بخشی از مقاله
چکیده
امروزه نگرانی در مورد وقوع ناگهانی اختلالات و ضررهای بزرگ ناشی از آن بسیاری از محققان را به طراحی پایای شبکه های زنجیره تامین سوق داده است همچنین عدم قطعیت ذاتی پارامترهای ورودی مساله ای مهم است که به واسطه اثرات نامطلوب آن بر تصمیمات استراتژیک ، تاکتیکی و عملیاتی باید در طراحی شبکه های زنجیره تامین مورد توجه قرار گیرد
این مقاله یک مدل جدید برای طراحی پایای شبکه زنجیره تامین حلقه بسته تک محصولی چند کامپوننتی چند سطحی تحت شرایط عدم قطعیت پارامترها ارائه می دهد که برای یک پروژه واقعی اجرایی گردیده و قابل تعمیم به دیگر مسایل نیز می باشد همچنین مدل فوق با رویکرد استوار توسعه داده شده است مدل پیشنهادی نه تنها مجموع هزینه ها را کمینه می کنند بلکه بصورت اثربخش شبکه ای مقاوم تحت سناریوهای مختلف را ایجاد می کند. در نهایت در یک پروژه اجرایی با داده های اسمی واقعی ، اثربخشی و کاربردی بودن مدل نمایش داده شده است .
مقدمه
اهمیت تغییرات عمده در محیط کسب و کار و همچنین بازار رقابتی کنونی مانند تقاضای مورد نیاز مشتریان و همچنین هزینه های حمل و نقل منجر به یکپارچگی بنگاه های کسب و کار در قالب شبکه زنجیره تامین شده است .[5] اما در سال های اخیر به علت افزایش نگرانی های زیست محیطی و تلاش سازمان ها به منظور استفاده موثر از محصولات تولیدی و حمایت از مصرف کنندگان مسیر پژوهشی جذابی در مقوله های طراحی زنجیره برگشتی و زنجیره تامین حلقه بسته ایجاد شده است [4]که اهداف اصلی آن استفاده دوباره از کالاهای معیوب و یا مستعمل با استفاده از فرایند بازیابی، جلوگیری از اتلاف بیشتر منابع، کاهش آلودگی های زیست محیطی و حصول سودآوری با در نظر گرفتن ملاحظات اجتماعی و تجاری می باشد
مساله طراحی زنجیره تامین حلقه بسته با اهداف ذکر شده در دو سطح تاکتیکی و استراتژیک تعریف می شود [6] در سطح استراتژیک برنامه ریزی زنجیره تامین شامل تصمیم گیری پیکربندی شبکه نظیر تعداد، موقعیت ، ظرفیت و تکنولوژی تسهیلات در مسیر مستقیم و معکوس شبکه است.[15] در سطح تاکتیکی، برنامه ریزی عملکرد زنجیره تامین شامل مقادیر کل و جریان مواد برای خرید، پردازش و توزیع محصولات می شود لذا طراحی زنجیره تامین کارآمد موفقیت کل زنجیره را تضمین می کند.
از طرف دیگر ماهیت پیچیده و پویای اجزای زنجیره تامین درجه ای از عدم قطعیت را در تصمیمات برنامه ریزی ایجاد می کند که اصولا ناشی از ریسک سیستماتیک و عوامل غیر قابل اجتناب در محیط زنجیره تامین است مانند اختلال طرف عرضه، عدم قطعیت طرف تقاضا، تغییرات قانونی، حقوقی و اداری ، اختلال زیرساخت و....
پژوهش حاضر نیز بر مبنای یک پروژه واقعی و داده واقعی تحت فضا و شرایط ذکر شده انجام شده است هدف این مورد واقعی، طراحی شبکه زنجیره تامین نوعی نوت بوک پرتابل برای مراکز آموزشی هوشمند است که در سراسر کشور گسترده اند این نوع وسیله - device - به گونه ای طراحی شده است که از مونتاژ دو کامپوننت اصلی شامل بدنه به همراه کیبورد و مانیتور LCD متصل به آن - کامپوننت اول - ، مین بورد و ماژول پاور برق متصل به آن ، حافظه اصلی یا هارد به همراه اتصالات مربوطه - کامپوننت دوم - ساخته می شود مسیر مستقیم شبکه از تامین کامپوننت ها توسط تامین کنندگان آغاز شده و بعد از فرایند مونتاژ در کارخانه ها به مراکز قطب - national pole centers - ارسال می شود و سپس در مراکز آموزشی توزیع می گردد.
