بخشی از مقاله
چکیده
تاثیر سطوح مختلف پوست سیر در جیره غذایی بر مشخصههاي ایمنی غیراختصاصی ماهی کپور معمولی - - Cyprinus carpio پس از 6 هفته تغذیه مورد بررسی قرار گرفت. پودر پوست سیر در سطوح مختلف صفر، 0/5، 1 و 1/5درصد به جیره تجاري و پایه ماهی کپور معمولی حاوي %39 پروتئین خام و %18 چربی خام افزوده شد.
در انتهاي دوره پرورش خونگیري از ساقه دمی ماهیان به ظاهر سالم انجام گرفت و فعالیت ایمونوگلبولین - IgM - سرم، فعالیت لیزوزیم سرم و فعالیت مسیر جانبی کمپلمان - ACH50 - سرم مورد بررسی قرار گرفت. نتایج نشان داد سطح شاخصهاي ایمنی در ماهیان تغذیه شده با سطوح مختلف پوست سیر در مقایسه با گروه شاهد افزایش یافت بدین ترتیب که بیشترین میزان ایمونوگلبولین، فعالیت لیزوزیم و فعالیت مسیر جانبی کمپلمان در سطح 1/5 گرم پوست سیر در هر کیلوگرم غذا مشاهده گردید .
در مجموع نتایج بدست آمده از این تحقیق نشان داد افزودن پوست سیر به جیره ماهی کپور معمولی به ویژه در سطح در 1/5 گرم در هر کیلوگرم می تواند منجر به بهبود شاخص هاي ایمنی گردد.
مقدمه:
امروزه علاقه به مصرف مواد غذایی آلی و سازگار با محیط زیست در حال افزایش است. در نتیجه، محدودیت استفاده از محصولات شیمیایی در آبزي پروري و استفاده از درمان هاي طبیعی می تواند سبب افزایش مصرف محصولات آبزي پروري شود. کنترل بیماري هاي ماهی با استفاده از مواد دارویی نظیر آنتی بیوتیک ها مشکلاتی از قبیل توسعه باکتري هاي مقاوم در آینده، نگرانی هایی براي مصرف کننده، بدلیل باقی مانده هاي دارویی و نیز تاثیرات محیطی دارد
یکی از روش هاي جایگزین استفاده از محرك هاي ایمنی می باشد . - Gannam and Schrock, 2011 - محرك هاي ایمنی با تقویت سیستم ایمنی غیر اختصاصی مقاومت ماهی را در برابر بیماري هاي عفونی افزایش می دهند. این مواد به عنوان عوامل دارویی براي کنترل بیماري ها ، از اهمیت زیادي برخوردار هستند چون فاقد هر گونه اثرات منفی موجود در آنتی بیوتیک ها و واکسن هاي زنده بر محیط زیست هستند و چون جزو ترکیبات طبیعی محسوب می شوند، باقیمانده هاي داروئی نامطلوب ایجاد نمی کنند از عملکردهاي مهم محرك هاي ایمنی می توان به افزایش قدرت بیگانه خواري، افزایش تولید آنتی بادي، افزایش تولید لیزوزیم، افزایش مهاجرت گلبول هاي سفید و غیره اشاره نمود
گیاهان دارویی با داشتن مزیت هایی از جمله عوارض جانبی کم، سهولت دسترسی، امکان تولید در سطح وسیع، قیمت مناسب و خطر کمتر براي محیط زیست و جانور، عدم ایجاد مقاومت نسبی عوامل بیماريزا به داروهاي گیاهی، انحصاري بودن درمان برخی بیماريها با گیاهان دارویی و وجود تجربیات مختلف بالینی در رابطه با گیاهان دارویی همواره بعنوان جایگزین مناسب براي داروهاي شیمیایی مورد توجه هستند - قاسمی پیربلوطی، . - 1388 با توجه به اینکه مقدار عظیمی از سیر در سرتاسر دنیا ومنجمله کشور ما براي معطر کردن وخوشمزه کردن انواع مختلف غذاها مورد استفاده فرار میگیرد ولی لایه بیرونی - پوست - آنها مورد استفاده قرار نگرفته و به عنوان ضایعات دور شود ریخته میشود لذا هدف از این مطالعه تاثیر استفاده از پودر پوست سیر به عنوان یک نوع محرك ایمنی طبیعی بر پارامتر هاي ایمنی ماهی کپور معمولی است.
