بخشی از مقاله
*** این فایل شامل تعدادی فرمول می باشد و در سایت قابل نمایش نیست ***
مديريت زنجيره تامين خون در هنگام زلزله مطالعه موردي شهر پکن
چکيده
شرايط بحراني ممکن است در هر منطقه اي از جهان و در هر زماني با توجه به شرايط ياسي و جغرا يايي اتفاق بيفتد. زلزله يکي از شايع ترين موارد اين شرايط بحراني است. مهم ترين چالشي که در زمان وقوع زلزله اتفاق مي افتد، رساندن کمک هاي پزشکي از جمله فرآورده هاي خوني به آسيب ديدگان است. در اين پژوهش، مديريت زنجيره تامين فرآورده هاي خوني و رساندن آن ها به مناطق آسيب ديده به طوري که مسافت هاي طي شده و هزينه هاي حملونقل، انتقال، جريمه فاسد شدن و هزينه موجودي به حداقل برسد، مورد بررسي قرار گرفته است. اطلعات استخراج شده از زلزله شهر پکن با استفاده از نرم افزار گمز حل شده است و چگونگي تخصيص فرآورده هاي خوني به مناطق مختلف به صورت بهينه تعيين گرديده است.
واژگان کليدي: مديريت زن يره تامين ، فهرست موجودي ، زلزله، فراورد هاي خوني
١- مقدمه
يک فاجعه طبيعي مانند زلزله، تأثير زيادي برروي زندگي انسان ميگذارد؛ و ميتواند آن را به نابودي بکشاند. خون يک منبع حياتي براي ادامه زندگي انسا ها است و در هنگام وقوع حوادث طبيعي، اين نياز بيشتر احساس م شود. بنابراين تهيه خون سالم و با ميزان مناسب در چنين شرايطي، چالشي بزرگ براي اين زنجيره محسوب م شود. )آلباردو و همکاران، ٠٠٢ )
مديريت زن يره تامين خون يک مسئلهويژه براي نژاد انسان محسوب م شود. تامين خون اغلب بصورت نامنظم و تقاضا براي فرآورد هاي خوني نيز تصادفي است. فرآوردههاي خوني نيز فسادپذيرند که باعث پي يده شدن مساله م شوند. کمبود فرآوردههاي خوني هزينه سنگيني را براي جامعه در پي دارد چرا که باعث افزايش نرخ مرگ و مير ميشود. همچنين تنها يک درصد ناچيز جمعيت اهداکننده واجد شرايط اهدا هستند. اين امر اهميت بررسي زنجيره تامين خون را هر چه بيشتر نشان مي دهد. )اسکات، ٠ )
در زير به برخي از مشکلتي که در هنگام زلزله، در مورد فراورده هاي خوني ممکن است رخ دهد، اشاره مي شود.
- در چنين شرايطي نياز به خون و فرآوردههاي آن بيشتر مي شود؛ و ممکن است بصورت فرامنطقهاي نياز به جمعآوري خون باشد. حال اگر قوانين حکومتي براي دريافت اين کمکها نامناسب و يا دستوپاگير باشند، ممکن است آسيب جدي به بيماران وارد شود.
- اطمينان از کيفيت خونهايي که بصورت فرامنطقهاي جمعآوري شدند، اندکي دشوار است .
٣- پس از وقوع حوادث و بليا به علت روحيه انسان دوستي تمايل مردم به اهدا خون افزايش مي يابد. در چنين شرايطي سيستم انتقال خون منطقه بايد توانايي باليي در مديريت موجودي خون داشته باشد. )چنگ و همکاران، ٠٠٢ (
به منظور به حداکثر رساندن ارزش منابع خوني ، جمعآوري، ذخيره سازي، برنامهريزي و توزيع آن ها، روند تأمين خون فوري بصورت زير نشان
داده ميشود:
شکل (2): فرايند عرضه خون در هنگام وقوع زلزله
با توجه به شکل در شرايط مختلف، سطح صدمات و ميزان تقاضا متفاوت است. بنابراين هدف، تخمين ، پاسخگويي تقاضا و در نهايت ذخيره سازي منابع خون در مدل چند دوره اي است.) تاپيرو، ٧٩ (
برنامه ريزي جمعآوري خون يعني مديريت چگونگي انتخاب تسهيل ت موقت، حجم خون و نوبتهاي خونگيري .
طبق قوانين ، همه خونهايي که از پايگاههاي تسهيل ت موقت جمعآوري ميشوند، بايد به مراکز خون انتقال يابند و آزماي هاي لزم روي آن ها انجام گيرد. )آنلي، ٠٠٠ (
در اين پژوهش با ارائه يک مدل پويا، ضمن پاسخگويي به تقاضا، فاصله حمل ونقلها نيز به حداقل مي رسد. اين مقاله در پنج بخش تدوين شده است.
