مقاله تاثیر تمرین های مشارکتی بر حل مسئله درس ریاضی دانش آموزان دوره راهنمایی

بخشی از مقاله

چکیده

تحقیق حاضر با هدف افزایش مهارت حل مسئله درس ریاضی دانش آموزان دوره راهنمایی صورت گرفت.

این تحقیق با استفاده از روش آزمایشی با طرح پیش آزمون و پس آزمون با گروه کنترل و نمونه آماری تحقیق 61 نفر از دانش آموزان پایه دوم راهنمایی پسرانه یکی از مدارس شهرستان کرج می باشد که نمونه آزمایشی به گروه های 5 نفره تقسیم شدند. گروه آزمایش 6 هفته تحت آموزش به کمک تمرین های مشارکتی قرار گرفتند. سوالات پیش آزمون با ضریب دشواری %68.5 و از سطح تشخیص /1.25 و سوالات پس آزمون از ضریب دشواری %69 سطح تشخیص /2.65 برخوردار بود که روایی درونی تحقیق ما را تایید می کند .

و همچنین پایایی تحقیق حاضر بر اساس آلفای کرونباخ برابر با %89می باشد. براساس نتایج تحقیق میانگین نمره پس آزمون گروه آزمایش با افزایش نسبت به پیش آزمون از 13/38 به 15/32 رسید و آزمون t نشان داد که تمرین های مشارکتی، مهارت حل مسئله درس ریاضی دانش آموزان دوره راهنمایی را افزایش می دهد.

-1 مقدمه

با ورود به هزاره سوم میلادی دانش تجربی نو و پیشرفتهای فن آوری ، این امکان را فراهم ساخته است که بازنمایی ذهنی انسان از کره زمین به » دهکده جهانی « و بزرگراه های اطلاعاتی بهبود یافته و ضرورت چاره جویی در مسائل حاد اجتماعی - اقتصادی - فرهنگی و در مجموع بهره مندی از کیفیت بهزیستی و با هم زیستی بیش از پیش احساس گردد 

از آنجایی که آموزش و پرورش در شکل دهی سرمایه انسانی و اجتماعی نقش تعیین کننده ای داشته و انتظار می رود نسل امروز را برای زندگی در جامعه فردا آماده سازد و با توجه به اهمیت علوم پایه آگاه بودن از وضعیت و ماهیت دانش علمی ،چگونگی خلق آن و وابستگی به آن نه تنها برای دانشمندان بلکه برای همه مابخش عمده ای ازآموزش راتشکیل میدهد

نتایج پژوهش "تیمز" نشان می دهد که توانایی دانش آموزان ایران در سطوح بالای یادگیری، به ویژه مهارت های عملکردی و فرایندی در مقایسه با دانش آموزان کشور های دیگر، بسیار کمتر است. از آنجا که محتوای برنامه های درسی کتاب ها تاحد زیادی با دیگر کشورها یکسان است، این ضعف بیشتر از روش های نامناسب آموزشی و یادگیری ناشی می شود که، دانش آموزان را به سوی یادگیری حافظه ای سوق می دهد. نتیجه این پژوهش ضرورت بازنگری در روش های آموزش و یادگیری و چرخش به سمت روش های فعال را بیش از هر زمان دیگری یادآور می شود

بنابراین به نظر می رسد که هرگونه سرمایه گذاری در آموزش وپرورش - اعم از تغییر کتب، بهبود وضعیت امکانات آموزشی و کمک آموزشی - بدون تغییر دادن نگرش ها و شیوه های آموزشی معلمان امری بی ثمر است، بنابراین این تحقیق در نظر دارد که بررسی نماید آیا انجام تمرین های مشارکتی دانش آموزان تاثیری در مهارت حل مسئله ریاضی دوره راهنمایی دارد یا خیر؟

-2 مروری بر ادبیات موضوع در روش آموزش سنتی که امروزه از آنها به عنوان روش های غیر فعال یاد می شود. معلم نقش فعالی در جریان تدریس دارد و مطالب را به طور شفاهی در کلاس بیان می کند و دانش آموزان بدون نقشی فعال فقط باید به صحبت های معلم گوش دهند و مطالب مورد نظر را حفظ کنند. در چنین شرایطی زمینه های لازم برای رشد اجتماعی شخصیت فراگیران فراهم نمی شود و حتی پیشرفت تحصیلی و رشد فکری آنها نیز تحت تاثیرات نامطلوب این شرایط قرار می گیرد.