مواد و روشها:
شرایط آزمایش: این در تابستان 1393 به مدت 6 هفته انجام پذیرفت. پس از سازگاري اولیه و عادت پذیري ماهیان با شرایط آزمایش ؛ ماهیان کپور معمولی با وزن متوسط 12 گرم با تراکم 25 عدد در 12 مخزن 50 لیتري توزیع شدند. در کل دوره آزمایش میانگین دماي آب 26/80±2/68 درجه سانتیگراد، اکسیژن 5/60±0/95 میلی گرم در لیتر و 8/8±0/9 pH بود. به منظور بررسی اثر پوست سیر بر شاخص هاي ایمنی سرم؛از طرح کاملاً تصادفی متعادل شامل چهار سطح صفر - شاهد - ، 0/5، 1 و 1/5 درصد پودر پوست سیر استفاده شد.
در این آزمایش از غذاي کنسانتره پلت شرکت خوراك دام آبزیان مازندران - حاوي %39 پروتئین خام، %18 چربی خام و 19/03 مگاژول در کیلوگرم انرژي خام - استفاده شد. براي تهیه جیره ها ابتدا غذاي کنسانتره و پودر پوست سیر در سطوح مورد نظر توسط ترازوي دیجیتال با دقت 0/01 گرم به صورت جداگانه وزن شدند. در ادامه غذاي کنسانتره پایه توسط میکسر پودر و نرم شد. سپس پودر پوست سیر در سطوح مورد نظر به جیره اضافه و کاملا مخلوط شدند. سپس مقداري آب 500 - سی سی به ازاي هر کیلوگرم - به مخلوط حاصل اضافه شد تا به صورت خمیر نرم و شکل پذیر در آمد، سپس به وسیله چرخ گوشت خانگی با قطر چشمه 1- 2 میلی متر به رشته هایی تبدیل شد و در نهایت در سایه قرار گرفت تا با جریان هوا خشک شود .
در طول دوره آزمایش، غذادهی به بچه ماهیان بر اساس مشاهدات و رفتار تغذیه اي آنها روزانه 2 بار با فواصل زمانی 8 ساعت - 09:00 و - 17:00 انجام گرفت که بین 3- 5 درصد وزن توده زنده در کل دوره آزمایش متغیر بود. خونگیري از ماهیان در انتهاي دوره پرورش صورت گرفت. 24 ساعت قبل از خونگیري تغذیه ماهیان قطع شد و سپس 36 عدد ماهی 3 - ماهی به ازاي هر تکرار - به ظاهر سالم به طور تصادفی انتخاب شدند و از ورید ساقه دمی آنها خونگیري بعمل آمد.
براي اندازه گیري پارامترهاي ایمنی، سرم خون جداسازي و با استفاده از دستگاه Semianalyser مدل SEAC طبق دستورالعمل شرکت سازنده با استفاده از کیت هاي آزمایشگاهی انجام شد. براي تعیین میزان لیزوزیم از روش ارائه شده توسط Sahoo و همکاران - 2006 - استفاده شد .
از نمونه سرم خون باقیمانده بمنظور تعیین غلظت ایمنوگلوبولین کل - Total IgM - از کیت شرکت پارس آزمون و با دستگاه اتوآنالایزر مدل Eurolyser ساخت کشور اتریش استفاده گردید. فعالیت مسیر عامل مکمل - CH50% - از روش ارائه شده توسط Yano در سال 1992با استفاده از سلول هاي قرمز خون خرگوش مورد سنجش قرار گرفت. حجمی از سرم رقیق شده که به ازاي آن نیمی از گلبول قرمز تحلیل می روند بعنوان CH50 در نظر گرفته می شود .
تجزیه و تحلیل بر روي داده هاي مربوط به تغییرات شاخص هاي خونی از طریق آزمون تجزیه واریانس یک طرفه - ANOVA - و مقایسه میانگین بین تیمارها بر اساس آزمون دانکن صورت گرفت. وجود ویا عدم وجود اختلاف معنی دار در سطح 5 درصد با استفاده از نرم افزار SPSS انجام گرفت ومقادیر p<0/05 معنی دار تلقی گردید.
نتایج :
تأثیر سطوح مختلف پوست سیر پس از 6 هفته تغذیه بر فعالیت ایمنوگلبولین سرم خون ماهیان کپور معمولی نشان داد که میزان ایمنوگلبولین سرم در ماهیان تغذیه شده با پوست سیر در مقایسه با گروه شاهد از افزایش معنی داري برخوردار بود - P<0/05 - بیشترین مقدار این شاخص معادل 56 میلیگرم در دسی لیتر مربوط به تیمار 1/5 گرم پوست سیر در جیره و کمترین مقدار این شاخص معادل 23 میلیگرم در دسی لیتر مربوط به تیمار شاهد بود.
شکل-1 فعالیت ایمونوگلبولین - IgM - سرم - میلیگرم در دسی لیتر - ماهیان تغذیه شده با پوست سیر
