بخشی از مقاله
چکیده
این مقاله با عنوان تاثیر رزق حلال و طیب در تربیت فردی و اجتماعی طراحی شده است. به طور کلی این مقاله در نظر دارد تا از طریق سنجش رابطه و میزان اثر گذاری رزق حلال و طیب در تربیت فرد و جامعه ، راهکارهایی عملی و تربیتی ارائه دهد. درپایان پژوهش چنین نتیجه گیری می شود که بین رزق حلال و تربیت رابطه مستقیم وجود دارد و به میزانی که مال حلال و طیب باشد در سلامت ظاهری و باطنی فرد و جامعه تاثیر بسزایی دارد و علت ریشه ای بسیاری از آفت های فردی و اجتماعی ، عدم حلیت در رزق می باشد که با توجه به آیات نورانی قرآن و عترت ، اثرات مهلک اش را در فرد ، خانواده ، جامعه و حتی نسل های بعدی خواهد گذاشت.
عدم تربیت صحیح انسانی و قرآنی ، به فعلیت نرسیدن اسما الهی در وجود انسانی به عنوان خلیفه اللهی اش در روی زمین ، نتیجه عدم توجه به کسب رزق حلال می باشد که در تعلیم و تربیت اسلامی باید مورد توجه عمیق و دقیق قرار گیرد. روش تحقیق ، توصیفی وتحلیلی و روش های جمع آوری اطلاعات به صورت کتابخانه ای می باشد که منابع مورد استفاده ، مجموعه کتب اخلاقی ، مقاله، فصلنامه ، پایان نامه و به ویژه کتاب»مراتب طهارت« استاد علامه حسن زاده آملی است.
کلمات کلیدی : رزق ، رزق حلال ، رزق طاهر ، تربیت فردی و اجتماعی.
مقدمه
در فرهنگ اسلامی، انسان دارای دو بعد جسم و روح است اما اصالت ازآنِ روح است و باید تمام برنامهها و تلاشهای انسان در مسیر دستیابی به کمال شایسته روح باشد. با این دیدگاه دین اسلام در هر زمینه ای از زندگی نسبت به روح و سلامت و کمال آن توجه ویژه ای دارد. اداره زندگی اگر چه مورد تاکید فراوان اسلام واقع شده است، اما به انسان اجازه داده نشده است که از هر راهی یا هر ابزاری زندگی اش را تامین کند، بلکه باید با رعایت قوانین و ضوابط دقیق از ورود مال حرام در زندگی جلوگیری کند.
سلامت روح در گرو استفاده صحیح و مطلوب از مال حلال است و بی توجهی به این موضوع، عوارض و پیامدهای منفی و مخربی را برای انسان به وجود می آورد. بر این اساس تأکید بر به دست آوردن مال حلال در فرهنگ دینی بسیار به چشم می خورد.
رسول خدا صلی االله علیه و آله در آخرین حج خانه خدا که به حجه الوداع معروف است، در بخشی از سخنان خویش برای مردم فرمود: خداوند متعال روزی ها را در میان مخلوقاتش به صورت حلال تقسیم فرموده است، نه به صورت حرام. پس هرکس با تقوی باشد و صبر کند خداوند روزیش را به او می دهد، ولی هر کس بر اثر کم صبری پرده دری و شتاب کند و از غیر راه حلال روزی را بیابد، از روزیش کم می شود و روز قیامت نیز مورد بازخواست قرار می گیرد.
تعریف مفاهیم
تعریف رزق و روزی :رزق و روزی غیر از مال مادی است.در روایات فرموده اند : » روزی و رزق ، مقسوم است. « یعنی روزی هر کسی تقسیم شده است.امیر المومنین علی علیه السلام می فرمایندالرِزقُ:»رِزقان...«تعریفحلیًت یا حلال بودن : رسول خدا صلی االله علیه و آله و سلم می فرمایند : » هر کس - در داد و ستد - چها چیز را رعایت کند کسب اش پاک باشد :1هنگام خرید عیب نگذارد.2. هنگام فروش نستاید.3 فریب ندهد.4 درمیان داد و ستد سو گند یاد نکند .
