بخشی از مقاله
هدف پژوهش حاضر، بررسی تاثیر چند رسانه ای محقق ساخته بر یادگیری و یادداری درس زبان انگلیسی در حیطه ساختار دستوری - گرامر - می باشد. بدین منظور، نرم افزاری توسط محقق طراحی شد و در گروه آزمایش مورد بررسی قرار گرفت و نتایج آن با کلاسهای متداول مقایسه شد. پژوهشگر در این راستا مطالعه خود را با انتخاب یک گروه آزمایش و یک گروه کنترل هر کدام مشتمل بر 55 دانش آموز به شیوه نمونه گیری خوشه ای چند مرحله ای از جامعه آماری دانش آموزان دختر پایه اول مقطع راهنمایی شهر تهران، واقع در منطقه 8 با امکانات رایانه ای مناسب در طول یک ماه تحصیلی بر روی یک درس کتاب انجام داده است. در گروه آزمایش، سه جلسه آموزش به جای کلاس درس به شیوه متداول ، در سایت رایانه ای با استفاده از نرم افزار محقق ساخته به اجرا درآمده است. این پژوهش به روش شبه تجربی بوده و برای تحلیل داده ها از آمار توصیفی و استنباطی بهره گرفته شده است. نتایج پژوهش دال بر افزایش یادگیری ساختار دستوری و افزایش یادداری ساختار دستوری در سطح معناداری 0/05 در مقایسه با گروه کنترل است و در نهایت تاثیر چند رسانه ای را بر یادگیری و یادداری گرامر تایید می کند.
واژه های کلیدی
چند رسانه ای، زبان انگلیسی، یادداری، یادگیری
-1 مقدمه
در هر دوره از تاریخ، آموزش و پرورش با استفاده از روش های آموزشی که دانش آموزان با آنها آشنایی دارند، سعی در برآورده کردن نیاز های آنان داشته است. دانش آموزان تجربه های خوبی در مورد استفاده از سخت افزارها و نرم افزارهای شنیداری، دیداری و جنبشی در جنبه های گوناگون زندگی شان دارند. استفاده از رسانه های گوناگون در کلاس درس نه تنها ایجاد علاقه می کند، بلکه به معلم کلاس درس این اطمینان را می دهد که روشی را شروع کرده است که آموزش را جذاب و به جلو می برد.
امروزه آموزش با کمک رایانه با امکانات چند رسانه ای که چندین حس را همزمان در فرایند یادگیری به کار میگیرد گسترش زیادی یافته است. از این رو می تواند برای افراد متفاوت با ویژگی های مختلف، محیط مطلوب یادگیری را ایجاد کند. محیط چند رسانه ای اگر به خوبی طراحی شده باشد، می تواند از طریق رمز گذاری دوگانه، فرایند بازخوانی را تسهیل و تقویت کند؛ در فراخوانی دانش به موقع عمل نموده و در سرعت عمل و ارائه راه حل مناسب با استفاده از دانش موجود کمک کند .[1]
رسانه ها برای زبان آموزان امکان برخورداری از موقعیتهای کاربردی و ارتباطی را در زندگی روزمره فراهم میآورند و انگیزه آنان را برای یادگیری تقویت می کنند. بنابراین، انتظار میرود چندرسانه ای های آموزشی، تاثیر مثبتی بر فرآیند یادگیری دروس مختلف به ویژه زبان انگلیسی داشته باشند. لذا این پژوهش می کوشد تا وجود یا عدم وجود ارتباط معنی دار بین بهره گیری از چند رسانه ای ها و یادگیری و یادداری درس زبان انگلیسی دانش آموزان اول راهنمایی را مورد بررسی قرار دهد. انتظار می رود یافته های این تحقیق بتواند در برنامه ریزی های آینده و بهبود کیفیت آموزشی دانش آموزان موثر واقع شود.
-2 چند رسانه ای به عنوان یک رسانه آموزشی موثر
-4 اصل افزونگی:11 تصاویر مکمل به همراه صدای تنها، نسبت به صدا و متن افزونه، بار شناختی را کاهش می دهد.
-5 اصل انسجام:12 اجتناب از استفاده وسایل بصری، متن و صداهایی که برای آموزش ضروری نیستند. اطلاعات غیر ضروری با دخالت تلفیق اطلاعات، مانع یادگیری می شوند.
-6 اصل تفاوتهای فردی: 13 استفاده از یک صدای مکالمه یا عامل یادگیری فردی برای افزایش یادگیری از طریق قراردادهای اجتماعی به منظور شنیدن و پاسخ دادن معنادار.
