بخشی از مقاله
چکیده
یکی از الزامات دستیابی به توسعه پایدار دسترسی به منابع و معادن میباشد که این امر خود نیز نیازمند راهسازی در زیستبومهای مختلف است؛ از گذشته راه ها وسیله ارتباطی نقاط مختلف دنیا با یکدیگر بوده اند، که معمولا این مسیرها بخاطر سهولت در امر حمل مواد خام از معادن و منابع طبیعی - فلزات و عناصر زیرزمینی، جنگل ها و رودها - به شهرها و کارگاهها خواسته یا ناخواسته از میان زیست بومها عبور میکرده اند؛
امروزه همراه با پیشرفت بشر در زمینه های مختلف و افزایش دسترسی به منابع طبیعی و نقاط دست نیافتنی، راه ها نیز گسترش یافته و بیش ازپیش باعث برهمزدگی توازن زیستمحیطی شدهاند؛ با توجه به اهداف توسعه پایدار و اینکه حفاظت محیط زیست در قرن بیست و یکم به عنوان یکی از هشتهدفِ توسعه هزاره و یکی از سه پایه توسعه پایدار شناخته میشود، در این مقاله به بررسی تاثیر راهسازی بر محیط زیست استان گیلان میپردازیم.
. 1 مقدمه
یکی از الزامات دستیابی به توسعه پایدار دسترسی به منابع و معادن میباشد که این امر خود نیز نیازمند راهسازی در زیستبوم-های مختلف است؛ از گذشته راه ها وسیله ارتباطی نقاط مختلف دنیا با یکدیگر بوده اند، که معمولا این مسیرها بخاطر سهولت در امر حمل مواد خام از معادن و منابع طبیعی - فلزات و عناصر زیرزمینی، جنگل ها و رودها - به شهرها و کارگاهها خواسته یا ناخواسته از میان زیست بومها عبور میکرده اند؛امروزه همراه با پیشرفت بشر در زمینه های مختلف و افزایش دسترسی به منابع طبیعی و نقاط دست نیافتنی، راه ها نیز گسترش یافته و بیش ازپیش باعث برهمزدگی توازن زیستمحیطی شدهاند؛ آثار کلی راهسازی بر محیط زیست :
* اثر بر منابع طبیعی
* اثر بر کیفیت هوای شهری
* سایر آثار وارده بر محیط زیست شهری مانند آلودگی هوا، آلودگی Bصوتی و آلودگی آبهای زیرزمینی و ...
*تولید مواد زاید ناشی از دفع خودروهای اقساطی که مشکل تولید انبوهی از مواد زاید جامد را در پی دارد.
* آثار آن بر محیط زیست جهانی
چرا استان گیلان؟
کشور ما بر اساس معاهدات بین المللی و بعنوان یکی از کشورهای عضو کنوانسیون تنوع زیستی در سال 2010 متعهد گردید تا در راستای بهبود وضعیت تنوع زیستی از طریق حفاظت از اکوسیستم، گونه و تنوع ژنتیکی، نسبت به افزایش حداقل 17 درصدی از مناطق خشکی و آبهای داخلی ، و 10 درصدی از مناطق ساحلی و دریایی تا سال 2020 اقدام نماید.
این درحالیست که تاکنون تنها درحدود 11 درصد از کل مساحت کشور بعنوان مناطق تحت مدیریت سازمان حفاظت محیط زیست ، حفاظت شده اعلام شده اند. استان گیلان یکی از استانهای پیشرو در عرصه حفاظت از محیط زیست و تنوع زیستی می باشد. این استان با مساحت تقریبی 14711 کیلومتر مربع و دارا بودن اکوسیستمهای متنوع دریایی،تالابی،رودخانهای،جنگلیومرتعی،از تنوع زیستی بالایی برخوردار می باشد.
