بخشی از مقاله
چکیده
هدف این پژوهش تاثیر تکنولوژی آموزش بر یادگیری و یادداری درس علوم تجربی بوده است.در این تحقیق از روش آزمایشی دو گروهی با پیش آزمون و پس آزمون استفاده شده است.برای اجرای این پژوهش ابتدا فهرست اسامی مدارس پسرانه ابتدایی شهرستان تربت حیدریه در اختیار گرفته شد.از بین این مدارس که تعداد آنها 38 مدرسه پسرانه بود مدرسه 22 بهمن به صورت تصادفی و قید قرعه انتخاب شد.
در این مدرسه تعداد 15 دانش آموز در پایه ششم مشغول به تحصیل میباشند که تعداد 14نفر از آنها بر اساس نمرات علوم نوبت اول همتا شدند و بصورت تصادفی در گروههای آزمایش و کنترل قرار گرفتند. نمره یک نفر هم به علت نداشتن همتا در تحلیل مشارکت داده نشد . هر دو گروه در محیط یکسانی، یعنی در سالن تکنولوژی آموزشی مدرسه به مدت دو جلسه آموزش دیدند.گروه کنترل با روش سنتی و با استفاده از کتاب و تخته وایت برد، آموزش دیدند ولی گروه آزمایش با نرم افزار آموزشی درس علوم ششم دبستان آموزش دیدند. از همه دانش آموزان در هر دو گروه کنترل و آزمایش پیش آزمون و پس آزمون به عمل آمد.
سوالات پیش آزمون و پس آزمون یکسان بود ولی آزمون یادداری پس از گذشت دو هفته از دانش آموزان به عمل آمد. داده های به دست آمده از فرایند پژوهش که با استفاده از روش آزمایشی به دست آمده است، بصورت توصیفی و استنباطی مورد تحلیل قرار گرفتند.
برای تحلیل و استنباط آماری از آزمون T همبسته و نرم افزارSPSS استفاده شده است.نتایج حاصل از یافتهها نشان داد که به کارگیری چندرسانهایها بر یادگیری مفاهیم علوم تجربی، یادگیری فرایندهای علوم تجربی، یادداری فرایندهای علوم تجربی تأثیر دارد.یعنی گروهی از دانشآموزان که با نرمافزار چند رسانهای درس علوم را آموزش دیدهاند، از گروهی که با روش سنتی آموزش دیدهاند، در حوزههای بالا عملکرد بهتری داشته اند.
مقدمه
طرح تحول بنیادین در نظام آموزشی در سالهای تحصیلی اخیر ضرورت ها، امکانات، و شیوه های آموزشی جدیدی را میطلبد. یکی از جنبه هایی که در این نظام جدید مورد توجه قرار گرفته شده است، بکارگیری و تکیه بر فناوری های عصر جدید در حوزه آموزش می باشد. با توجه به تغییرات در اهداف آموزشی در پی آن در ابزارها و رسانه های ارائه این اهداف به یادگیرندگان نیز تغییراتی حاصل خواهد شد.
در این اثنا گرایش و بکارگیری فناوری و تجهیزات مربوط به رایانه در محیط های آموزشی امری اجتناب ناپذیر است. در آموزش رو در رو و از راه دور رایانه ها نقشی اساسی و مهم بر عهده دارند. آموزش از طریق چند رسانه ای ها از جمله مواردی است که باید بوسیله رایانه ها انجام بگیرد. لازم است که دبیران، آموزگاران، دست اندرکاران امر آموزش، و کلیه افراد و سازمانهایی که در آموزش با استفاده از فناوری های جدید درگیر می باشند، با طراحی، ساخت، و کاربرد مناسب چند رسانه ایهای آموزشی آشنا باشند تا بتوانند از این نرم افزارها بطور مؤثری در یادگیری استفاده کنند.
تعریف تکنولوژی آموزشی
کاملترین و جامعترین تعریف برای تکنولوژی آموزشی توسط " جیمز بروان " و همکاران او در کتاب تکنولوژی آموزشی رسانه ها و روش ها یی صورت آمده است:" تکنولوژی آموزشی فراتر از کاربرد ابزار و وسایل است. بدین ترتیب تکنولوژی آموزشی بیشتر از مجموعه قسمتهای مختلف تشکیل دهنده آن است آن عبارتست از روش منظم، طراحی، ارزیابی کل فرایند تدریس و یادگیری با استفاده از هدفهای بخصوص و بهره گیری از یافته های پژوهش درروانشناسی و ارتباط انسانی و بکار گیری ترکیبی از منابع انسانی و غیر انسانی به منظور ایجاد یادگیری موثر تر ،عمیقتر و پایدار تر
یادگیری و آموزش یادگیری یا آموختن را می توان به عنوان یک تأثیر نسبتا" پایداردررفتارٌ، دانش، و مهارت های تفکرٍ که ازطریق تجربه به دست می آید تعریف کرد - بیابانگرد،. - 1384 هدف از آموزش یادگیری است
تاکنون برای یادگیری با توجه به نظریه های گوناگون تعاریف متعددی ذکر شده است. هرگنهان و السون - - 1387 یادگیری را به این صورت تعریف می کنند: یادگیری" ایجاد تغییر نسبتاً پایدار در رفتار یا توان رفتاری است که از تجربه ناشی می شود و نمی توان آن را به حا لت های موقتی بدن مانند آنچه براثر بیماری، خستگی، یا داروها ایجاد می شود نسبت داد". آنها معتقدند که این تعریف بر اهمیت تجربه تأکید می ورزد، اما به نظریه پرداز این آزادی را می دهد که نوع تجربه ای را که او برای وقوع یادگیری ضروری می داند، خود مشخص کند. این تجارب می تواند شامل مواردی مانند تمرین تقویت شده، مجاورت بین محرک و پاسخ، و یا کسب اطلاعات باشد.
