بخشی از مقاله
چکیده :
این پژوهش به بررسی تاثیر سرمایه فکری بر مزیت رقابتی پایدار در واحدهای ستادی راه آهن جمهوری اسلامی ایران می پردازد. جامعه آماری شامل910 نفر و نمونه بدست آمده از فرمول کوکران 270 نفر از کارکنان ستادی راه آهن می باشد. در این تحقیق برای گردآوری داده ها، از مطالعات کتابخانه ای از قبیل کتب و نشریات تخصصی و مرتبط با موضوع تحقیق، اسناد و مدارک مرتبط، اینترنت و همچنین با جستجو و بررسی پژوهش ها و گزارش های تحقیقاتی مرتبط با موضوع و مسأله تحقیق، به انتخاب مرتبط ترین موضوعات پرداخته و با رویکردی غالبا قیاسی علم موجود در زمینه تحقیق را تدوین می کند و با توجه به چارچوب مفهومی مباحث سرمایه فکری و مزیت رقابتی پایدار و ادبیات تحقیق اقدام به تهیه پرسشنامه استاندارد گردید.
سازههای سرمایه فکری مورد بررسی در این پژوهش شامل: سرمایه انسانی، سرمایه ساختاری و سرمایه رابطهای است. با توجه به تجزیه و تحلیل دادهها حاصل از پژوهش و با استفاده از نرمافزارهای spss و Amos تاثیر مثبت و معنادار سرمایه انسانی بر مزیت رقابتی پایدار، سرمایه ساختاری بر مزیت رقابتی پایدار، سرمایه رابطهای بر بر مزیت رقابتی پایدار مورد ادعای پژوهش تأیید شد.
مقدمه
امروزه شاهد سازمانهایی هستیم که مدلهای جدید کسب و کار را بکار میگیرند و با استفاده از منابعی رشد و رقابت میکنند که متفاوت از گذشته است. در اقتصاد مبتنی بر دانش، محصولات و سازمانها براساس دانش عمل میکنند و موفقترین سازمانها، آنهایی هستند که از این دارائی ناملموس به نحو بهتر و سریعتری استفاده میکنند.
از دیدگاه راهبردی، امروزه از سرمایه فکری به منظور خلق و افزایش ارزش سازمانی استفاده میشود و موفقیت یک سازمان به تواناییاش در مدیریت این منبع کمیاب بستگی دارد، این قابلیت مهم سازمانی در مقایسه با سازمانهای دیگر میتواند مزیت رقابتی پایدار ایجاد کند.
پژوهشگران به فوائدی که همه ذینفعان سازمان، کارکنان، مدیران، سرمایهگذاران و دولت از طریق پذیرش سرمایه فکری به عنوان یک منبع و از طریق ارزیابی کارایی آن بدست میآورند، اعتقاد دارند پژوهشگرانی نظیر پولیک - - 2004؛ چن - - 2005 معتقدند سرمایه فکری اهرمی برای حفظ مزیت رقابتی پایدار است. در نتیجه شناسایی، ارزیابی و مدیریت سرمایه فکری برای سازمانها و نهادهای دولتی و غیردولتی بسیار مهم است
صنعت حمل و نقل ریلی در ایران در حال حاضر نسبت به بسیاری از کشورهای توسعه یافته و حتی در حال توسعه و همتراز، عقب تر است، حتی حرکتی که در راستای خصوصی سازی در این صنعت صورت گرفت نتوانست آنرا به هدف مورد نظرش برساند، بنابراین ضرورت دارد که با بکارگیری سرمایه ی فکری، ظرفیت های بالقوه خود را شناسایی و فعال گردد.
اهمیت تحقیق
طی سالهای اخیر؛ مزیت رقابتی پایدار در مرکز بحث استراتژی رقابتی قرار گرفته و بحث های زیادی درباره آن مطرح شده است. مزیت رقابتی پایدار ازجمله مولفه هایی است که ماندگاری سازمان را تضمین می کند. کسب مزیت رقابتی پایدار به صورت تصادفی و بدون برنامه حاصل نمی شود، بلکه بایستی سازمانها با تفکر و طراحی چارچوب های علمی در این راستا حرکت کنند.
معمولا" سازمان ها برای ایجاد مزیت رقابتی از منابع داخلی بهره می گیرند.شرایط دنیای رقابتی جدید، سازمان ها را ملزم به تعریف مجدد و شکل دهی منابع، در تلاش برای ایجاد و حفظ مزیت رقابتی پایدار کرده است. هر سازمان مجموعه ای از منابع است که همه از یک میزان اهمیت برخوردار نبوده و کارایی و اثربخشی آنها برای سازمان متفاوت است.
باید توجه داشت که تاکید بر سرمایه انسانی منجر به درک بهتر ارزش های نهفته افراد، بنگاه ها، نهادها و جوامع در حال حاضر و حتی در آینده برای بهره گیری بهتر از سرمایه فکری می شود. آنچه در جهان آینده خالق ارزش اقتصادی است نه نفت و گاز و مواردی مانند آنها بلکه فرزندان عاقل دانشمند و دانش دوست هر ملت هستند
ضرورت دارد شرکت راه آهن به هر سه بعد سرمایه فکری بپردازد.بنابراین انجام این تحقیق در راه آهن جمهوری اسلامی ایران از چند جهت می تواند اهمیت داشته باشد :
- اطلاع رسانی به موقع به مدیریت و تسهیل در فرایند مدیریت و نیل به اهداف سازمانی
- کمک به تصمیم گیری های دقیق و کارآمد
- تامین رضایت کارکنان و مراجعان و کمک به بهبود عملکرد سازمان
- بهبود کیفیت خدمات ارائه شده توسط سازمان
سرمایه فکری چیست؟
به طور کلی سرمایه فکری اصطلاحی مبهم و پیچیده است، و تنها زمانی که درک و مورد بهره برداری قرار می گیرد می تواند یک پایگاه منابع جدید فراهم سازد که از طریق آن سازمان بتواند رقابت کند
سرمایه فکری شامل همه فرآیندها و دارایی هایی می شود که معمولا در ترازنامه نشان داده نمی شود و همچنین شامل همه دارایی هایی ناملموسی می شود - مثل مارک های تجاری، حق ثبت و بهره برداری محصولات و نام های تجاری - که در روش های حسابداری مدرن مورد توجه قرار داده می شوند. سرمایه فکری عبارت از جمع دانش اعضا سازمان و کاربرد دانش آنهاست