بخش دوم به مرور ادبيات و بررسي مطالعات پيشين مي پردازد. در بخش سوم مدلسازي جهت مديريت زن يره تامين خون در هنگام زلزله ارائه شده است و سپس در بخش چهارم مدل براي زلزله شهر پکن تجزيه و تحليل شده است. در بخش پنجم نيز نتيجه گيري آورده شده است .
٢- مرور ادبيات
جهت بررسي تاريخچه ي ادبيات زنجيره تأمين خون مي توان به مطالعه ي داکو و همکاران اشاره کرد. وي يک مدل استراتژيک را براي تعيين و مکانيابي حوزه هاي اهداء و مراکز انتقال بانک خون ارائه م کند. داکو و همکاران عنوان ميکند که به زنجيره تامين خون بايد به عنوان يک سيستم کلي و نه يک سيستم فرعي و بصورت نگرش سيستمي نگاه کرد. )داکو و همکاران ، ٠٠٢ (
گوناواردان زنجيره تامين سلولهاي قرمز خون را در بيمارستان ها در هنگام زلزله در شهر لندن مدنظر قرار دادند. نتايج اين تحقيق گروه هاي
متفاوت را شناسايي ميکنند و باعث تسريع طبقهبندي بيمارستانها در گروه ها م شود. )گوناواردان، ٣ ٠ (
بروتکورن و همکاران در مدلسازي خود سطح موجودي را براي انتقال خون در شهر لس آنجلس مدنظر قرار دادند. آن ها براي مدلسازي از زنجيره
تامين مارکوف استفاده کردند و خطمشيهاي LIFO و FIFO را براي زنجيره تامين مورد بررسي قرار دادند. به عنوان مثال نتيجه گرفتند با رويکرد
FIFOاحتمال بيشتري وجود دارد که خون تازه مورد استفاده قرار گيرد. )بروتکورن و همکاران، ٠٠٣ (
کوري و همکاران از مدلسازي عدد صحيح در مسئله انتقال فرآوردههاي خوني به بيمارستان هاي اتريش در شرايط زلزله استفاده نمودند. آن ها
بررسي نمودند که انتقال موجودي از کدام اهداکننده به کدام گيرنده مي تواند مفيد و بهينه باشد. )کوري و همکاران، ٠ (
قاسمي در مقاله خود به مسيريابي و تخصيص وسايل نقليه امدادي در فاز پاسخگويي زلزله در منطقه ٩ تهران پرداخته است. در اين مطالعه مراکز درماني به شرح زير هستند: مراکز درماني دائم مانند بيمارستان ها، کلينيک ها، مراکز اورژانس و مراکز درماني موقت مانند مدارس، مراکز آتش نشاني، ايستگاه هاي مترو، مراکز انتظامي و پارک ها که در زمان زلزله مي شود به عنوان مکان هاي کمکي از آنها استفاده کرد. وي در اين مطالعه از مدلسازي عدد صحيح استفاده کرده است.)قاسمي،٣٧٣ (
ماريانوف از روش برنامه ريزي خطي در مقالتشان استفاده نمودند. ماريانوف از برنامه ريزي چند هدفه براي حل مسئله مسيريابي انتقال خون
در هنگام شرايط بحراني در شهر ليورپول استفاده نمود. او توابع هدفي مثل هزينه و مسافت و پوشش حداکثر تقاضا را در کار خود در نظر گرفت.
)ماريانوف، ٠٠ (
فرانکفورتر و همکاران از تکني هاي نمايي براي پيش ميزان انتقال خون در بيمارستان در شهر پاريس در هنگام زلزله استفاده نمودند. اين پژوهش نشان داد که متغيرهاي وابسته بدون هيچ متغير توضيحي پيش ميشوند. وي يک زنجيره تامين دوسطحي شامل تامين کننده و توزيع کننده را براي پخش فرآورده هاي خوني در نظر گرفت .
يانگ مينگ، بانک خون و خدمات استفاده از خون را در يک بيمارستان کوچک در منطقه زلزله خيز روستايي در کشور اندونزي توصيف نمودند.
تابع هدف آن ها در اين پژوهش افزايش رضايت مشتريان بوده است. آن ها در مطالعات خود محدوديت زمان را در حين حمل و نقل فرآورده هاي خوني در نظر گرفته اند. )يانگ مينگ، ٧٧٧ (
وسولوفسکي يک تحليل هزينه را براي زنجيره تامين خون در شرايط زلزله در فنلند به کار برد. تحليل نشان ميدهد که هزينه حمل و نقل فرآورده هاي خوني شامل ٢ % کل هزينه هاي حمل و نقل در شرايط زلزله مي باشد. نتايج اين پژوهش در صليب سرخ فنلند بکار گرفته شد. اين پژوهش بر اهميت همکاري ميان صليب سرخ و بيمارستان ها به منظور تحقق نتايج بهينه تاکيد دارد. )وسولوفسکي، ٠ ٠ (
٣- مدلسازي
در اين مدل بايد طوري تعيين محل و تخصيص تسهيلت صورت گيرد که کمترين هزينه عملياتي را ايجاد نمايد.