به همین دلیل امروزه روش های آموزشی فعال جایگاه ویژه ای در مباحث تربیتی پیدا کرده است.البته عوامل متعددی مانع رشد اجتماعی و پیشرفت تحصیلی دانش آموزان می شود که روش های آموزشی غیر فعال یکی از این عوامل است - کرامتی، - 1381، معلمانی که با روش ایجاد رقابت در کلاس درس و مخصوصا تشویق دانش آموزان موفق در جمع دانش آموزان کلاس تدریس می کنند، با پیامدهای آنرا نیز بپذیرند پیامدهای این روش به شرح زیر است:

:1ایجاد تبعیض در کلاس درس؛

:2 تنبیه اکثریت شاگردان: زیرا تشویق یک فرد در جمع و قرار دادن او به عنوان الگوی جمع تلویحا به معنای تنبیه جمع است؛

:3 ایجاد غرور در فرد تشویق شده و متوقف شدن او در حدی معین و عدم استفاده از تمام استعداد های خود، زیرا احساس می کند نهایت پیشرفت را کرده است و به پیشرفت بیشتر نمی اندیشد

:4 ایجاد اضطراب و تشویش دائمی در فردی که در حضور جمع به خاطر داشتن لیاقتی خاص تحسین شده است:

فرد تشویق شده همواره نگران است که مبادا از این موقعیت که در حضور همگان کسب کرده، تنزل پیدا کند. در مواردی مشاهده شده که چنین دانش آموزانی دچار شکست تحصیلی شده اند که دلیل آن ممکن است اضطراب ناشی از این موقعیت یا منزوی شدن به سبب محسود واقع شدن باشد؛

:5 جابجا شدن هدف و وسیله، یادگیری هدف و تشویق وسیله است. زمانی که دانش آموز مورد تشویق کلامی و مادی قرار می گیرد توجهش از هدف به وسیله معطوف می گردد و از این پس برای رسیدن به پاداش - تشویق مادی یا کلامی - تلاش می کند.

کوهن می گوید: اگر در قبال یادگیری فراگیران به آنها پاداش دهیم یادگیری ارزش واقعی خود را از دست می دهد و علاقه شاگردان به یادگیری نیز کاهش می یابد

:6 محسود واقع شدن فرد تشویق شده

:7 ایجاد کینه، دشمنی و حسادت در میان شاگردان، مربی باید درصدد تبدیل کردن رقابت به رفاقت باشد اما با استفاده از تشویق فرد در مقابل جمع و مقایسه کردن شاگردان با یکدیگر، رفاقت موجود به رقابت و نهایتا به حسادت تبدیل می گردد؛

:8 عدم تفکر پیرامون مطالب درسی و حفظ طوطی وار آنها، زمانی که جو رقابت و برنده شدن در کلاس حاکم است فرصت های تفکر پیرامون مطالب درسی از دست می رود و از خلاقیت و ابتکار در چنین شرایطی خبری نیست. پاداش ها دشمن اختراع و اکتشاف هستند و زیان های آشکار و پنهان فراوانی دارند 

اثربخشی یادگیری مشارکتی در موارد متعددی مورد بررسی قرار گرفته است به طور مثال، پاتریشیا هلر و همکارانش - - 1990 طی تحقیقی با عنوان مقایسه حل مسئله از طریق گروه های مشارکتی با روش یادگیری انفرادی در دانشگاه مینسوتا بر روی 120 دانش آموز دبیرستانی در درس فیزیک، به این نتیجه رسیدند که یادگیری مشارکتی علاوه بر افزایش قدرت حل مسئله، دانش آموزان را به جای مصرف کننده علم به تولید علم وا می دارد

تحقیق حاضر با توجه به هدف و ماهیت آن یک تحقیق کاربردی و از نظر نوع روش، تحقیق آزمایشی است، و طرح پژوهش از نوع گروه آزمایشی - گروه گواه به شمار می آید.

-3    جامعه آماری و نمونه گیری
نمونه آماری دو کلاس 30 و31 نفره پسرانه پایه دوم راهنمایی می باشند. یک گروه با عنوان گروه آزمایش که در مهارت درس ریاضی دوره راهنمایی از تمرین های مشارکتی استفاده کردند . و گروه دیگر با عنوان گروه گواه که با روش سنتی و سخنرانی که به طور معمول در مدارس ایران تدریس می شود، آموزش دیدند، برای انتخاب مدرسه به بدلیل محدودیت های تحقیق از روش نمونه گیری در دسترس و همچنین برای انتخاب کلاس ها به عنوان گروه آزمایش و گروه گواه به روش نمونه گیری تصادفی ساده صورت گرفت.

-4    مدت آزمایش و زمان اجرا
تحقیق آزمایشی حاضر در سال تحصیلی 91-92 انجام گرفته است زمان دقیق آموزش با استفاده از تمرین های مشارکتی شش هفته بوده است، و پس آزمون در پایان هفته شششم برگزار شده است.

-5 ابزار اندازه گیری و جمع آوری اطلاعات ابزار اندازه گیری و جمع آوری داده ها، آزمون های تشریحی درس ریاضی است که به صورت مستمر در پیش آزمون و در حین آموزش و در پایان آموزش برگزار گردیده است.

برای آزمون نرمال بودن داده ها، دو روش عددی و گرافیکی وجود دارد که هر کدام به نوعی به این امر کمک می کنند در تحقیق حاضر از روش عددی و آزمون کولموگروف - اسمیرنف استفاده شده است.

جدول:1 نتایج آزمون کولموگروف- اسمیرنف برای پیش آزمون نمرات