بخشی از مقاله
چکیده
هدف از این تحقیق بررسی تاثیر روش تدریس فعال بر سبکهای زندگی و مهارتهای شهروندی دانشآموزان دختر راهنمایی بوده است. روش انجام پژوهش شبه تجربی بوده است. جامعهی آماری تحقیق شامل کلیهی دانشآموزان دختر راهنمایی ناحیهی دو یزد بوده اند که به شیوه نمونهگیری خوشهای تصادفی از بین مدارس دوره راهنمایی دخترانه تعداد 4 مدرسه و از هر مدرسه یک پایه راهنمایی به صورت تصادفی انتخاب گردید. به تصادف به گروه آزمایش و گواه تقسیم شدند. ابزار جمع آوری اطلاعات آزمون مهارتهای شهروندی محمدجانی و همکاران - - 1390 بوده است.
پایایی این ابزار در جامعه مورد مطالعه با روش آلفای کرونباخ ./83 برآورد گردید. دادهها با آزمون تحلیل کوواریانس تحلیل گردید. نتایج نشان داد که روش تدریس فعال گروهی در مقایسه با روش سخنرانی تاثیر مثبت و معناداری بر مهارتهای شهروندی دانشآموزان داشته است. در تحلیل دادههای مربوط به فرضیههای فرعی نیز نتایج نشان داد که بین نمره مولفههای حل مساله، خود آگاهی، مسئول بودن و تفکر انتقادی دو گروه آزمایش و گواه تفاوت معنادار وجود دارد و این تفاوت به نفع گروه آزمایش است اما در نمره مولفههای روابط موثر، همدلی، به کار بردن بهداشت، مشارکت، تصمیمگیری و تفکر خلاق دو گروه تفاوت معنادار وجود ندارد.
مقدمه
مدت هاست که در نظام آموزشی ایران معلمان با تکیه بر روشهای سنتی بویژه سخنرانی شاگردان را به حفظ و تکرار مفاهیم علمی ترغیب می کنند و علی رغم اینکه در مهافل علمی و تربیتی و حتی اجرایی صحبت از فعال بودن شاگرد رشد فکری و آزاد اندیشی می شود عملا چنین نظرگاه هایی جنبه عملی نیافته اند - کرامتی، 1386 ص ، . - 55 -39 در این زمان وجود یک معلم آگاه بسیار با ارزش است زیرا می تواند در بسط افق دید دانش آموزان و در فرا گرفتن و دانش اندوزی آنان کمک بسیار موثر باشد.
چنین معلمی به میزان توانایی های دانش آموزان آگاه است و می تواند اطلاعاتی را که باید به دانش آموز داده شود از نظرکمی وکیفی به دقت ارزیابی کند. وظیفه آموزش و پرورش، پرورش افراد جامعه به عنوان عاملی پایه و بنیادی بر عهده نظام تعلیم و تربیت است.
اهمیت عملکردهای آموزشی و پرورشی تا آنجاست که روسو1 آن را کشتی نجات دهنده بشر اجتماعی - 2کوی، 1378، ص - 13، کانت3، ابزاری برای انسان نمودن انسان - نقیب زاده، - 1376 و صاحب نظران دیگر جدای از ویژگی های فردی و هر نوع تبعیض - آن را عاملی معنا بخش به زندگی همه افراد جامعه می-دانند - یونسکو، 2002 ،ص30،ترجمه صباغیان، - 1375اساساً. هدف از تشکیل نظام آموزشی در سراسر دنیا، از آموزش ابتدایی تا آموزش عالی، به طور کلی پاسخ به خواست ها و در نظر گرفتن غرض نهایی جامعه است.
اهداف نهایی تعلیم و تربیت را می توان در تحقق دو هدف کلی:-1 پرورش شخصیت انسان و -2 رفع نیازهای اجتماعی خلاصه نمود
شهروندی یک فرایند مربوط به تمام عمر است به همین جهت همه افراد در تمام طول زندگی خود نیازمند آموزشهای مناسب شهروندی در مراحل گوناگون زندگی هستنددانش آموزان نیز نیازمندآن هستندکه درزمینه های اخلاقی ورشداجتماعی دانش ودرک درست وعینی از جهان آموزش ببینند و در تمام تصمیم گیری های مربوط به خودشان درخانه ومدرسه وجامعه مشارکت کنند و به عنوان یک شهروند به صورتی فعال در مناسبات اجتماعی متناسب با احوال خودشان قرارگیرند.
آموزش و پرورش باید به کودکان و نوجوانان کمک کند تا شهروندانی مسئول و مشارکت کنندگانی فعال در امور زندگی و اجتماعی و فرهنگی و یادگیرندگانی موفق و علاقه مند و افرادی متکی به خود و قابل اعتماد بار آیند. به عبارتی توسعه مهارتهای شهروندی دانش آموزان یکی از وظایف و ماموریت های آموزش و پرورش است
شهروندی به عنوان رویکردی که به انواع حقوق انسانی در جامعه اشاره می کند، تعامل بین فرد و جامعه را جهت می دهد - پارکر1، . - 2000و همچنین به یک تعهد دو بعدی، مشارک آگاهانه فرددرفعل انفعالات جامعه را جهت می دهداحقاق و احترام به حقوق فردی توسط دولت - مک دولاند - 1965 اشاره دارد، از جمله اهدافی است که نظام تعلیم و تربیت جامعه -چه به صورت آشکار و چه به صورت ضمنی- آن را به عنوان روحی تلقی می کند که بر کلیه اهداف پاره سیستم های نظام آموزشی حاکم است.
تدریس یکی از عناصر اصلی فرایند آموزش و پرورش است که در کارایی نظام آموزشی نقش موثری دارد. در جامعه ای که سیستم تعلیم و تربیت آن بدون بحث و انتقاد امور را می پذیرد و بدون تفکر منعکس میکند.خطر پدیدآمدن انسانی فاقد توان و نیروی تفکر در جامعه زیادمی شود. امروزه تدریس بیشتر به معنای انتقال معلومات از دهان معلم به شاگرداست کم کم ذهن شاگردان از مطالبی که با نیاز و فکرشان مناسب نیست انباشته می شود. به تدریج یادگیری ایجاد کسالت می کند و نتنها در سازندگی آنها نقش موثری ایفا نمی کند بلکه زمینه رکود علمی و دلزدگی از فعالیت های علمی را فراهم می کند
امروزه تدریس خوب مفهوم یاری به خوب یاد گرفتن دانش آموزان است و روشهای مختلف فعال تدریس ابزار مفیدی برای ایجاد یادگیری معنادار در دانش آموزان به شمار می رود. در آموزش و پرورش ارتباط بین آموزش و تدریس در حال رشد مداوم است به هر حال دانش آموز زمانی می تواند پویایی خود را حفظ کند که مرزهای زمان و مکان را بشکند و به سمت ابداعات نوآوری ها توسعه آنها واستفاده از روشهای نوین تدریس یادگیری پیش رود
الگوهای تدریس در واقع الگوهای یادگیری هستند ما درحالی که به شاگردان در کسب اطلاعات, مهارتها , راههای تفکر و ابراز, ابراز نظر خود کمک می کنیم, نحوه یادگیری رانیز به آنان می آموزیم. در واقع استعداد افزوده شاگردان برای یادگیری آسانتر و موثرتر در آینده می تواند مهمترین نتیجه در دراز مدت آموزش به علت دانش و مهارتی که کسب می کنند و به علت چیرگی آنان برفرایند یادگیری باشد
