بخشی از مقاله

چکیده

امروزه به خوبی می دانیم که رادیکال هاي آزاد در تغییرات مولکولی و جهش ژنی در بعضی از موجودات زنده نقش دار ند . تعدادي از این آنتی اکسیدانها توسط گیاهان و به عنوان متابولیت هاي ثانویه سنتز می شوند. سگ دندان گل گره اي Pycnocycla nodiflora گیاهی دائمی و بوته اي با برگ هاي خاردار از خانواده چتریان می باشد که به صورت وحشی در جنوب و جنوب غربی ایران می روید و بومی ایران محسوب می شود. از آنجا که خاصیت آنتی اکسیدانی براي برخی از گیاهان خانواده چتریان ذکر شده است، در این مطالعه خاصیت آنتی اکسیدانی عصاره متانولی اندام هوایی گیاه Pycnocycla nodiflora در سه مرحله فنولوژي، توسط آزمون DPPH مورد مطالعه قرار گرفت.

خاصیت آنتی اکسیدانی عصاره متانولی نمونه خشک شده اندام هوایی مراحل مختلف رشد، در شش غلظت و سه تکرار، به روش مهار رادیکال پایدار 2 و 2 دي فنیل - 1- پیکریل هیدرازیل - DPPH - تعیین گردید. تجزیه وتحلیل نتایج با استفاده از نرم افزار آماري SPSS به روش آنالیز واریانس یکطرفه - - P<0.01، نشان داد که خاصیت آنتی اکسیدانی عصاره ها با یکدیگر تفاوت معنی داري دارند. عصاره متانولی مرحله بذردهی با ic50، 461.68 بیشترین و عصاره متانولی مرحله گلدهی با ic50، 1415.70 کمترین خاصیت آنتی اکسیدانی را نشان داد. دلیل این تفاوت می تواند به دلیل تفاوت در میزان ترکیبات فنلی استخراج شده توسط این دو حلال باشد. یک ارتباط قوي بین قدرت آنتی اکسیدانی و میزان ترکیبات فنلی وجود دارد .

مقدمه

گیاهان داروئی حاوي مواد موثر و عصارههایی می باشند . - 2005 Yali, H. - گیاهان دارویی منابع غنی از متابولیت هاي ثانویه یعنی منابع مواد مؤثره بسیاري از داروها می باشند. مواد یاد شده اگر چه به طور اساسی با هدایت فرآیندهاي ژنتیکی ساخته می شوند ولی ساخت آن ها به طور بارزي تحت تأثیر عوامل محیطی قرار میگیرد - - .Dorman, H.J.D. 2000فرآورده هاي گیاهی در پزشکی بصورت عصاره یا اسانس مورد استفاده قرار می گیرند و داراي اثرات مختلف ضد قارچی 2007Mahmoudabadi AZ - و - Khosravi AR2008 ، ضد انگلی - Ziegler HL, 2004 - و ضد باکتریایی - - 2007 Sharififar F میباشند. اخیراٌ استفاده از گونه ها و گیاهانی که داراي خواص آنتی اکسیدانی و ضد میکروبی می باشند به عنوان مواد افزودنی بر علیه عواملی که موجب اکسیداسیون در غذا ها می گردند اهمیت بیشتري پیدا کرده استDorman, H.J.D2000و. - Unver, A., D2009 بیان شده که فعالیت آنتی اکسیدانی و مقدار فنول کل در طول دوره رسیدن کاهش پیدا می کند.

در یک پژوهش بر روي شش گونه بلوبري که در تگزاس آمریکا انجام شد، گزارش شده که فعالیت آنتی اکسیدانی در طول دوره رسیدن کاهش می یابد ولی مقدار فنول کل همزمان با بلوغ میوه افزایش یافته است Castrejon, A.D.R., 2008و.. - Wei, Y., 2011 جنس Pycnocycla متعلق به تیره چتریان در ایران داراي هشت گونه بوده که تمام آن بومی ایران هستند. Pycnocycla nodiflora گیاهی دائمی است که به صورت وحشی در جنوب و جنوب غربی ایران رشد می کند.از آنجایی که خواص آنتی اکسیدانی در بسیاري از جنس هاي خانواده ي چتریان دیده شده است، در این بررسی خواص آنتی اکسیدانی عصاره متانولی گیاه pycnocycla nodiflora توسط آزمون DPPH در مراحل مختلف رشد، مورد بررسی قرار گرفت.

مواد و روشها

جمع آوري گیاه

گیاه سگ دندان با نام علمی Pycnocycla nodiflora، در ارتفاعات کوه هاي استان فارس می روید. در مراحل مختلف رشد، از اردیبهشت ماه تا اوایل تیر ماه در ارتفاعات اطراف شیراز و ثبت مختصات جغرافیایی به وسیله ي دستگاه GPS، جمع آوري شد.

