واژه و هم روشهای تمرینی آن توسط دکتر کنت کوپر و سرهنگ پاولین پاتز - فیزیوتراپ - هر دو از نیروی هوایی آمریکاابداع شدند.
دستگاه هوازی به مجموعه فرایندهای سوخت و سازی در داخل بدن گفته می شود که با تجزیه کربوهیدرات ها و اسید های چرب، با اکسیژن تنفسی انرژی مورد نیاز بدن را آماده می کند، بنابراین در فعالیت های که اکسیزن به مقدار کافی در اختیار عضلات قرار می گیرد، این دستگاه، انرژی مورد نیاز بدن را تأمین می کند و به همین علت به این گونه فعالیت ها، هوازی می گویند. راهپیمای، دویدن، شنا کردن، دوچرخه سواری و طناب زدن به مدت طولانی، متداول ترین فعالیت های هوازی هستند.
سازگاری سیستم ها و اعضای بدن کودکان، نسبت به تمرینات استقامتی بسیار گوناگون است. بیشترین تاثیر این تمرینات شامل افزایش حداکثر اکسیژن مصرفی است. هم چنین افزایش تعداد گلبول های قرمز خون که اکسیژن را به عضلات فعال می رساند، از دیگر نتایج مهم این فعالیت هاست. هم چنان که ورزشکار به تمرینات استقامتی خود ادامه می دهد و عملکرد بهبود می یابد.
هم زمان با رشد کودکان، قلب و شش ها رشد می کند و در نتیجه تعداد ضربان کاهش می یابد که منجر به افزایش کارایی و افزایش ظرفیت حیاتی شش ها می شود. در نتیجه ی انجام تمرینات هوازی، گلبول های قرمز و هموگلوبین خون افزایش می یابد و مقدار اکسیژن تحویل داده شده به عضلات افزایش پیدا می کند و در نهایت سطح استقامت هوازی و کارایی بالا می رود.
هدف از تمرینات استقامتی که باید با دقت انجام شود، این است که کودکان به تدریج بتوانند فعالیت جسمانی طولانی مدت را بدون خستگی، با موفقیت به انجام برسانند. تمرینات استقامتی را می توان به شکل های بازی و مسابقات تفریحی ورزشی و یا سایر رشته های ورزشی مرتبط با عملکرد استقامتی مانند دو و میدانی، شنا، طناب زنی و ...انجام دادتحسین خطایی، . - 1390 برای کودکان،مدت 30 دقیقه فعالیت بدنی با شدت متوسط در روز توصیه شده است
می توان فعالیت ای بدنی با شدت متوسط را در دوره های کوتاه مدت 10 دقیقه ای، چند بار در روز انجام داد تا در مجموع به مدت 30 دقیقه در روز برای بزرگسالان و 60 دقیقه برای کودکان در روز برسد - پنگریزی، کوربین و وک» . - 1996 هرم فعالیت بدنی کودکان« در سال 1998 بوسیله پنگریزی و کوربین ارائه شد. در هرم فعالیت بدنی سه سطح فعالیت بدنی برای کودکان در نظر گرفته شده است.
سطح اول، فعالیت های روزانه را دربرمی گیرد، - پیاده رفتن به مدرسه یا خانه ی دوست دوچرخه سواری و انجام کارهای خانه - . در سطح دوم شامل فعالیت ها و ورزش ای هوازی می شود. لازم است که کودکان بتدریج با مهارتهایی آشنا شوند و با توجه به سن، میزان رشد و مهارت هایی که یاد گرفته ند، به فعالیت های بدنی بپردازند. آنها نباید دررقابتهای ورزش سطح بالا و فعالیت های شدید شرکت کنند. در سطح سوم، آمادگی عضلانی و انعطاف پذیری قرار دارد و انجام نرمش ها و تمرین های کششی با شدت کم تا متوسط توصیه می شود. تازه ترین رهنمود های انجمن قلب آمریکا - - 2005 درباره میزان فعالیت های بدنی روزانه ی کودکان، به شرح زیر است:
کودکان 2 ساله و بزرگتر باید هر روز حداقل بمدت 30 دقیقه به فعالیت بدنی لذت بخش با شدت متوسط بپردازند. به منظور کسب آمادگی قلبی - ریوی بیشتر، بهتر است 3 تا 4 روز در هفته به مدت 30دقیقه در فعالیت های بدنی پرتحرک شرکت کنند.
اگر کودک نمی تواند به مدت 30 دقیقه متوالی فعالیت بدنی داشته باشد در 2 دوره ی 15 دقیقه ای یا 3 دوره ی 10 دقیقه ای به فعالیت بدنی بپردازد.
-2روش تحقیق و طرح مطالعه:
مطالعه حاضر به روش تحقیق نیمه تجربی انجام و از نوع پژوهشی کاربردی بود، طرح پژوهش از نوع پیشآزمون پسآزمون با گروه کنترل بودکه به شیوه نیمه تجربی انجام شد. در این مطالعه تمامی دانش آموزان دختر8 -10 ساله مدرسه حضرت رقیه روستای قره بوطه منطقه زنجانرود استان زنجان به عنوان جامعه مورد بررسی در نظر گرفته شده بودند.
-3روش جمع آوری اطلاعات:
برای شروع کار ابتدا جلسه ای با حضور والدین یا سرپرستان و فرزندانشان - نمونه های پژوهش - تشکیل و موضوع پژوهش و هدف آن به طور کامل شرح داده شد. سپس بر اساس چک لیستی که شامل موارد قد، وزن و سن بود، اطلاعات فردی هر یک از آزمودنی ها ثبت شد. همچنین پرونده پزشکی هر یک از شرکت کنندگان به دقت مورد بررسی قرارگرفت تا مشکلی از نظر جسمانی وجود نداشته باشد. علاوه بر این به منظور همسان سازی برای آمادگی هوازی از تست هوازی 1600متر استفاده شد. برای برآورد vo2max افراد 7-18 سال از آزمون پیاده روی و دویدن یک مایل - 1600متر - استفاده می شود.برای کودکان 7تا 5 سال، آزمون دویدن و راهپیمایی نیم مایل - 800متر - توصیه می شود. طریقه بدست آوردن اکسیژن مصرفی بیشینه برای افراد 7-18 سال در این فرمول اگر آزمودنی پسر باشد بجای جنس عدد 1 و اگر آزمودنی دختر باشد بجای جنس عدد صفر را قرار می دهیم - کردی، سیاهکوهیان،. - 1383 پس از همسانسازیها و اعمال محدودیتهای لازم و تعیین نمونه نهایی، افراد در یکی ازدوگروه آزمایشی یا کنترل قرارگرفتند.
-4نحوه اجرای پروتکل تمرینی:
برنامه تمرینی شامل 3 بخش گرم کردن،بخش اصلی و سردکردن بود، به این ترتیب که برنامه با 5 دقیقه گرم کردن - کهمعمولاً شامل گرم کردن عمومی و انجام فعالیت های کششی است - آغازشده سپس در بخش اصلی فعالیت طناب زدن، مثلا در هفته اول 60 بار در 1دقیقه باید طناب زده می شد و بعد از هر دقیقه 30 ثانیه استراحت انجام می گرفت. سرانجام برنامه توسط 5 دقیقه سردکردن، کشش و ریلکسسازی، خاتمه مییافت. گروههای آزمایشی، برنامه تمرینی را به مدت8 هفته اجرا کردند، در حالی که گروه های کنترل در طی این مدت فعالیتهای عادی روزانه خود را بدون انجام دادن ورزش دنبال میکردند
