بخشی از مقاله
خلاصه
موفقیت در سطح زنجیره تامین نیاز به استراتژی مدیریت زنجیره تامین و توانایی آن مانند مدیریت سازمانی دارد. نتایج تحقیق از تولید به هنگام به عنوان یک استراتژی پایدار، از مدیریت زنجیره تامین به عنوان یک عامل موثر بر عملکرد سازمانی و توانائی زنجیره تامین نام می برد لذا به سازمانهایی که تمایل دارند که در سطح زنجیره تامین رقابت بپردازند توصیه می شود که جزو تولیدکنندگان تولید به هنگام ، خریداران تولید به -هنگام ، فروشندگان تولید به هنگام ، و مهیا کنندگان اطلاعات تولید به هنگام بشوند.
به طور خلاصه، مدیران تولید باید از قبول یک استراتژی تولید به هنگام منفعت ببرند. هدف از این پژوهش بررسی تأثیر تولید به هنگام بر توانایی زنجیره ی تأمین و عملکرد سازمان - مطالعه موردی: شرکت نیک محضر اسپادانا در اصفهان - است. این پژوهش از نظر نوع هدف، کاربردی است و از نظر روش و گردآوری داده ها جزء تحقیقات پیمایشی یا زمینه یابی است و همچنین از نظر نوع داده ها توصیفی - همبستگی می باشد.
جامعه آماری این پژوهش 71 نفر از مدیران و سرپرستان و پرسنل اداری شرکت نیک محضر اسپادانا اصفهان می باشد. داده های پژوهش با استفاده از پرسشنامه جمع آوری و با نرم افزار SPSS و AMOS تحلیل شده است. در نهایت وجود تأثیر مثبت و معنادار بین استراتژی مدیریت زنجیره ی تأمین بر عملکرد سازمانی و توانایی زنجیره ی تأمین، بین استراتژی تولید به هنگام جامع بر عملکرد سازمانی و زنجیره ی تأمین، بین استراتژی مدیریت زنجیره ی تأمین و توانایی زنجیره ی تأمین و عملکرد سازمان و هم چنین بین مدیریت زنجیره ی تأمین و استراتژی تولید به هنگام جامع تأیید شده است.
.1 مقدمه
امروزه فلسفه سیستم تولید به هنگام مقبولیت روز افزونی یافته و طی دهه های گذشته توسط شرکت های تولیدی، به مورد اجرا گذاشته شده است. سیستم تولید به هنگام به دنبال تحقق مزایایی است که از حذف اتلاف حاصل می شود. اتلاف هرگونه فعالیتی است که هزینه دارد ولی ارزشی به محصول نمی افزاید. موجودی و جابجایی غیر ضروری مواد، نمونه هایی از اتلاف هستند.
از سوی دیگر، کاهش فضای کاری، کاهش موجودی، کاهش زمان از کار افتادگی، ارتقای کیفیت، افزایش بهره وری نیروی کار، افزایش بهره برداری از تجهیزات و تسریع در گردش موجودی، مزیت های سیستم تولید به هنگام بوده اند.
سیستم تولید به هنگام* یکی از پیشرفته ترین سیستم های برنامه ریزی است که در صدر هرم سیستم های نوین برنامه ریزی و کنترل تولید قرار گرفته است. سیستم تولید به هنگام به سیستم تولیدی گفته می شود که در آن عملیات - پردازش، حرکت مواد، کالاها و غیره - درست زمانی رخ می دهد که تقاضا برای آن ها وجود داشته باشد؛ به همین دلیل یک سیستم مبتنی بر تقاضاست.
کیفیت در سیستم تولید به هنگام امری حیاتی است. در این سیستم جریان تولید یکنواخت و ثابت است و اگر مساله ای ناشی از کیفیت رخ دهد می تواند موجب قطع شدن جریان تولید شود .[1] به کارگیری نظام تولید به هنگام و مکانیزه نمودن فعالیت ها موجب می شود که هزینه های تولید و هزینه ضایعات کاهش یابد. کیفیت محصولات افزایش یابد و از ظرفیت تولید با حداکثر سودآوری استفاده بهینه شود .
سیستم تولید به هنگام، یک سیستم تولیدی فوق العاده هماهنگ است که در آن کالاها و خدمات درست در موقعی که مورد نیاز می باشند، تحویل می گردند. دو اصل اساسی که سیستم تولید به هنگام براساس آن بنا شده است عبارتند از: حذف اتلاف ها و استفاده کامل از نیروی انسانی. تولید به هنگام، تنها در صورتی به موفقیت میرسد که تک تک افراد سازمان در آن مشارکت کنند، برنامه ها و روندها جهت دستیابی به حداکثر بازده و کارایی طراحی شده باشند و کیفیت محصولات و برنامه های زمانی تولید مطابق با تقاضای مشتریان، برنامه ریزی شده باشند .
شرکت ها با بکارگیری این نظام می توانند با حداقل هزینه، بدون آنکه کیفیت را کاهش دهند، محصولات را به موقع تولید و توزیع نمایند و به قیمت رقابتی، محصولاتشان را بفروشند. در نتیجه این شرکت ها می توانند سهم بازار خود را افزایش دهند و سودآوری را بهبود بخشند.
رقابت جهانی و افزایش انتظارات مشتری، باعث شده تا تولیدکنندگان بیش از پیش روی سرعت تحویل، قابلیت اطمینان و انعطاف پذیری تمرکز کنند، برای ارتقاء این توانمندی ها، شرکت های زیادی، استراتژی های زنجیره تأمین یکپارچه را به کار گرفتند .
