بخشی از مقاله
چکیده
ژربرا یکی از مهم ترین و پرفروش ترین گل های شاخه بریده جهان است که پایین بودن عمر گلجایی آن در پس از برداشت از جمله مشکلات آن می باشد. تحقیق حاضر با هدف بررسی تاثیر اسانس های زیره ی سیاه و اکالیپتوس بر عمر گلجایی گل شاخه بریده ی ژربرا انجام شده است. بدین منظور آزمایشی به صورت فاکتوریل و بر پایه طرح کاملا تصادفی شامل فاکتور نوع اسانس - گیاهان زیره ی سیاه و اکالیپتوس - و فاکتور غلظت 0 - ، 100 و 200 میلی گرم در لیتر - با 3 تکرار و 3 قرائت در هر تکرار انجام شد. نتایج ن شان داد که کاربرد ا سانس تاثیر معنی داری بر افزایش عمر گلجایی، محتوای آب گلبرگ، آب جذب شده و کاهش در صد خمیدگی ساقه گل دهنده دا شت. بیشترین مقادیر عمر گلجایی - %33 - ، درصد آب گلبرگها - %62 - و همچنین کمترین درصد خمیدگی گلها - %11/11 - از تیمار 100 پی پی ام زیره و صفر پی پی ام اکالیپتوس بدست آمد. نتایج حاصل از این تحقیق نشان داد که اسانس های گیاهی ترکیبات طبیعی و ایمن بوده و جایگزین مناسبی برای مواد شیمیایی مورد استفاده جهت اقزایش عمر گلجایی گل های شاخه بریده می باشند.
کلمات کلیدی: اسانسهای گیاهی، اکالیپتوس ، زیره سیاه ، گل شاخه بریده، عمر گلجایی
مقدمه
ژربرا گیاهی بومی آفریقای جنوبی و از خانواده ی کمپوزیته است که در طبیعت دارای یک جنس و بیش از 40 نوع گونه است. ژربرا گیاهی دائمی، گرمسیری و حساس به سرما با ریشه های عمیق و گلهای مجزا که برروی ساقه ای پرزدار ت شکیل می شوند و گلها شامل گلبرگهای شعاعی زیبا به رنگهای مختلف ا ست. عمر گلجایی این گیاه 8-3 روز است .[1]حفظ شادابی گل های بریدنی و افزایش عمر نگهداری آن ها پس از جدا شدن از گیاه مادری به عنوان یک عامل مهم و کاربردی در بازارپ سندی و صادرات این مح صولات پر ارزش باغبانی، در نظر گرفته می شود. تلاش های بسیاری با استفاده از مواد مختلفی در این زمینه صورت گرفته است. عمر گلجایی گل های بریدنی بی شتر تحت تاثیر دو عامل مهم و عمده اتیلن، هورمون پیری و پاتوژن ها و عوامل بیماری زا که در گلجای حضور پیدا کرده و سبب انسداد آوندی و کاهش عمر نگهداری می شوند، قرار می گیرد .[2]
از طرفی طولانی بودن عمر گلجایی گلهای شاخه بریده در بازارپسندی آنها نقش به سزایی دارد. اسانس ها مواد موثره برخی از گیاهان دارویی هستند که کاملا طبیعی، ایمن و تجزیه پذیر می باشند. سولگی و همکاران [3]گزارش کردند که ا ستفاده از ا سانس های گیاهان دارویی و مواد موثره آنها در محلول نگهدارنده گل شاخه بریده ژربرا باعث افزایش عمر گلجایی آن شد. ا سانس ها دارای خا صیت ضد میکروبی می با شند که باعث کاهش میزان باکتری ها در محلول گلجایی و آوندها شده و از انسداد آوندی جلوگیری می کنند.
مواد و روش ها
گل های ژربرا رقم Dune در مرحله قبل از باز شدن و در ساعات اولیه صبح برداشت و در بسته بندی مطلوبی - با استفاده از پوشش های پلاستیکی - بلافاصله به آزمایشگاه گروه علوم باغبانی دانشکده کشاورزی دانشگاه بیرجند منتقل شدند. سپس ساقه ها از ارتفاع 30 سانتی متری برش خورده و در داخل گلدان های شیشه ای، حاوی 300 میلی لیتر محلول نگهدارنده یا آب مقطر قرار داده شدند. مکان انجام آزمایش اتاقی با میزان نور 15 میکرومول بر متر مربع بر ثانیه بود که با استفاده از لامپ های فلورسنت تامین شد.
طول دوره روشنایی 12 ساعت، دمای محیط 20±1 درجه سانتی گراد و رطوبت نسبی 60-65 درصد برای انجام آزمایش مهیا شد.آزمایش به صورت فاکتوریل بر پایه طرح کاملا تصادفی شامل فاکتور نوع اسانس - گیاهان زیره ی سیاه و اکالیپتوس - و فاکتور غلظت 0 - ، 100 و 200 میلی گرم در لیتر - با 3 تکرار و 3 قرائت در هر تکرار انجام شد.پایان عمر گلجایی گل با مشاهده نشانه هایی مثل پژمردگی گلبرگ ها، تغییر رنگ یا ریزش گلبرگ ها، خمیدگی گردن گل ها یا پژمردگی آن ها تعیین شد. درصد آب گلبرگ ها، درصد خمیدگی ساقه و درصد آب جذب شده نیز اندازه گیری شدند. داده های حاصل از آزمایش با نرم افزار JMP8 آنالیز شدند. رسم نموارها نیز با نرم افزار Excel انجام شد.
نتایج و بحث
نتایج حاصل از تاثیر غلظت های مختلف اسانس بر عمر گلجایی نشان داد که تیمار100 پی پی ام زیره و صفر پی پی ام اکالیپتوس بهترین تاثیر را در افزایش عمر گلجایی داشت و عمر گل را نسبت به تیمار شاهد %33 افزایش داد - شکل - 1
