بخشی از مقاله
چکیده:
قبل از هر چیز بهتر است اندکی از مزایای تحقیق انجام شده ارائه دهم وهمگان را آگاه سازم که تاثیری که رنگ ونور در آموزش و شیطنت ها و یا کند ذهنی و خواب الودگی آینده سازان ما دارد کم از تغذیه و شیوه ی آموزش و رفتار معلم در یادگیری فرزندان دلبند ما ندارد.
روش اجرا این مطالعه مروری بود که داده های مورد نیاز از طریق مرور منابع مرتبط فارسی و انگلیسی در سال 1395 خورشیدی جمع آوری گردیده شده است. داده ها با استفاده از کلید واژه های مرتبط نیز جمع آوری شده است.
هر انسان در دنیایی زندگی می کند که مملوء از رنگ و نور است و از تمام این رنگ ها و نور ها تاثیر می گیرد و تاثیر می گذارد . پس چه بهتر از این که ما تاثیر رنگ و نور برمحیط را بدانیم و بشناسیم وعاقلانه بر رفتارهای خود بر محیط تاثیر بگذاریم.
پس ابتدا پیشنهاد می کنم به مدیران مدارس ابتدایی و پیش دبستانی های گرامی توصیه می کنم این پرژه را مطالعه نمایند و سپس اقدام نمایند. امید وارم که مثمر ثمر قرار گیرد.
مقدمه
یکی از عوامل موثر تربیتی در آموزش و پرورش جدید نحوه معماری فضای آموزشی است . در تعلیم و تربیت جدید، فضای فیزیکی مدرسه نه تنها یک محیط خشک و بی روح در فرایند یادگیری محسوب نمی گردد ، بلکه به عنوان یک عامل زنده و پویا در کیفیت فعالیت های آموزشی و تربیتی دانش آموزان نقش ایفا می کند .در واقع در علم ارتباطات آموزش و پرورش نوعی نوعی اطلاع رسانی تلقی می شود .
در این نگرش تعلیم و تربیت دانش آموز تنها تحت تاثیر کلام معلم نیست بلکه عناصر متعدد دیگری در انتقال پیام به او نقش دارند. به عقیده صاحب نظران تعلیم و تربیت در یک نگاه سیستمی چگونگی معماری مدارس و عناصر تشکیل دهنده آن مثل رنگ ، نور، صدا ، تجهیزات می توانند در کنار سایر عوامل آموزشی و تربیتی اثرات قابل توجهی بر فراگیران و دانش آموزان باقی گذارند.
از سوی دیگر رنگ و نور به عنوان اساسی ترین جلوه فضا های آموزشی و پرورشی می تواند در کارایی درونی دانش آموزان موثر باشد. در واقع رنگ و نور محیط به عنوان عنصر تفکیک ناپذیر معماری تاثیر فراوانی بر روحیه و افکار فراگیران دارد و حالات روانی و عاطفی آنان را شدیدا تحت تاثیر قرار می دهد. سازگاری های متعدد کودک موجب می شود که او از مراحل مختلفی بگذرد مراحلی که ساخت تدریجی طرحوارهای تازه را به همراه می آورد این ساخت همیشه بر اساس یک نظم قابل پیش بینی صورت می گیرد که به عبارت دیگر هر چیز که تجربه و آموزش می توانند آهنگ عبور کودک از این مراحل را تند یا کند کنند هیچ چیزی نمی تواند نظم آنها را بر هم زند .
تاثیر رنگ و نور در یادگیری کودکان است اینکه آیا در به یاد سپردن بسیاری از مطالب و اشیاء می توان رنگ و نور و تاثیر آن دو را مهم دانست . - مجله اینترنتی دکتر سلام، - رنگ ها در نور به وجود می آیند. نور خورشید بی رنگ است و رنگین کمان نشان می دهد که تمام رنگها در نور سفید وجود دارند. نور از خورشید می آید، به اشیاء برخورد می کند و از شیء به چشم و بعد از آن به مغز می رسد.
دقیق ترین تعریف علمی رنگ این است که رنگ یک انعکاس مرئی است که در اثر عبور یا انتشار یا بازتاب ترکیب رنگ ها توسط اشیاء به وجود می آید - آیزمن،1388،ص13 - .آیزمن در کتاب روانشناسی کاربردی رنگها می نویسد: "رنگ می تواند معنای شگرفی را به ارتباطات بیفزاید چون به لحاظ پیام تصویری عنصری مهم و حیاتی است و می تواند تاثیری آنی از خود به جای گذارد که در همه جای دنیا قابل درک و فهم است." - استوار،1391،ص - 1 دنیایی که ما آن را نظاره می کنیم از دو عنصر مهم تجسمی تشکیل شده است .