برخلاف آن دسته از پیام هایی که چگونگی عملکرد ذهن بشر را در نظر نمی گیرند، پیامهایی که با در نظر گرفتن چگونگی عملکرد ذهن بشر طراحی می شوند، منجر به یادگیری معنی دار می شوند. در نظریه شناختی یادگیری چند رسانه ای، فرض بر آن است که سیستم پردازش اطلاعات انسان از کانال دو گانه برای پردازش های دیداری/ تصویری و شنیداری/ کلامی برخوردار است. هر یک از این کانال ها از ظرفیت محدودی برخوردار هستند. همچنین یادگیری فعال مستلزم به کارگیری مجموعه ای هماهنگ از فرایند های شناختی در طول یادگیری است. انتخاب کلمات متناسب از متون یا گفتار ارائه شده، انتخاب تصاویر مرتبط از مثالهای تصویری ارائه شده، سازماندهی کلمات و تصاویر انتخابی به شکل منسجم و تلفیق بازنمایی دیداری و کلامی با دانش پیشین افراد، جزء پنج مرحله موجود در یادگیری چندرسانه ای می باشد. پردازش تصاویر در کانال دیداری/ تصویری 14 و پردازش گفتار در کانال شنیداری/ کلامی صورت می گیرد، در صورتی که پردازش کلمات نوشتاری ابتدا در کانال دیداری/ تصویری و سپس در کانال شنیداری/ کلامی انجام می گیرد .[16]
یکی از نظریه های شناختی، نظریه پردازش اطلاعات می باشد که در آن علاوه بر یادگیری، میزان یادداری و فراموشی مورد بحث و بررسی قرار می گیرد و به این علت، پردازش اطلاعات نام گرفته است زیرا شباهت زیادی به فرایند های پردازش اطلاعات در رایانه های پرسرعت و نوین امروزی دارد. اصولا برای ساختن رایانه از ساختمان مغز اقتباس شده است. در حال حاضر، روانشناسان برای توجیه یادگیری انسان از نحوه پردازش اطلاعات در رایانه بهره می گیرند. منظور از واژه خبر یا اطلاع، دروندادهای حسی محیط است که انسان را از وقوع رویدادهای محیط اطراف مطلع می سازد. در این نظریه، تمام فرایندها، مراحل ذهنی و ساختارهای درونی در مغز انسان از لحظه دریافت محرکهای محیطی - درون داد - تا لحظه دادن پاسخ - برون داد - تشریح شده است . [2]
بر طبق مدل پردازش اطلاعات، شخص ابتدا محرکهای فیزیکی خارج از بدن را توسط اندامهای حسی بینایی، شنوایی و بساوایی دریافت می کند.
به عبارت دیگر فرد، تحریکی را از محیط دریافت می کند که باعث می شود گیرنده ها - اعصاب حسی - فعال شوند و به خبر - اطلاع - عصبی تبدیل گردند. در ابتدا این اطلاع یا خبر وارد ساختار یا ساختارهایی می شوند که ثبت کننده حسی15 نام دارند و در آنجا برای مدت کوتاهی حدود چند صدم ثانیه ثبت می شوند که به این محل، حافظه حسی16 نیز گفته می شود. در اثر فرایند توجه، اجزایی از این بازنمایی حسی به مدت طولانی تری ذخیره و بقیه اجزا به زودی محو می شوند و هیچ گونه تاثیری روی دستگاه عصبی بر جا نمی گذارند . [3]
-3 پیشینه پژوهش
بررسی مطالعات پژوهشی که تاثیر سیستم های آموزش مبتنی بر رایانه را بر روی پیشرفت تحصیلی دانش آموزان انجام شده است، نتایج مرکبی را نشان می دهند .[17] در حالی که برخی مطالعات، پیشنهاد داده اند که آموزش مبتنی بر رایانه، می تواند درک و فهم دانش آموزان را از مواد درسی افزایش دهد .[18]
کرانکامور [19] 17 به بررسی تدریس گرامر از طریق چند رسانه ای به دانش آموزان دبیرستانی در روستا پرداخته است. هدف از این مطالعه، گسترش چندرسانه ای برای تدریس گرامر به دانش آموزان است. تحقیقات نشان می دهد که چند رسانه ای می تواند توانش دانش آموزان را ارتقا دهد، بنابراین چند رسانه ای رویکرد ابتکاری برای فرایند تدریس و یادگیری، تمرین بی پایان، بدون تکرار است و بازخورد سریعی را برای پیشرفت فراگیر ارائه می نماید. چو و ماتیو[20] 18 گزارش کردند که در بعضی موارد، استفاده از رایانه در تدریس مهارتهای پایه، تاثیر بر روی پیشرفت تحصیلی نداشتند. همچنین پارک و هنافین[21] 19 مطالعات دیگری انجام داده و گزارش دادند که آموزش مبتنی بر رایانه، زمانی موثرترین شیوه است که فراگیران، به تنهایی یا دو نفره و در قالب گروههای کوچک با چند رسانه ای تعاملی کار کنند.
توای[22] 20 ادعا کرد که چند رسانه ای، بهترین راه حل را برای تدریس سنتی ارائه می دهد. با اجازه دادن به فراگیران برای تحقیق و یادگیری هر چه سریعتر، هر فراگیری این فرصت را دارد تا با پتانسیل کامل خود مطلب را یاد بگیرد. بنابراین با ترکیب تکنولوژی چند رسانه ای و محتوای آموزشی، محتوای تعاملی نهایی ایجاد می شود که می تواند بعدا به شکلهای مختلف برای فراگیر فرستاده شود و شیوه های یادگیری و تدریس متفاوتی همچون معلم محور، فراگیر محور و شکلهای ترکیبی را مهیا سازد.