استخراج عصاره

جهت استخراج عصاره ي متانولی 20 گرم گیاه خشک را به صورت پودر درآورده و با200 cc متانول، مخلوط کرده و به مدت 48 ساعت روي دستگاه همزن قرار می دهیم سپس مخلوط را به مدت 20 دقیقه با سرعت 4000 دور در ثانیه سانترفیوژ می کنیم. سپس این محلول را با استفاده از دستگاه روتاري تغلیظ می کنیم، ماده ي بدست آمده عصاره ي خالص گیاه می باشد.

تهیه ي متانولی DPPH

مقدار کمی متانول به 1 میلی گرم DPPH در بالن ژوژه 25 میلی لیتري اضافه و به هم زده شد تا حل شود.سپس به حجم 25 میلی لیتر رسانده شد.

تعیین فعالیت ضداکسیداسیونی عصاره

براي انجام این تست از میکروپلیتهاي 96 خانه اي با چاهک هاي ته صاف استفاده شد ، در 4 عدد از چاهک ها 200 میکرولیتر از محلول متانولی DPPH به 20 میکرولیتر از غلظتهاي مختلف عصاره اضافه شد - تست - . در 4 عدد از چاهک هاي دیگر 200 میکرولیتر متانول به 20 میکرولیتر محلول عصاره اضافه - بلانک - و در 4 عدد از چاهک ها 200 میکرولیتر از محلول DPPH به 20 میکرولیتر متانول اضافه می شود - کنترل - . بعد از مخلوط نمودن به مدت 10 ثانیه توسط میکروپلیت ریدر ، جهت انجام واکنش به مدت سی دقیقه در جاي تاریک و در دماي اتاق قرار داده شد. بعد از این مدت توسط دستگاه میکروپلیت ریدر جذب در طول موج 515 نانومتر خوانده شد.درصد فعالت ضد اکسیدانی از فرمول زیر محاسبه می شود.

طرح آماري

در تمام مراحل، تجزیه و تحلیل آماري داده ها، با استفاده از نرم افزار SPSS صورت می گیرد.

نتایج

تجزیه وتحلیل نتایج با استفاده از نرم افزار آماري SPSS به روش آنالیز واریانس یکطرفه - - P<0.01، نشان داد که خاصیت آنتی اکسیدانی عصاره ها با یکدیگر تفاوت معنی داري دارند. عصاره متانولی مرحله رویشی با ic50، 461.68 بیشترین و عصاره مرحله گلدهی با ic50، 1415.70 کمترین خاصیت آنتی اکسیدانی را نشان داد.

بحث

نگرانی در مورد اثرات نامطلوب آنتی اکسیدان هاي سنتزي تمایلات مصرف کنندگان را براي استفاده از آنتی اکسیدان هاي طبیعی افزایش داده است زیرا این مواد هم ایمن هستند و هم می توانند اثرات مفید تغذیه اي داشته باشند. البته استفاده از ترکیبات طبیعی می تواند مشکلاتی چون خاصیت آنتی اکسیدانی کمتر نسبت به ترکیبات سنتزي و طعم و بوي ناخواسته را ایجاد کند. فعالیت آنتی اکسیدانی عصاره سگ دندان نسبت به آنتی اکسیدان سنتزي گالیک اسید کمتر می باشد. عصاره متانولی این سه مرحله ي رشد انالیز و مشخص گردید که خاصیت آنتی اکسیدانی عصاره ها تفاوت معنی داري در سصح یک درصد با یکدیگر داشتند و عصاره متانولی مرحله میوه دهی بیشترین و عصاره مرحله گلدهی داراي کمترین خاصیت آنتی اکسیدانی بوده است.

در ادامه خاصیت آنتی اکسیدانی عصاره در هر مرحله فنولوژي نیز با یکدیگر مقایسه گردید . در انتها مشاهده گردید خاصیت آنتی اکسیدانی عصاره متانولی میوه دهی با اختلاف چشمگیري بیش از سایر عصاره ها می باشد . در این سیستم هر چند عصاره قدرت آنتی اکسیدانی کمتري نسبت به گالیک اسید نشان داد ولی قدرت آنتی اکسیدانی آن قابل ملاحظه بود به خصوص خاصیت آنتی اکسیدانی مرحله میوه دهی که می توان با انجام آزمایشهاي تکمیلی به عنوان آنتی اکسیدان طبیعی از آن در صنایع مختلف استفاده نمود.

در متن اصلی مقاله به هم ریختگی وجود ندارد. برای مطالعه بیشتر مقاله آن را خریداری کنید