این دو عنصر عبارتند از : نور و رنگ که هر کدام لازم و ملزوم یکدیگرند.هر موجودی که در این دنیا به چشم می خورد ابتدا از لحاظ شکل و اندازه احساس می گردد سپس در حالی که دارای پوششی از رنگ است مورد توجه قرار می گیرید . در عین حال رنگ عامل مشخصه هر شی طبیعی است چنانکه یک گل سرخ به خاطر رنگش از دور جلب توجه می کند و نظر بیننده را به خود معطوف می دارد و یک میوه رنگی ، بارنگش اعلام می کند که رسیده است یا نارس می باشد .
اهمیت رنگ در زندگی انسان اگر بیش از شکل و فرم نباشد کمتر از آن نیست . معمولا در آموزشگاهها از طریق آموزش هندسه و اندازه ها توجه دانش آموزان را به شکل ها و فرم ها ی طبیعت متوجه می سازند . رنگ زندگی است . دنیا بدون رنگ مانند مرده به نظر می آید ، رنگ ها قدیمی ترین و بدوی ترین ایده ها هستند .شعله آتش ، نور را پدیدمی آورند همچنان که نور رنگ را هویدا می سازد. رنگها نوزاد نور و روشنایی بوده و روشنایی مادر رنگهاست . جوهر اصلی رنگ ، انعکاس عالم ماوراء تصورات ما است که از آگاهی چندانی نداریم .
هر لحظه ای که به رنگها تعمق می کنیم و پدیده ها را در نظر مجسم می نماییم وبه صورت جملاتی آنها را به زبان می آوریم آن وقت رنگ عطر و بوی خود را از دست می دهد و خواهیم دید که جز موجودی بی جان و بدون روح چیزی در دست نداریم . رنگ و نور برای زندگی انسان ضروری است . لیکن ضرورت آن به اندازه ای نیست که نتوانیم با کمبود آن از زندگی محروم باشیم .
چنانکه افراد کورنگ به خوبی می توانند به زندگی خود ادامه دهند ونیازهای خود را برآورده سازند.علاوه بر این ، رنگ ها نقش مهمی در زندگی عاطفی و معنوی انسان بازی می کند . ما به درخشش روزهای آفتابی و شادابی رنگ ها تمایل بیشتری داریم و از هوای ابری و خاکستری خسته می شویم .منشاء اهمیت رنگ از ان است که رنگ های پر زرق و برق ما را آشفته می سازند و رنگ های ملایم و هماهنگ برایمان خوشایندند . ما پارچه های رنگین و اشیاء خوشرنگ مثل گلها ، درختان سرسبز ، آسنات لاجوردی و تپه های بنفش رنگ را می ستاییم . رنگها مسرت خاطر ما را افزون می سازند و بر سلامتی انسان اثر می گذارند . زندگی بشر از بدو آغاز بر پایه عواملی از قبیل شب ، روز ، تاریکی و روشنایی وضع شده بود که خارج از کنترل بودند.
رنگ های مربوط به این دو محیط رنگ های آبی تیره آسمان شب و رنگ زرد و روشن نور خورشید، رنگ آبی تیره نشانه آرامش و سکون و رنگ زرد روشن نشانه امید و فعالیت اند. این رنگها محیط در دست بشر باشند. لذا آنها به عنوان رنگ های غیر مستقل معرفی می شوند که پدیده های طبیعت آنها را تنظیم می کنند.دنیایی که ما ناظر آن هستیم پوشیده از رنگ و نور است .
