بخشی از مقاله
چکیده:
امروزه در سازمان ها علاوه بر دارایی های مشهودٌ، دارایی های نامشهودٍ، اهمیت کلیدی را در راستای موفقیت هرچه بیشتر سازمان ها برعهده دارند، چرا که این منابع، جزئی از منابع بی پایان و از عناصر کلیدی موفقیت هر سازمان به شمار می رود. در این میان، سرمایه فکریَ از مهم ترین دارایی های نامشهود سازمان است و آن را ابزاری ارزشمند برای توسعه دارایی های کلیدی سازمان می دانند.
سرمایه فکری، زاده عرصه علم و دانش است و می تواند نقش بسیار مؤثری را در راستای موفقیت مستمر سازمان ایفا نماید. در پرتو دانش مدیریت سرمایه های فکری و بکارگیری رویکردهای نوین است که تصویر کاملی از وضعیت فعلی و آتی صحنه رقابت در آتیه مدیران نقش گرفته و با تصمیم گیری های سریع، موجبات توسعه سازمان، فرآهم می آید.
به همین دلیل، افراد سازمانی به خصوص مدیران، نیازمند تقویت سرمایه های فکری در راستای تحقق و بهره گیری در فرآیند تصمیم گیری به منظور اتخاذ تصمیمات استراتژیک خود هستند. لذا در این مقاله به بررسی تاثیر سرمایه فکری بر تصمیم گیری های مدیران پرداخته می شود.
.1 مقدمه:
در عصر حاضر با رشد اقتصادی مبتنی بر دانش یا دانش محور، دارایی های نامشهود شرکتها و سرمایه فکری آنها کلیدی برای دستیابی به مزیت رقابتی پایدار به شمار می آید. امروزه مدل جدیدی از دارایی ها در عرصه سازمانی مطرح شده است و به طور کلی دارایی های سازمان را به دو دسته دارایی های ملموس - مشهود - و ناملموس - نامشهود - تقسیم می کنند که عموما دارایی های نامشهود را سرمایه فکری می نامند و ارزیابی ها به سمت ارزیابی دارایی های نامشهود - سرمایه فکری - ، گرایش یافته است.
اختلاف در حال افزایش، بین ارزش دفتری و ارزش بازار شرکت ها که همان سرمایه فکری نامیده می شود، باعث افزایش اهمیت سرمایه فکری شده است و سرمایه فکری را می توان اساسی ترین دارایی یک سازمان دانست
مدیران، همواره با مسئله انتخاب در سازمانها روبرو هستند. برای دستیابی به انتخاب مطلوب باید مراحلی طی شود که تصمیم گیری نامیده می شود. از آنجا که تصمیم گیری از حساس ترین وظایف مدیران سازمانها در عرصه های مختلف عملیات به شمار می رود، شناخت فرآیند، ساختار، سازوکارها و ویژگی های تصمیم ها برای هدایت و برقراری ارتباط در سازمانها اهمیت فراوان دارد.
بنابراین در محیط استراتژیک جدید، سازمانهایی پیشرفت خواهند کرد که خود را سازمان یادگیرنده ای بدانند که هدف آن بهبود مداوم سرمایه فکری است؛ زیرا سازمانی که قادر به افزایش سرمایه فکری خود نباشد قادر به بقا نیست. در واقع سرمایه فکری ”موجودیت“ دانشی یک سازمان است که در یک مقطع زمانی خاص در آن وجود دارد. سرمایه فکری به عنوان یکی از عناصر شایستگی های محوری شرکتها محسوب می شود
.2 مبانی نظری:
.1 .2 تعاریف سرمایه فکری:
سرمایه فکری نماینده مجموعه دارایی های ناملموسی است که همچنین بعنوان دارایی های دانش معروف اند. این دارایی ها از دارایی های فیزیکی همچون اموال، ماشین آلات و تجهیزات یا موجودی کالا و دارایی های مالی همچون مطالبات، سرمایه گذاری ها و نقدینگی، متمایز است و بطور فزاینده ای بعنوان منبع کلیدی شرکت در استراتژی های رقابتی شان اهمیت می یابد
سرمایه فکری فراهم کننده یک پایگاه منابع جدید است که از طریق آن سازمان می تواند به رقابت بپردازد سرمایه فکری شامل آن بخش از کل سرمایه یا دارایی شرکت است که مبتنی بر دانش بوده و شرکت، دارنده و مالک آن بشمار می آید
رز و دیگران، ادوینسون و مالون بیان داشته اند که بین ارزش بازاری شرکت و ارزش دفتری آن تفاوت وجود دارد، که این چیزی بیش از یک ارزش پنهان نیست، آنها بیان داشته اند که این ارزش پنهان می تواند به مفهوم دارایی های ناملموس شرکت تجزیه و تحلیل شود، و نام سرمایه فکری را بر آن اطلاق کردند. رز می پندارد که مفهوم سرمایه فکری فقط درک و تشخیص محض یا توضیح ارزش ضمنی یک سازمان نیست، بلکه هدف آن همچنین جابجا کردن نتایج تشخیص یا توضیح ارزش ضمنی سازمان به ارزش های جدید است
.2 .2 تاریخچه سرمایه فکری:
برای اولین بار در سال 1969 واژه سرمایه فکری توسط جان کنت گالبرایث اقتصاددان، به منظور توضیح و تبیین شکاف مابین ارزش دفتری و ارزش بازار مؤسسات بکار رفت. پس از وی، کارل اریک اسویبی، حسابدار سوئدی عدم انعکاس دارایی های فکری در ترازنامه های سنتی را مورد توجه قرار داد.
در اقتصاد دانش محور امروزی، سرمایه فکری مهمترین سرمایه هر سازمانی به حساب آمده و می تواند از تمامی جهات بر عملکرد یک سازمان، تأثیر گذار باشد. هر چند روش های حسابداری سنتی نقش قابل توجهی در فرایند اندازه گیری و گزارشگری دارایی های ملموس بر عهده دارند، اما در یک سازمان دانش محور که دانش سهم عمده ای از دارایی ها را تشکیل می دهد، روش های حسابداری سنتی قادر به اندازه گیری و گزارشگری دانش موجود در سازمان نبوده و لذا روش های حسابداری سنتی نیازمند اصلاحات و تغییرات عمده ای می باشند.
در ادبیات مرتبط با سرمایه فکری، تعاریف مختلفی از این واژه به عمل آمده و لذا یک تعریف واحد یکسانی وجود ندارد. برخی از تعاریف مهم در ارتباط با سرمایه فکری عبارتند از: سرمایه فکری عبارت از دانش، اطلاعات، دارایی فکری و تجربه می باشد، که می تواند در ایجاد ارزش، مورد استفاده قرار گیرد. سرمایه فکری به مجموع دارایی های دانشی موجود در یک سازمان اطلاق می گردد، که از طریق آن سازمان می تواند علاوه بر دستیابی به یک مزیت رقابتی، تداوم فعالیت خود را نیز تضمین نماید.
. 3.2 ویژگی های سرمایه فکری:
باوجود شباهت سرمایه فکری با دارایی های مشهود، در توانایی بالقوه برای ایجاد جریان های نقدی آتی، اما ویژگی هایی که سرمایه فکری را از این دارایی ها متمایز میکنند، عبارت اند از:
- دارایی های فکری، دارایی های غیر رقابتی هستند. بر خلاف دارایی های فیزیکی که فقط میتوانند برای انجام یک کار به خصوص در یک زمان خاص مورد استفاده قرار بگیرند، دارایی های فکری را میتوان به طور همزمان برای چند امر خاص به کار گرفت.
