بخشی از مقاله
چکیده:
اجتماعی سالم است که از خانواده هائی سالم و بالنده تشکیل شده باشد . خانواده به عنوان جائی است که در آن می توان به عشق ، تفاهم و پشتیبانی و درک متقابل دست یافت حتی اگر همه چیزهای دیگر از میان رفته باشد . خانه جایی است که در آن می توان نفس تازه کرد و نیروئی تازه برای مقابله با دنیای بیرون گرفت . دریک خانواده سالم و بالنده افراد به سخنان یکدیگر با علاقمندی گوش میدهند . اشتباهات افراد ، نشانه ای از رشد کردن تلقی می شود و افراد یکدیگر را سرزنش نمی کنند طبیعی است که در زندگی هر فرد حتما اشتباهاتی رخ خواهند نمود افراد با آهنگی روشن ، پرمایه با هم حرف می زنند .
در روابطشان با هم هماهنگی وجود دارد، خانواده بالنده و سالم ، بر اساس امکانات و وضع موجود و نیازهای افراد برنامه ریزی می کنند اما اگر چیزی مزاحم برنامه شان شد ، می توانند به آسانی خود را با آن تطبیق دهند . پدر ومادر در خانواده سالم و بالنده خود را رهبر و هدایتگر جریان رشد فرزند می دانند و نه ارباب و حاکم .در این خانواده ، والدین وظیفه خود می دانند که چگونه در هر موقعیتی انسان واقعی بودن را به فرزندانشان بیاموزند .
رفتار آنان به فرزندانشان با آنچه که به او می گویند مطابقت کامل داردهدف اصلی بهداشت روانی، پیش گیری از وقوع ناراحتیها و اختلالهای جزئی رفتار است و ارتقای سلامت، بهترین شکل بهداشت روانی است والدین به عنوان اولین معلم کودکان وظیفه خطیری نسبت به انسان سازی و حفاظت از بهداشت روانی و شخصیت فرزندان دارند.
والدین ابتدا باید نیازهای اساسی فرزندان از جمله بازی، احترام، مسؤولیت و پذیرش در گروه را مورد توجه قرار دهند و زمینه را برای تأمین هر یک از آنها فراهم سازند. پدر و مادر باید جو خانه خود را اصلاح و بهبود بخشندبرخورداری از روان سالم و معتدل برای موفقیت در زندگی و رسیدن به آسایش و سعادت از اهداف بهداشت روانی است. هدف از بهداشت روانی آن است که شرایطی فراهم آید تا عوامل مخربی که روان بشر را میآزارد و راحتی درونی را از او سلب میکند از بین ببرد به گونهای که آسایش و رفاه او تأمین شود و تشویش خاطر نداشته باشد.
مقدمه
بسیاری از کودکان و نوجوانان در خلال زندگی خود ممکن است به نوعی دچار مشکلات عاطفی و رفتاری شوند و این اختلال ها را به گونه های متفاوتی مانند شکست تحصیلی، طرد شدگی اجتماعی، یا ضعف عزت نفس نشان دهند و در برقراری ارتباط با همسالان یا بزر گسالان یا با مراجع قانونی دچار مشکل شوند.
بر اساس برخی بررسی های تجربی مشخص شده است که از 7تا 27 درصد از دانش آموزان در سنین مدرسه از بیماری های روانی جدی نظیر افسردگی شدید، افکار انتحاری،و مشکلات وخیم وسواس توجه یا اختلال روان پریشی رنج می برند اختلافات خانوادگی، عدم توجه کافی والدین به فرزندان و مانند آن اثرات منفی روی بهداشت روانی کودکان دارد بهداشت روانی، بهعنوان بخش جداییناپذیر از سلامتی انسانها محسوب میگردد. بهطوریکه در سالهای اخیر، موضوع بهداشت ×روان، مورد توجه »سازمان بهداشت جهانی« قرارگرفته و برنامههایی در جهت ارتقای آن تدارک دیده شده است
وضعیت بهداشت روانی هر فرد، تحت تأثیر عوامل فردی و اجتماعی مختلفی است. دربُعد فردی، مؤلفهها و فرایندهای زیربنایی بهداشت روانی بر نقشخودِ فرد متمرکزند و در مقابل، دربُعد اجتماعی، عواملی خارج ازخودِ فرد میتوانند در تأمین بهداشت روانی مؤثر باشند ×که در بطن نهادهها و در قالب اهداف و مسؤولیت آن نهادهها مستقر میباشند.
پژوهش حاضر، به بررسی عوامل خانوادگی، آموزشی و اجتماعی مؤثر بر بهداشت روانی فرزندان میپردازد. این مطالعه، گامی است علمی برای مشخصکردن مشکلات موجود بر سر راه تربیت سالم این دسته از دانشآموزان، تا بتوان با نشاندادن موانع شکوفایی استعدادهای فرزندان ، زمینههای برطرف کردن آنها را فراهم ساخت.
