بخشی از مقاله
چکیده
میخک - Dianthus - یکی از گیاهان زینتی مهم است که از دیرباز مورد کشت و کار قرار میگرفته است. این گیاه به صورت گلدانی و شاخهبریده کاربرد داشته و به علت سهولت تولید و قیمت مناسب از نظر اقتصادی ارزش بالایی دارد. از طرفی حفظ کیفیت گلهای شاخهبریده برای مدت طولانیتر، به نحوی که مصرف کننده از آن لذت ببرد و دوام عمر طولانی داشته باشد به طور چشمگیری در حال توسعه است.
بنابراین افزایش دوام عمر گل یکی از فاکتورهای مهم از نظر مصرف کننده است و دوام عمر طولانی مدت این گلها بر روی میزان تقاضای مصرف کنندگان و همچنین بر روی ارزش گلهای شاخهبریده تاثیر بسزایی دارد. استفاده از روشهایی که باعث افزایش عمر گلجایی و حفظ کیفیت گلها میشوند از جایگاه ویژهای برخوردار هستند. استفاده از مواد نگهدارنده در محلول گلجایی یکی از روشهای متداول برای افزایش طول عمر گلها است.
بر این اساس، این تحقیق به منظور بررسی سطوح مختلف اسانس گیاهان دارویی - شوید،نعناع،لیموترش - باغاظت های مختلف - صفر، 400، 800 ،1200پی پی ام - بر طول عمر گلجایی، میزان جذب محلول رقم میخک شاخه ی - whitelibrity، YellowCandy و - D . Express در آزمایشگاه فیزیولوژی آموزشکده کشاورزی پسران پاکدشت در سال 1394، به صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملا تصادفی در چهار تکرار، به اجرا درآمد. نتایج حاکی از آن بود که نتایج نشان داد که اثر تیمار و رقم بر عمر گلجایی میخک در سطح احتمال 1 درصد و اثر متقابل آنها در سطح احتمال 5 درصد معنیدار بود.
نتایج مقایسه میانگین دادهها نشان داد که بیشترین و کمترین میزان عمر گلجایی به ترتیب در تیمار اسانس نعناع 400 پی پی ام 21/33 - روز - و شاهد 13 - روز - بدست آمد در تمامی تیمارهای مورد استفاده، غلظت 400 پی پی ام نسبت به سایر غلظتها میزان عمر بیشتری داشتند. همچنین مقایسه میانگین مربوط به تاثیر ارقام نشان داد که رقم Yellow Candyعمر گلجایی بیشتری نسبت به دو رقم دیگر داشت .
مقدمه
میخک - Dianthus spp - گیاهی متعلق به تیره - - Caryophyllaceae میباشد. تیره کاریوفیلاسه یکی از تیرههای مهم در گلکاری محسوب میشود و گونههایی نظیر صدفی - ژیپسوفیل - ، قرنفل و سیلن در آن جای دارند. برگهای متقابل و برآمدگی در محل گرهها از خصوصیات بارز خانواده گل میخک به شمار میرود و گلهای آن دارای دامنه متنوعی از رنگها شامل: سفید، صورتی، قرمز، ارغوانی و زرد میباشد. این گیاه بومی نواحی مدیترانه، جنوب اروپا تا آسیای مرکزی میباشد .
این گیاه هم اکنون در بیشتر نقاط دنیا بعنوان گل شاخهبریده پرورش مییابد. در سالهای اخیر پرورش این گیاه در ایران نیز با رشد چشمگیری همراه بوده است. سه نوع میخک وجود دارد که عبارتند از: میخکهای یکساله ، میخکهای مرزی و میخک با گلهای دائمی . میخک یکساله، به دروغ یکساله نامیده شده و در اصل چند سالهاند. میخک مرزی، فرم قدیم میخک هستند که اغلب به عنوان میخک وحشی یا میخک صورتی شناسایی شده است
میخک گیاهی چند ساله و دارای برگهایی خطی تا نیزهای و نوک تیز به رنگ آبی خاکستری تا خاکستری سبز میباشد. طول برگها از 1/5-13 سانتیمتر، برگها متقابل و ساده، کاسه گل از 5 کاسبرگ بهم پیوسته ساخته شده، زیر کاسه گل کاسه کوچک ضمیمه1 وجود دارد. جام گل از پنج گلبرگ تشکیل یافته که لبه آنها به سمت خارج برگشته و دندانه دار است.