تعریف طهارت
طهارت درمعنای ظاهری یعنی پاک کردن بدن انسان را از نجاستهای ظاهری که دارای سه بخش وضو، غسل، و تیمم می باشدو این طهارتی است که در فقه مطرح شده و مطابق با قوانین شرع و احکام شرعی است.تعریف تربیت: پرورش استعدادهای بالقوه انسانی که دراینجا علاوه بر تربیت فردی ، تربیت اجتماعی نیز مورد توجه قرارگرفته است.رزق طیب : رزقی است که از خوردن آن بیماری و ناراحتی ایجاد نمی شود ، غذایی که پاک پاک است ، غذایی که باعث رشد روحی انسان می شود ، غذایی که ساختار طبیعی آن دچار تغییر نشده اشت ، غذایی که غذای واقعی انسانی است .
طیبات در زندگی، پخش هستند و بندگان خدا باید بروند و آن را کسب کنند. باید آنها را از زمین به زحمت بدست بیاورند. خداوند زندگی دنیا را مثل بهشت نیافریده است، و نخواسته که زندگی دنیا بدون زحمت و بدون محنت در اختیار بندگان قرار بگیرد. چون این دنیا یک دوره ی آزمایش و آزمون است. دوره ی رفاه بی حساب نیست.مفهوم رزق در کلام امیر المومنین علی علیه السلام ای فرزندم بدان که رزق دو رزق است : - 1 - رزقی که تو به دنبال آن هستی . این رزق چون برای تو تقدیر نشده ، به آن نمی رسی هر چند همواره به دنبال آن باشی .
رزقی که آن به دنبال تو است ، که رزق نوع دوم طوری است که اگر هم به سوی آن نروی به سوی تو می آید این رزقی برای تو مقدر شده حرکت می کند تا به تو برسد . در رابطه با رزق نوع دوم می فرمایند : اگر تو هم به سوی آن نروی خودش به سوی تو خواهدآمد.حضرت در خطبه 114 در نهج البلاغه می فرمایند : خداوند رزق را تکفل کرده و به عهده گرفته ولی عمل برای آبادانی قیامت را به عهده شما گذاشته است .
انواع رزق در قرآن کریم :- 1 رزق حسن»قالَیقأَرءَیتُمومإِنکنتُ علیبَینهمِنرَبّیرَزَقَنیوَمنهُرزقاًحسناً - «.سوره هود ، آیه - 88-2 رزق کریمفَالﱠذینَ»امَنواعَمِلُوالصالحاتِلَهُممَغفِرَهٌرِزقٌوکریمٌ - «.سوره حج ، آیه - 50
-3 رزق بغیر حساب»تَرزقُومَنتَشاءُبِغَیرحِساب. - «سوره آل عمران ، آیه - 27- 4 رزق معلومأَولئِکَ»رِزقٌمَعلومٌ . - «سوه قمر ، آیه - 49-5 رزق طیبیأَیُهَا»الذّینَءَامنوااکُلومِنطَیّبتِرَزَقنکمماوَاشکُر واللهِاِن کنتمایﱠاهُتَعبدونَ - «.سوره بقره ، آیه - 172خداوند در قرآن می فرماید :»مامِندابﱠهٍفِیالاَرضِاِلاعَلَیااللهرِزقُها - «سوره هود ، آیه 6 - هیچ جنبنده ای نیست جز این که رزقش بر خدا واجب است .
یعنی آن رزق حقیقی که خداوند بر جنبنده ها تقدیر کرده طوری است که خداوند برخود واجب کرده است که آن را به موجودات برساند ، پس آن رزق که خدا تقدیر کرده است تو را می جوید تا به تو برسد .خداوند متعال می فرماید :» من شما را برای بندگی روی زمین آفریده ام «