در عوامل خانوادگی، به ارتباط خانواده با دیگران، گسترده یا هسته ای بودن خانواده، میزان ارتباط با مسایل اجتماعی، مشارکت در تصمیمگیریهای خانوادگی، مدیریت خانواده، و ارتباط آنها با بهداشت روانی پرداخته میشود. همچنین سلامت عمومی خانواده و زیرمجموعههای آن ازجمله استقلال و صمیمیت در خانواده بهعنوان شاخص مهم تأثیرگذار در بهداشت روانی فرزندان مطالعه میشود. در حوزهی آموزشی نیز تحصیل در مدارس تأثیر پیشرفت تحصیلی در بهداشت روانی فرزندان مورد توجه میباشد.
بیان موضوع
با توجه به تأثیر متغیرهای خانوادگی و اجتماعی بر رفتار ویا روحیه افراد سابقه دیرینه در جامعه شناسی و اپیدمولوژی اجتماعی دارد. شاید که بود رابطه بین حمایت و انسجام اجتماعی و حالت های نابهنجار - آنومیک - افراد را مطرح ساخت - Ritzerنق ل از به - Durkheim اولین بار تعدادی از صاحب نظران برخی ویژگی های اجتماعی از قبیل همبستگی، اعتماد، روابط صمیمانه اجتماعی و مانند آن را تحت عنوان سرمایه اجتماعی مطرح کردند، که با سلامت جسمی یا روانی افراد در ارتباط می باشد ضعف یا عدم وجود برخی از این ویژگی ها در خانواده میتواند اثر منفی بر بهداشت روانی افراد داشته باشد بنابراین، سؤالات اصلی تحقیق حاضر این است که میزان سلامت روانی دانش آموزان در شهر ملارد چقدر است؟ و این که روابط مثبت خانوادگی مانند اعتماد متقابل، حمایت، ... تا چه حد می تواند در آن اثرگذار باشد؟
ادبیات پژوهش
روانشناسان مختلف، دیدگاههای یکسانی دربارهی سلامت روانی ندارند. آدلر، سلامت روانی را در این میداند که فرد یأس خود را رها ×کند و امیدوار باشد و عزتنفس و خودپنداری مثبت بهدست آورد، علاقهی اجتماعی کسب کند و وظایف خود را بدون توسل به نیرنگ و عذر و بهانه به انجام رساند.
آلبرت آلیس، سلامت روانی را نتیجهی تغییرات مطلوبی در نظام اقتصادی فرد میداند که فرد باید عقاید غیرمنطقی و غیرعقلانی خود ×را رها کند و بهسوی تفکرات منطقی و عقلانی روی آورد و متعاقب آن، رفتارهای مطلوبی از خود بروز دهد.
سلامت روانی، عبارت است از سازش فرد با جهان اطرافش به بیشترین امکان؛ بهطوریکه باعث شادی و برداشت مفید و مؤثر بهطور ×کامل شود انجمن کانادایی بهداشت روانی، بهداشت روان را در سه قسمت تعریف کرده است:
الف- نگرشهای مربوط به خود
ب- نگرشهای مربوط به دیگران
ج- نگرشهای مربوط به زندگی
سازمان بهداشت جهانی نیز، بهداشت روانی را چنین تعریف میکند: »بهداشت روانی، در درون مفهوم کلی بهداشت جای میگیرد و ×بهداشت؛ یعنی، توانایی کامل برای ایفای نقشهای روانی، جسمانی و اجتماعی«
تأمل در تعاریف ارایهشده برای بهداشت و سلامت روانی، گویای این واقعیت است که از دیدگاههای مختلفی به موضوع نگریسته شده است و هر تعریفی از سلامت روان به قول چدرویتس - - 1992، فرضیههای فرهنگی ذاتی خود را داراست. تنوع تعاریف ارایهشده برای بهداشت روانی، مانع از شناخت دقیق بهداشت روانی نمیشود؛ بلکه ماهیت تعاریف، اشتراکات فراوانی دارند و در این تعاریف، سازگاری اهمیت زیادی دارد؛ یعنی، افرادی که با خود و محیط خود سازگاری بهتری دارند، از بهداشت روانی خوبی برخوردارند.
آنچه که از تعاریف فوق استنباط میشود، این واقعیت است که در بهداشت روانی، تنها نداشتن علایم بیماری کافی نیست؛ بلکه بهداشت مناسب باید افراد را قادر سازد تا تواناییهای جسمی و روانی خود را به حداکثر رسانیده و از استرسهای ناشی از عوامل بین افراد جلوگیری نماید تازندگیِ اجتماعی و اقتصادی بارور و همآهنگ با محیط داشته باشند. به نظر میرسد تعریف ارایه شده از طرف انجمن کانادایی بهداشت روانی توصیف خوبی از بهداشت روانی ارایه کرده باشد
