بخشی از مقاله
خلاصه
زمینه و هدف : قدرت و توان یکی از عوامل مهم در موفقیت ورزشکاران، به خصوص کشتی گیران میباشد. هدف این تحقیق بررسی تاثیر دو برنامه تمرینی قدرتی سنتی و خوشه ای بر توان انفجاری بالا تنه و پایین تنه و چابکی کشتی گیران بود.
روش شناسی : 17 کشتی گیر جوان با میانگین سنی 18 تا 20 سال و با سابقه تمرین حداقل سه سال تمرین مداوم انتخاب و به طور تصادفی به 2 گروه کنترل 9 - نفر - و گروه تجربی - 8 - نفر تقسیم شدند و به مدت هشت هفته، سه جلسه در هفته تمرین کردند. 24 ساعت قبل از اولین جلسه تمرینی و 48 ساعت پس از آخرین جلسه تمرینی، عوامل عملکرد جسمانی مثل مانند قدرت بیشینه، چابکی، توان انفجاری اندازه گیری شد. به منظور مقایسه درون گروهی داده ها از آزمون t همبسته و برای مقایسه بین گروهی از آزمون تحلیل کوواریانس - آنکوا - استفاده شد.
یافته ها : نتایج تجزیه و تحلیل آماری نشان داد که توان انفجاری بالا تنه در هر دو گروه افزایش داشته است P 0/05 - و - F = 0/721 و لی در مقایسه بین گروهی تفاوت معنی داری بین دو گروه وجود نداشت - - p=0/515، هم چنین توان انفجاری پایین تنه نیز در هر دو گروه افزایش یافته - P = 0/028 و . - F = 6/32 ولی این افزایش در گروه تمرینی خوشه ای بسیار بیشتر بوده و تفاوت معنی داری نسبت به گروه تمرینی سنتی دارد . - p=0/001 -
همچنین دادهها نشان داد که چابکی در هر دو گروه سنتی و خوشهای بهبود داشته است و لی در مقایسه بین گروهی تفاوت معنی داری بین دو گروه وجود نداشت - . - p=0/838 0/05
نتیجه گیری : بر پایه نتایج بدست آمده میتوان نتیجه گرفت که تمرینات خوشه ای سبب افزایش هم در توان بالاتنه و هم در توان پایین تنه کشتی گیران شده است ولی این افزایش بیشتر در توان انفجاری پایین تنه میباشد و میتواند جایگزین مناسبی برای تمرینات سنتی جهت افزایش توان باشد. هم چنین انجام این نوع تمرینات سبب بهبود اجرای چابکی شده است.
مقدمه
قدرت، توان و چابکی از عوامل مهم آمادگی جسمانی در موفقیت کشتی گیران است، چرا که رشته کشتی نیازمند قدرت، سرعت، توان انفجاری و چابکی میباشد .[1] بنابراین، توسعه قدرت و توان از مهمترین اجزای تمرین برای کسب آمادگی در این رشته است. یکی از مفاهیم کلیدی در برنامه های آمادگی جسمانی، زمان بندی میباشد که به شکل سیستماتیک به دنبال ایجاد تحریک و بهبود و اصلاح برخی عملکردها و یا پیامدهای فیزیولوژیک طراحی میشوند .
تغییرات و دگرگونیهای تمرین باعث تحریک ریکاوری و بهبود سازگاری و اجتناب از بیش تمرینی و ارتقا عملکرد و اجرا میشود. همچنین، چابکی یکی از عوامل با ارزش آمادگی حرکتی و قابلیت های ورزشی است و یکی از قابلیتهای اساسی برای انجام مهارتهای ورزشی شناخته شده است .
در حقیقت چابکی ترکیبی از سرعت، توان و هماهنگی است و هنگامی که با انعطافپذیری ترکیب شود، نتیجه آن کیفیت اجرای حرکت سریع با زمانبندی و هماهنگی مناسب در کل دامنه حرکتی است. بنابراین چابکی خصوصیت پیچیده است که به ورزشکار اجازه واکنش سریع به محرک، شروع صحیح و کارآمد در جهت صحیح و آمادگی برای تغییر جهت و ایست را به صورت متناوب می دهد .
هنگامی که پیشرفت طرح های دوره ای تمرینی را بررسی میکنیم، معرفی متغیرهای مناسب تمرینی به صورت منطقی و سیستماتیک به ما اجازه پیشرفت به سوی اهداف روانی و فیزیکی را میدهد. هنگامی که پیاده سازی برنامههای دوره ای قدرتی را بررسی میکنیم، میتوان از سطوح متفاوت تغییراتی همچون کنترل بار تمرینی مجموعه ها، تعداد مجموعهها و تکرارها و وقفه بین مجموعهها بهره بگیریم. یکی دیگر از سطوح ممکن تغییرات که اغلب در تمرینهای قدرتی جدید نادیده گرفته میشود، ساختار واقعی مجموعه حرکات تمرینی است که به کار گرفته میشود. با کنترل ساختار این مجموعه حرکات، میتوان پاسخ ها و واکنشهای سازگارانه خاصی را در برگرفت که میتواند به پیشرفت قدرت حداکثر، قدرت انفجاری ، رشد عضلانی یا افزایش نیرو کمک کند
برای اثر گذاری تمرینات قدرتی بر ورزشکاران درک تعامل میان متغیرهای تمرینی که ممکن است شامل شدت، تعداد ست ها، فاصله استراحتی بین ستها و ورش انجام مجموعهها و هم چنین دانستن عملکرد عضلانی از اهمیت زیادی برخوردار است .
تحقیقات نشان داده اند که فاصله استراحتی بین ست ها، یک متغیر مهم می باشد که بر هر دو پاسخ حاد و مزمن سازگاری به تمرینات قدرتی اثر میگذارد .تحقیقات بسیاری در زمینههای گوناگون و در زمینه توسعه و افزایش قدرت و توان و توان انفجاری صورت گرفته است و اختلاف نظرهایی در زمینه نوع تمرینات و تاثیر آنها بر افزایش قدرت و توان وجود دارد. همین مسئله سبب شده تا شیوه های متفاوتی از نوع تمرین جهت افزایش توان انفجاری به کار برده شود .
یکی دیگر از روش های تغییر در برنامه های تمرینی ایجاد نوعی آرایش ست به نام کلاستر ست1 یا ست استراحت وقفه یا ست خوشه ای معرفی شده است . در این مدل ست، یک فاصله استراحتی 10 تا 30 ثانیه ای بین هر تکرار از حرکات یک ست وجود دارد .
زمانی که یک ست به صورت سنتی2 آرایش می گیرد، تکرار ها به صورت یک مجموعه پشت سر هم انجام می شود که خستگی بین تکرار ها خود را آشکار میسازد .[7] بازده و توان عضلانی بویژه در فعالیت های با شدت بالا با بروز خستگی کاهش پیدا میکند. افزایش خستگی سبب کاهش سرعت و نیرو میشود که در نهایت به کاهش توان منجر میشود .
تمرینات خوشهای به گونه ای اجرا میشود که انجام هر تکرار از یک ست با بالاترین کیفیت همراه است. بنابراین، فرض شده است 10 تا 30 ثانیه استراحت بین تکرارها به جایگزین مقادیر فسفو کراتین - PCr - منجر میشود و به ورزشکار اجازه میدهد تا ریکاوری جزئی را تجربه کند و هر تکرار را با بازده و توان بالاتر اجرا کند .[1] مدل تمرین خوشه ای استفاده حداکثر از سرعت و توان در تمرین است. همچنین، تمرینات خوشهای در برنامه زمان بندی شده تمرین به کار میرود و میتوان از این نوع تمرینات برای آمادگی ورزشکاران در فصل آماده سازی پیش از مسابقه استفاده کرد .
هنگامی که شرایط ساختار سنتی را مورد بررسی قرار میدهیم؛ سرعت حرکت، توان خروجی حداکثر و جابجاییها می تواند در هر بار تکرار حرکت در هر مجموعه به دلیل تجمع خستگی کاهش یابد. خستگی ایحاد شده در این نوع از ساختار مجموعه حرکات، خود را به شکل خستگی سیستم عصبی- عضلانی و یا تجمع عوامل متابولیک ایجاد کننده خستگی نشان میدهد که در کل میتواند تاثیر قابل ملاحظهای بر ظرفیت فعالیت بدنی فرد داشته باشد.[3] هنگامی که مجموعه حرکات تمرینات قدرتی را به روش سنتی انجام میدهیم، استفاده از تکرارهای مداوم منجر به آزادسازی بیشتر فسفوکراتین و وابستگی زیاد به گلیکوژن میشود که در نهایت منجر به تولید لاکتات شده که بر ظرفیت تولید نیرو در مقایسه با مجموعه حرکات کلاستر تاثیر منفی دارد .
انقباض های تکراری حداکثر، منجر به کاهش قابل ملاحظه آدنوزین تری فسفات - ATP - و فسفو کراتین و به همراه آن بالا رفتن قابل ملاحظه ای از غلظت لاکتات میشود. این افزایش میزان لاکتات، عامل اصلی کاهش قابل ملاحظهای از تولید نیرو به دلیل نقایص موجود در تولید ATP است که در نهایت منجر به تغییرات جزیی در ویژگی انقباضی عضلات میشود.
از انواع تمریناتی که برای توسعه چابکی از آنها استفاده میشود، میتوان به تمرینات پلیومتریک، ترکیبی، مقاومتی سنتی و کلاستر اشاره کرد :
تمرینات پلایومتریک شکلی از تمرین توان و شامل انقباضهای برون گرا و به دنبال انقباضهای درونگرا است - چرخه کشش – کوتاه شدن - و به نظر میرسد برای اجرای عصبی عضلانی طراحی شده است .[13] این تمرین شامل اعمال کشش–کوتاه شدن شدید در مجموعه عضله و تاندون و نوعا شامل تولید نیروی عضلانی برون گرای زیادی است و بزرگی باردهی بیشینه عضلانی به طور چشم گیری مشابه به بارهایی است که در خلال حرکات تمرین قدرتی با مقاومت زیاد دیده شده است. در نتیجه تمرین پلایومتریک ممکن است حداقل هنگام اجرا توسط آزمودنیهای از قبل تمرین نکرده، منجر به هایپرتروفی عضله شوند .
اعتقاد بر این است که اثر تمرین پلایومتریک به وسیله سازگاریهای عصبی در به کارگیری واحدهای حرکتی یا تواتر رهایش عصبی، افزایش پتانسیل سازی بازتابی و یا تغییرات ویژگیهای الاستیکی عضله و بافت پیوندی بوجود میآید از لحاظ نظری مزیت تمرین پلایومتریک به سازگاری های سیستم عصبی مرکزی و عضلانی باز میگردد