صرف نظر از وجود بیش از 1800 گونه گیاهی ، استان گیلان درحدود 45 درصد از گونه های جانوری کشور را نیز در خود جای داده است
وضعیت جاده های موجود در مناطق حفاظت شده و پارکهای ملی استان گیلان
مناطق تحت حفاظت، مناطقی نمونه از زیستگا ههای منحصر به فرد برای حمایت از جمعی تها و گون ههای حیا توحش و حفظ و حراست از سیماهای زمی نشناسی، بو مشناسی، فرهنگی، تاریخی هستند که به دلیل عوامل محدودکننده مختلف چون توسعه، کمبود زمین، کمبود بودجه، وسعت اندکی از سرزمین را به خود اختصاص داد هاند و به صورت جزایری در اقیانوس مناطق انسا نساز تبدیل شد هاند که برای حفظ ارز شهای زیستگاهی و ژنتیکی،" حفاظ تشده "اعلام م یشوند به رغم وجود الزامات قانونی در کشور ما برای حفاظت از این مناطق ارزشمند همچون ماده 8 و 11 آیین نامه اجرایی قانون حفاظت و بهسازی محیط زیست، ماده 1 قانون حفاظت و بهسازی محیط زیست، ماده 60 قانون برنامه چهارم توسعه، عوامل تهدید به شدت موجودیت این مناطق را به خطر انداخته است که احداث یا گسترش جاد هها در زیستگا ههای حیات وحش یکی از این عوامل م یباشد که تعداد زیادی از مناطق تحت حفاظت سازمان محیط زیست را تحت تأثیر قرار داده است. به نمون ههایی از این جاد هها در مناطق تحت حفاظت در استان گیلان اشاره م یشود.
*منطقه شکار ممنوع درفک
منطقه شکار ممنوع درفک در 10 کیلومتری جنوب سیاهکل با مساحتی بالغ بر 44885هکتار قرار داشته و از سال 1374 به عنوان منطقه شکار ممنوع ثبت و تا کنون این ممنوعیت دو بار تمدید شده است .
با افتتاح کارخانه سیمان سبز دیلمان در سال 91 برداشت سالانه یک میلیون و 100 هزار تن از معادن آغاز شده که درصورت عدم رعایت استاندارد ها در برداشت و تبدیل مواد به زودی شاهد فاجعه ای زیست محیطی خواهیم بود همچنین حجم بالای ترافیک و احداث جاده های جدید در مناطق جنگلی تخریبی دیگر در منظقه به حساب می آید؛ همچنین برداشت بی رویه شن و ماسه برای احداث جاده از بستر شمررود باعث پایین آمدن بستر رود و خشکی در نواحی مجاور شده و متاسفانه هیچگونه استانداردی در این باره رعایت نمی گردد.
* ییلاقات ماسال
ماسال شهری در استان گیلان ایران که در کنار کوههای تالش واقع شدهاست.
غار طبیعی آویشو، منطقه جنگلی طلاسکو، سورکوم، آری دول، شالماء، چسلی، ییلاق تلارگاه، ییلاق خندیله پشت، ییلاق بیلگاه دول، ییلاق مورجونه، ییلاق اسپی دشت، ییلاق رشته پشت، ییلاق مولومه بند، ییلاق شنبه راه، ییلاق اولسبلنگاه، ییلاق واشیار، ییلاق سی فی، ییلاق نمنه پشت و ییلاق سوچاله از مناطق طبیعی و گردشگری این منطقه است.
جاذبه های گردشگری و تاریخی ماسال نیز شامل منطقه جنگلی طاسکوه و آری دول ، منطقه باستانی اسبه ریسه با غارها و صخره های بلند، گردشگاه جنگلی ریزه مندان، ییلاق شالماء، چسلی، بیلگاه دون، اسپی دشت، دشت النزه و ویرگاه، خندیله پشت، مارجونه، رشته پشت و شنه راه، واشیار، اولسه بلنگاه، صی فی، نم نمه پشت، خشکه دریا، تلارگاه ملومه بند، غارآویشو، مناطق باستانی درخانه، گیله سرا، وردم، منطقه یادمانی مشهد میرزا - محل شهادت میرزا کوچک خان جنگلی - ، مناطق ییلاقی تاریخی سنگ بست، دره خون، خندیله پشت از جمله منابع طبیعی این شهرستان میباشند که به شدت مورد تعرض قرار گرفته اند.
بعد از احداث جاده های مختلف در مناطق گوناگون برای دسترسی راحت تر گردشگران و یا استخراج مواد اولیه همچون چوب از جنگل ها و شن و ماسه از اطراف رود ها هیچ سیستم جمع آوری پسماندی احداث نگردید و همین امر باعث ترکیب پوشش گیاهی با پسماندهای انسانی شد.
ریزش دامنه ها، قطع بیش از حد درختان، نشست زمین، برداشت بیش از حد شن و ماسه از رود خانه ها و... از دیگر اثرات احداث جاده در این نواحی میباشد.