T مجموعهاي از دورهها است، که t∋T مي باشد.. هر دوره t، شامل زمان جمعآوري خون و زمان تغيير تسهيلت موقت خون بين دو دوره کاري است. خونها در طول روز جمعآوري ميشوند، در هنگام شب به مراکز خون فرستاده ميشوند و تجهيزات مجددا براي دريافت خون در روز بعد آماده ميشوند.
پارامترهاي مدل به شرح زير مي باشد:
I: مجموعه اي از اهدا کنندگان خون،I ∋i
J: مجموعهاي از مکانهاي ممکن براي مستقرسازي تجهيزات موقتj ∋
N: مجموعهاي از مراکز خون ∋ n
R: ماتريس فاصله بين اهداکنندگان و مکانهاي ممکن تسهيلت موقت ∋
r: شعاع پوششي تسهيلت موقت خون، اگر ، i بوسيله j پوشش داده ميشود.
:ماتريس هزينه حمل ونقل از مکانهاي ممکن تسهيلت موقت به مراکز خون، هزينه حملونقل از مکان ممکن j به مرکز خون n در
دوره t است .
: ماتريس هزينه انتقال بين مکانهاي ممکن تسهيلت، هزينه انتقال از به است .
٣ : ماتريس هزينه جريمهاي است که بابت عدم پاسخگويي به تقاضا بايد پرداخت شود.c هزينه جريمهاي است که بابت عدم پاسخگويي به يک واحد تقاضا بايد پرداخت شود. فرض ميشود اولين دوره در زمان صفر شروع شود، و ماتريس هزينه هم صفر باشد. بنابراين نقاط تسهيلت موقت در اين زمان ميتواند مجموعهاي از هر يک از مکانها باشد.
P: تعداد کل تسهيلت موقت خون
٠ :ظرفيت هر پايگاه تسهيلت موقت
:کل تقاضا در دوره t
: ميزان عرضه خون از گروه اهداکننده i
متغيرهاي تصميمگيري بصورت زير تعريف مي شوند:
محدوديتهاي اين مدل بصورت زير توصيف مي شوند:
تابع هدف مدل شامل به حداقل رساندن هزينه حمل ونقل، هزينه انتقال، جريمه فاسد شدن و هزينه موجودي مي باشد. در تابع هدف دو حالت زير
ممکن است رخ دهد:
اگر مثبت باشد، به اين معني است که هزينههاي بخش عرضه ناکافي است. اگر
منفي باشد، به اين معني است که هزينههاي اضافي در بخش عرضه وجود داشته است .
محدوديت نشان مي دهد که حداکثر يک پايگاه سيار به پايگاه سيار ديگر خدمات رساني ميکند.محدوديت ٣ نشان دهنده اين است که براي انتقال از يک نقطه به نقطه ديگر بايد نقطه اول، قبل از انتقال، تسهيلتي را دريافت کرده باشد.محدوديت ٤ تضمين م کند که هميشه در هر دوره، تعدادp عدد تسهيلت موقت فعال هستند.محدوديت ٢ تضمين ميکند که گروههاي اهداکننده فقط به نقاط موقتي که تسهيلت به آنها اختصاص يافته مراجعه ميکنند.محدوديت ٦ بيان مي کند که در صورتي اهداکننده i به مکان تسهيلت موقت j مراجعه ميکند که فاصله آنها از شعاع پوششي کمتر باشد.محدوديت ٩ نشان مي دهد که ظرفيت اهدا براي هر گروه اهداکننده )در هر دوره طرح متفاوتي وجود دارد، يعني ميزان عرضه متفاوت خواهد بود( محدود است .
محدوديت ٢ نشان مي دهد که ظرفيت هر پايگاه تسهيلت موقت )در هر دوره طرح متفاوتي وجود دارد، يعني ميزان عرضه متفاوت خواهد بود( محدود است. محدوديت ٧ تضمين مي کند که تقاضا پوشش داده شود.محدوديت هاي ٠ و و نيز تعريف متغيرهاي مدل مي باشد.
٣-١- تبديل به مدل برنامه ريزي خطي
مدل اوليه غير خطي است، براي خط سازي مدل بصورت زير تعريف مي شود.
با تعريف تابع هدف اوليه، تبديل به حالت زير ميشود:
