بخشی از مقاله
چکیده:
امروزه دنیای بی مرز و محیط تغییر پذیر جهانی چالشهای جدیدی راپیش روی سازمان ها میگذارد. بخشی از تغییرات سریع محیط که سازمان ها با آن مواجهند، رقابتی شدن صنعت است. عدم انعطاف پذیری و تغییر سازمانها با توجه به نیاز های زنجیره تأمین در جهان متغیر امروزی یکی ازموانع موفقیت اینگونه سازمانها در راستای رقابتی شدن میباشد. در رقابت های جهانی موجود در عصر حاضر، باید محصولات متنوع را باتوجه به درخواست مشتری،در دسترس وی قرارداد. از این رو، در تحقیق حاضر به تبیین تاثیر چابکی سازمان درعملکرد زنجیره تامین در صنعت پتروشیمی - مطالعه موردی: شرکت پتروشیمی زاگرس - پرداخته شده است.جامعه آماری این تحقیق صنعت پتروشیمی می باشند که با توجه به تعریف جامعه آماری جامعه، از نمونه گیری تصادفی ساده و با استفاده از فرمول کوکران211نفر از بین جامعه آماری تحقیق به عنوان نمونه آماری انتخاب شدند. این پژوهش ازنظر هدف تحقیق، از نوع کاربردی می باشد و طرح تحقیق در این پژوهش، توصیفی-پیمایشی از نوع همبستگی است.
همچنین از پرسشنامه های استاندارد برای گردآوری داده ها کمک گرفته شده است. برای تجزیه وتحلیل داده ها نیز ازآزمون کولموگوروف-اسمیرنف جهت تعیین نوع توزیع دادهها و بهره گیری از رویکرد مدل سازی معادلات ساختاری و روش تحلیل مسیر برازش کلی مدل وآزمون فرضیهها از نرم افزارهایSMART PLS.2 وSpss 21 استفاده شده است. نتایج نشان میدهد که بین چابکی سازمانی باعملکرد زنجیره تامین، بین انعطاف پذیری با عملکرد زنجیره تامین، بین پاسخگویی باعملکرد زنجیره تامین و بین شایستگی باعملکرد زنجیره تامین رابطه معناداری وجود دارد. همچنین نتایج مشخص شد که بین سرعت باعملکرد زنجیره تامین رابطه معناداری نداشته، به عبارت دیگر سرعت انجام بعضی فعالیت ها و فرایندها کمتر از حد تعریف شده بوده است .درنهایت براساس نتایج بدست آمده پیشنهادهایی برای مدیران و کارشناسان صنعت پتروشیمی بویژه شرکت پتروشیمی زاگرس ارائه شده است.
واژگان کلیدی: چابکی، چابکی سازمانی، زنجیره تامین، عملکرد زنجیره تامین
.1مقدمه
در دنیای رقابتی عصرحاضر، سازمان ها برای رشد و پایداری خود باید به شدت تلاش نموده و از استراتژی مناسب جهت پیشرفت و حفظ بقاء خود بهره گیری نمایند. محیط پیرامون سازمان به سرعت درحال تغییر است که از جمله این تغییرات تنوع تقاضا و نیازهای مشتریان است. محدودیت مهم دیگری که سازمان ها را در تنگنا قرارداده است،کمیابی و محدودیت منابع و امکانات است. یکی از راههای کاهش این مشکلات استفاده مناسب از تامین کنندگان چابک و منابع بیرونی است - کرباسیان وهمکاران،. - 1390 شرکتها برای این که به بهترین نحو ممکن جوابگوی تغییرات محیطی باشند،تولید و عرضه برخی محصولات را متوقف می کنند و یا در آنها اصلاحات لازم را اعمال می نمایند - ممقانی وهمکاران،. - 1390 بنا به نظرکریستوفر - 1998 - 1امروزه راهحل توانمند رسیدن به مزیت هزینهای لزوماً حجم محصولات و مقیاس اقتصادی نیست، بلکه مدیریت زنجیره تأمین است.
ازنظراو زنجیره تأمین شبکهای ازسازمان های بالادستی تا پائین دستی است که درفرآیندها و فعالیت های مختلفی که درقالب محصولات وخدمات دردست مشتری نهایی ایجاد ارزش می کنند، درگیر هستند - . - Christopher,1998مفهوم مدیریت زنجیره تأمین تاکنون از سوی بسیاری مورد تشریح و واکاوی قرارگرفته است و برخی نیز آن را با مفاهیمی چون لجستیک، مدیریت عملیات، تدارکات و یاترکیبی از این سه هم معنی گرفته اند - . - Montzka et al.,1998; Lambert et al.,2005;Chopra & Mindle,2001با این حال می توان به تعریف جامعی که از سوی انجمن زنجیره تأمین - GSCF - 2 جهانی ارائه شده است استناد کرد: مدیریت زنجیره تأمین یکپارچه سازی فرآیندهای کلیدی کسب و کار از کاربر نهایی گرفته تا تأمین کننده اصلی است که تأمین محصولات، خدمات و اطلاعاتی را که باعث ایجاد ارزش افزوده برای مشتریان و ذینفعان سازمان میشوند برعهده دارد - Yusuf et .all,2013 - وان هوک - 2005 - 3پس از تحقیقات متعدد سه ویژگی عملیات زنجیره تأمین برای چابک شدن را ارائه میکند - مدیریت و بهرهگیری از نوسانات و انحرافها؛ پاسخگویی سریع؛ پاسخگویی واحد و در حجم کوچک - Van .Hoek,2005 - سوافورد - 2003 - 4چارچوبی برای چابکی زنجیره تامین ارائه کرده و بیان می دارد چابکی بسیار متاثر از انعطاف پذیری دربخش های مختلف زنجیره تامین شامل توسعه محصول جدید، تدارکات ومنبع یابی، ساخت و توزیع است - . - Swafford,2003 گاناسکاران5و همکاران - - 2008
با مطرح ساختن مفهوم »زنجیره تأمین پاسخگو«، - RSC - 6 بعنوان استراتژی رقابتی در اقتصاد شبکه مند سعی میکنند ابعاد تازهای از پاسخگویی، سرعت و انعطافپذیری را در زنجیره تأمین مورد واکاوی و تشریح قراردهند - . - Gunasekaran et al.,2008یوسف7وهمکاران - - 2004اقدامات زنجیره تأمین چابک را شامل مواردی مانند - همکاری با رقبا، همکاری بلندمدت با مشتریان و تأمین کنندگان، اهرمی کردن اثر منابع اساسی بوسیله تشکیل شبکه با دیگر شرکتها، شرایط سخت عملیاتی که همکاری با دیگر شرکتها را ناگزیر میسازد، ائتلاف با همتا های کسبوکار، یکپارچه نمودن اطلاعات با دیگر شرکت ها بر مبنای سیستمهای رایانهای، اعطای اولویت بالاتر به ائتلاف نسبت به نفوذ به بازار میدانند - . - Yusuf et al.,2004 سوآفورد8 و همکاران - - 2006و همچنین لین9 و همکاران - - 2006به روش مشابه توانمندی های چابکی را عبارت ازموارد - پاسخگویی، شایستگی10، انعطاف، سرعت - میدانند - - Swafford et al.,2006; Lin et al.,2006 آگاروال 1110 - .Competency