جام گل در میخک حقیقی نبوده و از تغییر شکل نافه گل حاصل شده است که به آن گلبرگ نما2 گفته میشود که تعداد آن در کولتیوارهایی از میخک به 60 عدد میرسد. گل آذین گرزن دو سویه، گلهای نر - ماده گرده افشانی به وسیله حشرات انجام گرفته - آنوموفیل - و خودبارور - اوتوگام - میباشند. شاخه گلدهنده در میخک به یکی از دو شکل میتواند باشد یا جوانههای گل که روی شاخههای کوتاه جانبی تشکیل شده حذف میگردند تا به یک گل انتهایی اجازه بزرگ شدن داده شود - نوع استاندارد - یا اینکه جوانه گل انتهایی در مراحل اولیه حذف میگردد تا باعث تحریک بیشتر رشد در گلهای جانبی گردد که این عمل باعث تولید یک ساقه گل دهنده مرکب میگردد - نوع مینیاتور یا اسپری - .
اغلب میخکها دیپلویید میباشند. انواع تتراپلوئید آن دارای گلهای بزرگتری بود و ساقه محکمتر از انواع دیپلوئید تولید میکنند اما به علت باروری کمتر به ندرت کشت میگردند. - تیکسرا دا سیلوا، . - 2003 نعناع گیاهی علفی، پایا و چند ساله از تیره نعناعیان می باشد ؟این گیاه بومی مناطق مدیترانه بوده ولی به صورت تجاری در مناطق متعددی از جهان و در اکثر نقاط ایران کشت داده میشوداز جمله خواص این گیاه میتوان به اثرات ضد اسپاسم و ضد التهابی، ضد سرطان، اشتها آوری، خواص ضد باکتریایی وضد قارچی آن اشاره داشت -
شویدمتعلق به خانواده چتریان - - Apiaceaeومنشاءآن آسیای صغیرواروپای جنوبی است که ارتفاع آن به یک مترنیزمی رسد .روغنهای آلی فرار در کلیه قسمتهای آن وجوددارد درخارج برای معطر کردن اغذیه ودر ایران ازبرگهای تازه وخشک ان در تهیه انواع خوراکهااستفاده میشود وشوید درزمینهای نسبتا سنگین بهتر نتیجه می دهد واین گیاه نسبت به زمینهای آبگیر حساس است و گیاهی روز بلندواز آنجایی که گلدهی در روزهای بلند انجام می گیرد وگیاهان تابستان سریعا به گل می نشینند .
لیموترش میوه رسیده گیاه است که دارای روغن فرار می باشد - - Rutaceae؟ روتاسه اولین بار در کشور های چین و هندوستان پرورش یافته وبه تدریج به سایر کشورها وارد شده است در ایران ارقام مختلف نامیده”” تغان““ آن کاشته می شود نوعی که در شمال می رویدشده و در جنوب ایران هم به مقدار وسیعی کاشته می شود .
ایران با دارا بودن بیش از 3000 هکتار سطح زیر کشت گل و گیاهان زینتی حدود یک درصد سطح زیر کشت جهانی گل و گیاهان زینتی را به خود اختصاص داده است اما درآمدی که از این طریق نصیب ایران میشود بسیار کمتر از یک درصد گردش پول جهانی این بخش میباشد، چراکه در بسیاری از موارد تولیدات کشورمان دارای مشکلات فراوانی از جمله پایین بودن راندمان تولید در واحد سطح، عمر بعداز برداشت کوتاه و کیفیت نامناسب میباشد
سطح زیر کشت میخک در ایران حدود 95/6 هکتار و تولید آن 139/968/586 شاخه و عملکرد آن در متر مربع 138/05 شاخه بوده است. ضعف در مسائل پس از برداشت و موارد مربوط به بستهبندی و بازاریابی باعث شده تا سهم ایران از بازارهای جهانی اندک باشد - مطلوبی، 1383؛ ابراهیمزاده و همکاران، . - 1382بر اساس گزارشات مطلوبیفرد - 1379 - ، متوسط عملکرد گل میخک در سطح جهانی 12-18 شاخه بر بوته است، اما عملکرد تولیدات ما بسیار پایینتر از این دامنه - شش شاخه بر بوته - میباشد. ایران از لحاظ تولید گل بریده میخک در رتبه یازدهم جهان قرار دارد.
نتایج و بحث
نتایج نشان داد که اثر تیمار و رقم بر عمر گلجایی میخک در سطح احتمال 1 درصد و اثر متقابل آنها در سطح احتمال 5 درصد معنیدار بود - جدول . - 1
جدول -1 تجزیه واریانس تاثیر تیمار و رقم بر عمر گلجایی گل شاخه بریده میخک
عمر گلجایی
نتایج مقایسه میانگین دادهها نشان داد که بیشترین و کمترین میزان عمر گلجایی به ترتیب در تیمار اسانس نعناع 400 پی پی ام 21/33 - روز - و شاهد 13 - روز - بدست آمد - شکل . - 1 در تمامی تیمارهای مورد استفاده، غلظت 400 پی پی ام نسبت به سایر غلظتها میزان عمر بیشتری داشتند. همچنین مقایسه میانگین مربوط به تاثیر ارقام نشان داد که رقم Yellow Candyعمر گلجایی بیشتری نسبت به دو رقم دیگر داشت
