بخشی از مقاله
چکیده:
به منظور بررسی تاثیر تنش خشکی بر میزان صفات آنتی اکسیدان وفنول گیاه بومادران درمحیط کشت ،آزمایشی بصورت فاکتوریل بر پایه طرح کاملا تصادفی با شانزده تیمار اجراء گردید . بر این اساس در این آزمایش از ماده پلی اتیلن گلیکول در چهار سطح - ،100،20، - 30درصد استفاده گردید، همچنین در فاکتور دوم از هورمون BAPکه از دسته سیتوکنین ها می باشد و نقش بسزایی در باززایی و رشد اندام ها دارد در چهار سطح - ،0/250،0/5، - 1مولار استفاده شده است. نتایج نشان دادند که تیمار تاثیر دو فاکتور تنش خشکی و هورمون BAP توانسته است بر روی صفات کمی در سطح یک درصد اثر معنا داری بگذارد،همچنین از بین صفات شیمیایی اندازه گیری شده،صفت آنتی اکسیدان در سطح 1درصد وصفت فنول تحت تاثیر تیمار هورمون BAP در سطح %1 نیز معنی دار گردید بطوریکه بالاترین میزان فنول در تیمار تنش خشکی درسطح 30 درصد با میانگین 20/59 گرم حاصل شد،همچنین بالاترین مقدار آنتی اکسیدان در سطح 30درصد تنش خشکی و غلظت 0/25 درصد تیمار هورمونBAP به ترتیب با میانگین 88/03 و67/15 را شاهد بوده ایم.بر طبق نتایج بدست آمده مقایسه سطوح مختلف تنش خشکی در بومادران نشان داد که تیمار 30 درصد PEG بیشترین میزان فعالیت آنتی اکسیدان را نشان داد. همچنین در رابطه با هورمون BAP از بین چهار تیمار بررسی شده بیشترین تأثیر مثبت در غلظت 0/25 مشاهده گردید و مشخص شد که در غلظتهای بالاتر هورمون نقش بازدارندگی دارد.
-1 مقدمه
تنش های محیطی اثرات زیان باری را بر روی انسان ها به جای میگذارد اما اثرات آن بر گیاهان بیشتر می باشد،تنش خشکی زمانی در گیاه رخ می دهد که میزام آب دریافتی کمتر از تلفات آن باشد که این امر به علت دریافت کمبود آب یا اتلاف بیش از حد آب رخ می دهد - - 1 تنش های محیطی بویژه تنش های شوری و خشکی بیش از عوامل دیگر موجب کاهش تولیدات زراعی در سطح جهان می گردد و از عمده ترین عوامل محدود کننده رشد گیاهان در اغلب نقاط و بویژه ایران می باشد . - 2 - درکشور ما تولید محصولات زراعی اغلب تحت تأثیر تنشهای محیطی انجام می شود، به جزء نوار شمالی کشور در بقیه نقاط آن معمولا تنشهای خشکی، شوری، گرما و سرما وجود دارد. جوانه زنی یکی از مراحل حساس در چرخه رشدی گیاهان به حساب می آید، زیرا جوانه زنی نقش عمده ای را در تعیین تراکم نهایی گیاه از خود بجا می گذارد - . - 3 نتایج پژوهش های مختلف حاکی از آن است که تنش خشکی با برهم زدن شرایط مطلوب سبب اختلالات متابولیسمی در سلول های گیاهی میشود که یکی از عوامل این اختلالات افزایش اکسیژن فعال می باشد.احیای ناقص اکسیژن اتمسفری سبب تشکیل رادیکا لهای سوپر اکسید،پرواکسید هیدروژن و هیدروکسیل می شود - . - 6 به منظور بررسی اثر تنش خشکی بر روی میزان فنول و خاصیت آنتی اکسیدان گیاه بومادران در محیط کشت بافت این آزمایش طراحی گردید.
2؛ مواد و روش
این تحقیق به منظور مطالعه اثر تنش خشکی تحت تنش خشکی در آزمایشگاه دانشگاه آزاد اسلامی واحد دامغان به صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی با 16 تیمار در 4 تکرار به صورت آزمایشگاهی صورت پذیرفت که فاکتور اول مربوط به تیمار تنش خشکی پلی اتیلن گلیکول1 با وزن مولکولی6000 - ساخت کارخانه مرکر - 2 در چهار سطح ،100،20،30 درصد به محیط کشت های موردنظر افزوده شد، برای ساخت محیط کشت حاوی پلی اتیلن گلیکول در این تحقیق از متد انتشار 3 استفاده گردید، همچنین در فاکتور دوم از هورمون BAP که از دسته سیتوکنین ها می باشد و نقش بسزایی در باززایی و رشد اندام ها دارد در چهار سطح - ،0/250،0/5، - 1 مولار استفاده شده است.
برای انجام تمام آزمایشها در این تحقیق ازمحیط کشت پایه4 استفاده می گردد، و برای تولید ریز نمونه ها، هورمون های گیاهی5،6 و مقدار 2 میلی گرم در لیتربه محیط کشت اضافه می شود، همچنین برای ایجاد تنش خشکی پلی اتیلن گلیکول با وزن مولکولی6000 - ساخت کارخانه مرکر - تحت متد انتشار7 استفاده گردید - - 5 میزان فعالیت آنتی اکسیدان بر پایه میزان مهار رادیکالهای دی پی پی اچ8 با روش ابراهیم زاده و همکاران - - 2008 مورد ارزیابی قرار گرفت،همچنین میزان فعالیت فنول کل از طریق عصاره به روش ابراهیم زاده وهمکاران صورت پذیرفت،بعضی از صفات کیفی همچون قطر ساقه ،تعداد برگ نیز هر سه روز یکبار مورد ارزیابی قرار می گرفت و درنهایت وزن تر و خشک گیاهچه ها در مرحله پایانی آزمایش پس از جدا کردن ریشه ها از گیاهچه صورت پذیرفت.لازم به ذکر است تمامی نمونه ها به واحد آزمایشگاهی که وسایل اندازه گیری در آن مستقر می باشد انتقال یافت ومورد ارزیابی صفات مختلف شیمیایی و کیفی گردید.تجزیه داده های بدست آمده با استفاده از نرم افزار آماری SAS و براساس آزمون دانکن بصورت فاکتوریل بر پایه طرح کاملا تصادفی متعادل صورت پذیرفت و مقایسه میانگین ها به روش آزمون چند دامنه ای دانکن انجام گردید.
-3. نتایج وبحث
نتایج حاصل از تجزیه واریانس جدول - - 1 نشان می دهد که تاثیر دو فاکتور تنش خشکی و هورمون توانسته است بر روی صفات کمی چون - وزن تر،وزن خشک وطول ریشه - در سطح یک درصد معنا دارگردیده است،همچنین از بین صفات شیمیایی اندازه گیری شده،صفت آنتی اکسیدان در سطح 1درصد وصفت فنول تحت تاثیر تیمار هورمون BAP در سطح %1معنی دار گردیدو تیمار هورمون بر روی صفت تعداد برگ در سطح %5 معنی دار بوده است.
-4 وزن تر اندام هوایی