این تعریف همچنین نشان می دهد که تجربه می تواند، علاوه بر یادگیرنده، به رویدادهای دیگری که سبب تغییر رفتار می شوند منجر گردد. خستگی یکی از این رویدادهاست. در حالی که نظریه های رفتاری یادگیری را تغییر در رفتار آشکار می دانند، نظریه های شناختی یادگیری را کسب و بازسازی ساختار های شناختی می دانند که از طریق آن اطلاعات پردازش و در حافظه ذخیره می شوند. نظریه های شناختی یادگیری معتقدند که یادگیری یک فرایند درونی است که ممکن است به صورت تغییر فوری در رفتار آشکار ظاهر نشود. این مطلب به این معنی است که یادگیری به صورت توانایی هایی در فرد ایجاد و در حافظه او ذخیره می شود و هر وقت که بخواهد، می تواند آن توانایی ها را مورد استفاده قرار بدهد.
برخلاف رفتار گرایان که بر نقش محیط در تغییر رفتار و یادگیری تآکید می کنند، برای یادگیرنده در ایجاد یادگیری نقش مهم تری قاِئل اند
یک رویکرد نسبتا جدیدی نیز توسط ساختن گراها در مورد یادگیری مطرح شده است. ساختن گراها بر نقش فعال یادگیرنده در درک و فهم و ساختن دانش تأکید کرده اند. از نظر ساختن گراها فرد بطور فعال اندیشه ها را در ذهن خود می سازد و این طور نیست که از بیرون به ذهن وی وارد شود.
ساختن گرایان معتقدند که هیچ دانشی مطلق نیست، بلکه همه دانش ها ساختنی و نسبی هستند و یادگیری فقط در یک متن یا زمینه معین روی می دهد. ساختن گرایان یادگیری معنی دار و خلق فعال ساختار دانش را از تجارب شخصی می دانند. بنابر این، هر یک از یادگیرندگان، بر اساس تجارب شخصی خود، یک تفسیر شخصی از جهان می سازند و ماهیت دانش یک شخص هرگز به طور کامل قابل انتقال به شخص دیگری نیست، زیرا دانش حاصل تفسیر شخصی از تجارب است که تحت تأثیر عوامل متفاوتی مانند سن، نژاد، جنس، و ... می باشد
نظریه یادگیری اجتماعی آلبرت بندورا
- آلبرت بندورا، 1925 - ُاز روانشناسان نامدار حوزه روانشناسی اجتماعی در قرن بیستم است. نظریه یادگیری وی، که در سالهای 1965-69 مطرح گردید. نظریه او، یادگیری اجتماعی-شناختی است که یادگیری مشاهدهای و نظریه سرمشقگیری هم نامیده شده است، - آقایوسفی، - 1386 که با توجه به کاربرد فراوان تبیینهای مورد نیاز در حوزه مسائل روانشناسی اجتماعی، این علم نوپا از نظریه ایشان استفادههای فراوانی کرده است. بنا به این نظریه، یادگیری از راه مشاهدهِ، تقلیدّو الگوبرداری ْ انجام میشود و به عامل تقویتی - که مورد تاکید ثورندایک و اسکینر است و آنان اساس نظریه یادگیری خود را بر عامل تقویتی استوار کرده بودند - نیازی ندارد.
یادگیری هیجانات از طریق مشاهده
نهتنها رفتار را میتوان از طریق مشاهده یاد گرفت، بلکه واکنشهای هیجانی مانند ترس و شادی را نیز میتوان بر مبنای روش جانشینی، شرطی کرد.ایجاد واکنشهای شدید هیجانی در انسان نسبت به مکان، افراد و اشیاء و بدون هرگونه تماس شخصی با آنها، غیرمعمول نیست. فرایند یادگیری واکنشهای هیجانی، از طریق مشاهده دیگران را شرطیشدن جانشینیَخواندهاند.
منجر شدن یادگیری مشاهدهای به خلاقی
در دیدگاه نظریه شناختی-اجتماعی، تقلید و یادگیری مشاهدهای با یکدیگر متفاوتند. یادگیری مشاهدهای ممکن است متضمن تقلید باشد یا نباشد؛ زیرا از طریق سرمشق گیری با مشاهده کردن رفتار الگو و تکرار کردن آن رفتار، این امکان وجود دارد که پاسخهایی را اکتساب کنیم که قبلاً هرگز انجام ندادهایم و پاسخهای موجود را نیرومند یا ضعیف کنیم.