رنگ و نور برای فرد عالم ، همانند هنرمند حائز اهمیت است . برای همه مردم نیز لازم است که به این پدیده با دقت خاصی توجه شود و دسته بندی هایی انجام پذیرد . رویت رنگ و نور همواره در رابطه با طبیعت اشیاء و چگونگی تابش نور و وضعیت عضو بینایی است . باید که در همه حالات ، خصوصا در زمانی که رنگ ها را تجزیه و تحلیل می نمائیم به سه نکته فوق توجه کافی بنماییم . در تزیین فضاهای تزیینی ، در معماری ، در زمینه تبلیغات ، برای هنرمند در کارگاه داشتن هوشیاری و حساسیت لازم به رنگ ها ضروری است . باید به رنگ های اولیه ، ثانویه ، ثالث ، به رنگ های مکمل و قوانین ترکیب رنگ ها ، به تضاد رنگ مایه ها و دایره و کره رنگ توجه کافی نمود و برای ارزیابی رنگ ها آنها را از نظر تزیع سطوح رنگ ، درخشش آن و کیفیت هر رنگ و ابعاد و سطوح آنها مورد دقت قرار دادامروزه برای همه افراد غیر ممکن است که جهان را بدون رنگ تصور نمایند چرا که پدیده ای است که در همه جا حضور دارد و نقش بازی می کند .
تمام ارتباطات به کمک رنگ ها انجام می گردد و تمام دریافت های عینی به وسیله رنگ ها حاصل می شود .علیرغم وسعت کاربرد رنگ و حضور و تاثیر آن در زندگی انسان ، معمولا افراد نسبت به آن توجه کافی ندارند شاید به خاطر وجود آن در همه حالات و همه لحظات زندگی است که اهمیت خود را از دست می دهد و ما را نسبت به خود بی تفاوت و بی انفعال می سازد. در هر حال انسان پدیده رنگ و نور را مانند آفتاب قبول دارد و می داند که قسمت مهمی از زندگی روزانه انسان با آن مواجه است . لیکن علیرغم بی تفاوتی ما در برابر رنگ ها ، از درک و احساس زیبایی آن عاجز نیستیم.
از زمان نیوتن تا به امروز نظریه های علمی بیشماری درباره رنگ ارائه شده است . اکثر این نظریه ها و تجربه ها در مورد تجزیه نور و گذشتن آن از میان فیلتر ها و شیشه های رنگین است . در حالی که دید عادی که با نمود ظاهری رنگ اشیاء سر و کار دارد ، امری بی نهایت عجیب و پیچیده است . زیرا که رنگ و صورت یا - شکل - ، هر دو از خواص موجودات هستند .
دانشمندان متعددی ماهیت نور و رنگ را مورد آزمایش و بررسی قرار داده اند از میان آنها تحقیقات علمی گوته 1، بزولد 2 ، شورول3 و هولزل 4 اهمیت دارد. در تئوری رنگ سنتی قرمز، زرد و آبی رنگ های اصلی هستند زیرا دانه های رنگی تشکیل دهنده آنها از ترکیب هیچ رنگ دیگری به وجود نیامده است و تمام رنگ های دیگر از ترکیبات مختلف این سه رنگ با یکدیگر به دست می آیند.
رنگ های فرعی شامل سبز ، نارنجی و بنفش هستند که از ترکیب رنگهای اصلی با یکدیگر حاصل می شوند. محل قرار گیری هر رنگ ثانویه در دایره رنگ، بین دو رنگ اصلی تشکیل دهنده اش است رنگ های ترکیبی شامل : زرد B نارنجی ، قرمز B نارنجی ، قرمز B بنفش ، آبی B بنفش ، آبی B سبز و زرد B سبز هستند که از ترکیب یک رنگ اصلی با یک رنگ فرعی بوجود می آید و در میان دو رنگ تشکیل دهنده خود قرار می گیرند.استفاده رنگ ها در فضای آموزشی می توان دنیا را متفاوت کنترل کرد
مثلا:رنگ قرمز در فضای آموزشی کاربردی ندارد زیرا دیوار های قرمز دانش آموز را آشفته حال و بد خلق می کند و به علت روح هیجانی که در این رنگ نهفته است کودک را از حالت آرام خارج کرده و به جنب و جوش و نا آرامی می کشاند و از تمرکز او جلوگیری می کند لذا بهتر است در فضای آموزشی از این رنگ استفاده نشود اما می توان از این رنگ در در محیط های بازی ، نمایش و ورزش استفاده کرد . استفاده از این رنگ در سالن بازی یا نمایش بچه ها دقت دید و تمرکز نها را افزایش می دهد
یا زرد که یکی از رنگ های اصلی است که با فعالیت های ذهنی تداعی دارد و هوش و کنجکاوی فرد را تقویت می کند . بنابر این با نماد سرعت ، بویژه سرعت تفکر و تصمیم گیری در ارتباط است و تمرکز حواس را بالا می برد . امام صادق - ع - می فرمایند : هر کس کفش زرد بپوشد تا زمانی که در پایش است در خوشحالی به سر می برد