.2 بیان مسئله
امروزه سیستم های مدیریت کیفیت اهمیت بسیاری در اداره شرکت ها و مؤسسات دارند. هدف این سیستم ها افزایش سودآوری و بقای سازمان و همچنین جلب رضایت مشتریان، توام با کاهش پیوسته هزینه های واقعی است. با اجرای این استراتژی ها می توان سازمان ها را از شکل سنتی خارج و به سوی پویایی و ساختاری انعطاف پذیر سوق داد.
بنابراین بسیاری از سازمان ها برای بهره بردن از مزایای استقرار این سیستم ها هزینه های فراوانی انجام می دهند. ولی در برخی مواقع اجرای این استراتژی ها به دلیل نداشتن شناخت درست از سیستم ها و همچنین شرایط خاص سازمان منجر به شکست می شود .
سیستم تولید به هنگام یکی از پیشرفته ترین سیستم های برنامه ریزی است که در صدر هرم سیستم های نوین برنامه ریزی و کنترل تولید قرار گرفته است. امروزه به لحاظ محدودیت های اقتصادی و توسعه و پیچیدگی بازارها، استفاده بهینه از منابع در دسترس و شناخت و پاسخگویی به موقع به خواسته های مشتری در بخش های مختلف بازار به امری اجتناب ناپذیر تبدیل گردیده و سازمان ها را بر آن داشته تا با حذف ساختارها و روش های کار سنتی، سهم خود را در بازار حفظ نمایند .
هنگامی که اصطلاح تولید به هنگام برای اولین بار در فرهنگ مدیریت استفاده شد، می توانست معنای مختلفی برای افراد مختلف داشته باشد .[6] سیستم تولید به هنگام از نظر اینکه در جهت کاهش ضایعات گام برمی دارد یک رویکرد مدیریت عملیاتی و از این نظر که یکی از اهداف آن بهبود کارایی و کیفیت است، یک رویکرد مدیریت تکنیکی به شمار می رود
از طرفی بعضی ها آن را به دلیل اینکه سیستم تولید به هنگام یک مفهوم تولید جامع است رویکرد استراتژیک نامیده اند.[8] سیستم تولید به هنگام جامع* بعنوان یک استراتژی پایدار زنجیره تامین بر توانایی کلی زنجیره تامین اثر می گذارد و از عملکرد سازمانی حمایت می کند.
محیط های رقابتی به شدت تحت تأثیر پیچیدگی و اطمینان ناپذیری ناشی از تغییرات در بازار و تکنولوژی های جدید تولیدی، قرار دارد. این تغییرات باعث شده اند شرکت های تولیدی از سیستم های فراصنعتی که باعث کیفیت بالاتر، تحویل های سریع تر و به موقع و معرفی سریع تر محصولات جدید می شوند، حرکت کنند. این تغییرات در حقیقت منابع اولیه ایجاد مزیت رقابتی هستند..
تولید به هنگام جامع تحت عنوان یک استراتژی جامع زنجیره تامین که عناصر از قبل تعریف شده ای مانند تولید ، خرید و فروش در تولید به هنگام، را با عامل جدید اطلاعات، در تولید به هنگام ترکیب می کند، تعریف شده است. با توجه به مطالب گفته و نظر به اینکه پژوهش گرین و همکاران در زمینه تولید به هنگام و تاثیر آن در مدیریت زنجیره تامین و عملکرد سازمان اساس کار ما قرار گرفت، در این پژوهش می خواهیم به این پرسش، پاسخ دهیم که آیا تولید به هنگام می تواند بر توانایی زنجیره تامین و عملکرد شرکت نیک محضر اسپادانا تاثیر گذار باشد؟
.3 مبانی نظری
سیستم تولید به هنگام:
مفهوم اصلی تولید به هنگام ارائه محصول مورد نیاز در زمان درست و با کیفیت مناسب می باشد. سیستم تولید به-هنگام می تواند به عنوان فلسفه ای مطرح شود که درصدد است تا همه ابعاد فرآیندهای تولید از ورود مواد تا تولید و تحویل را یکپارچه کند. این فلسفه می تواند با کاهش ضایعات در تولید، بهره وری را بهبود بخشد و ارزش افزوده شده به محصول را افزایش دهد. بسیاری از محققان بر این عقیده می باشند که ارتباط بین سیستم تولید به هنگام و دیگر اجزای سیستم تولیدی نظیر طراحی تولید و استراتژی های کسب و کار بسیار پیچیده تر از آن حدی است که متون سنتی در رابطه با این سیستم تولیدی بحث می کنند.
سیستم تولید به هنگام، یک سیستم تولیدی فوق العاده هماهنگ است که در آن کالاها و خدمات درست در موقعی که مورد نیاز می باشند، تحویل می گردند. دو اصل اساسی که سیستم تولید به هنگام بر اساس آن بنا شده است عبارتند از حذف اتلاف ها و استفاده کامل از نیروی انسانی. تولید به هنگام، تنها در صورتی به موفقیت می رسد که تک تک افراد سازمان در آن شرکت کنند، برنامه ها و روندها جهت دستیابی به حداکثر بازده و کارایی طراحی شده باشند و کیفیت محصولات و برنامه های زمانی تولید مطابق با تقاضای مشتریان، برنامه ریزی شده باشند
اثرات سیستم تولید به هنگام شامل مواردی هم چون: بهبود مستمر در سیستم تولید، حذف مشکلات اولیه مانند از بین بردن فعالیت هایی که فاقد ارزش افزوده هستند