در مسیر معکوس شبکه محصولات معیوب از مراکز آموزشی به مراکز پشتیبانی ارسال می گردد در صورتی که محصولات ایرادات نرم افزاری یا سخت افزاری محدود داشتند در مراکز پشتیبانی برطرف گردیده و مجددا در شبکه توزیع زنجیره قرار می گیرند در صورتی که محصول دارای عیوب سخت افزاری غیر قابل تعمیر داشتند وارد چرخه انهدام می شوند. ویژگی ارزنده پژوهش حاضر واقعی بودن کلیت پروژه و محاسبات عددی مربوط به آن است ویژگی دیگر آن کنترل و مدیریت جریان مواد در مسیر مستقیم و معکوس بوده که بازخورد معتبری به مدیران جهت تصمیم گیری بر روی تامین کامپوننت ها و دیگر تجهیزات مراکز آموزشی ارائه می کند. از محاسن دیگر پژوهش حاضر این است که مساله عدم قطعیت موجود در تقاضای مراکز آموزشی و ظرفیت مراکز تولید - کارخانه - ، قطب و پشتیبانی شبکه زنجیره تامین را در جهت کاهش هزینه ها کنترل و بهینه می کند .
مدل پایای زنجیره تامین
طراحی پایای - - reliable شبکه های زنجیره تامین، که تحت شرایط وقوع اختلالات به صورت کارا فعالیت می کند، در سالهای اخیر مورد توجه قرار گرفته است[2] در واقع دغدغه اصلی طراحی شبکه زنجیره تامینی است که در مواجه با اختلالات - اختلالات ناشی از هماهنگی عرضه و تقاضا و اختلالات ناشی از رویدادهای طبیعی - [12][15] منعطف بوده و بتواند بطور مستمر و کارآمد تقاضای مشتریان را پاسخگو باشد.[7][14] در این راستا مدل های reliable متنوعی ارائه گردیده است. اشنایدر و داسکین [16] مدل های reliable متنوعی برای مسائل طراحی شبکه معرفی نمودند
در این راستا معیار p-robust را برای ایجاد reliability در مدل معرفی نمودند بدین منظور فرض نمودند که s تعداد سناریوهای دارای اختلال بوده بنابراین s=0 نشان دهنده سناریوی بدون اختلال می باشد در مدل فوق متغیرهای جریان - - flow var به سناریو s وابسته هستند و متغیرهای location در هر سناریو ثابت می باشند
یافته های پژوهش
مدل شبکه زنجیره تامین حلقه بسته پژوهش حاضر در شکل - - 1 آمده است در این مدل تامین کنندگان دو کامپوننت اصلی کامپیوتر پرتابل را تامین و جهت اسمبل قطعات و بارگذاری نرم افزارهای موردنیاز به مراکز تولید ارسال می شود و بعد از تکمیل فرایند تولید از طریق مراکز قطب در مراکز آموزشی توزیع می گردند درصدی از محصولات معیوب شده در مراکز آموزشی جهت تعمیرات نرم افزاری و سخت افزاری به مراکز پشتیبانی ارسال شده و بعد از رفع عیب مجدد به مراکز قطب ارسال می شود در صورتی که رفع عیب کامپوننت میسر نگردد کامپوننت معیوب به مرکز انهدام ارسال و کامپوننت های مورد نیاز از تامین کنندگان بطور مستقیم تامین می گردد.
شکل .1 مدل شبکه زنجیره تامین پژوهش حاضر
جدول .1 پارامترها و متغیرهای مدل
