بخشی از مقاله
مقدمه
امروزه بشر به اثرات زیان بار ناشی از مصرف کودهای شیمیایی بر سلامت انسان و خاک، بشر به استفاده از کودهای زیستی و ارگانیزمها برای تامین نیاز گیاهان روی آورده است. کودهای بیولوژیک به عنوان گزینه جایگزین برای کودهای شیمیایی، با توان تقویت حاصلخیزی خاک و تامین نیازهای غذایی گیاه - Wu et al., - 2005، عدم آسیب رسانی به محیط زیست، بهبود کیفیت محصولات کشاورزی، صرفه اقتصادی، پایداری منابع خاک، حفظ توان تولید در دراز مدت و از سوی دیگر، تولید محصولات غذایی با کیفیت و در نتیجه کمک به سلامت مصرف کنندگان از اهمیت ویژهای برخوردار می باشد
گروهی از محرک های زیستی، در افزایش پاسخ های گیاهی و گروهی دیگر به عنوان موادی که رشد گیاه را تحریک میکنند فعالیت داشته و تعداد زیادی از این ها به عنوان عناصر آلی و معدنی ضروری برای رشد گیاهان شناخته میشوند. Gheranjaki - 2009 - در آزمایشی تاثیر مواد تجاری کادوستیم، فسنوترن و هیومی فورته را بر عملکرد و اجزای عملکرد پنبه بررسی کرد. براساس نتایج به دست آمده محلول پاشی کادوستیم یا فسنوترن به مقدار 1,5 لیتر در هکتار در شروع گلدهی دارای بیشترین محصول تولیدی بود. Adediran و همکاران - 2005 - تاثیر معنیدار کاربرد زیست محرک ها را در عملکرد و بازده گیاه گوجه فرنگی گزارش کردند. هدف از این تحقیق بهبود شرایط تغذیه لوبیاسبز و تولید بالاترین عملکرد با کاربرد کودهای بیولوژیک می باشد تا در صورت امکان بتوان این کودهای بیولوژیک را به عنوان جایگزین کودهای شیمیایی رایج توصیه نمود.
مواد و روشها
این پژوهش در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی و در سه تکرار انجام شد. پس از شخم و تهیه مقدماتی زمین ، کود سوپرفسفات تریپل به میزان 100کیلوگرم در هکتار به عنوان کود پایه داده شد. کاشت لوبیاسبز به صورت کشت مستقیم بذر در نیمه دوم مهر ماه در داخل تونل های پلاستیکی انجام شد و تعداد 5 تونل با طول 20 متر در نظر گرفته شد. عملیات داشت شامل آبیاری، کنترل علف های هرز و سمپاشی به طور کامل و صحیح انجام شد.
تیمارهای مورد استفاده شامل کودهای بیولوژیک حاوی اسید آمینه هیومی فورته، فسنوترن و کادوستیم با غلظت های صفر - شاهد - ، 2000 و ppm 4000 که در سه مرحله، مرحله اول محلول پاشی زمانی که لوبیا سبز 12 الی 13 برگی بود مرحله دوم به فاصله 7 روز بعد از مرحله اول و مرحله سوم محلول پاشی زمانی که لوبیا سبز در مرحله گلدهی بود، انجام شد. برداشت محصول که از دی ماه شروع شد و هر 15 روز یک بار برداشت انجام گردید. در مجموع 3 مرحله برداشت در طی 45 روز انجام شد.
در طول دوره برداشت صفاتی همچون طول غلاف، تعداد غلاف در بوته، تعداد گل، وزن تک غلاف، عملکرد در بوته، عملکرد در متر مربع، ارتفاع گیاه، TSS، ویتامین ث و TA اندازه گیری شدند. برای هر غلاف برداشت شده وزن تک غلاف، عملکرد در بوته و عملکرد در متر مربع با ترازوی با دقت 0/01 گرم، طول غلاف و ارتفاع گیاه با استفاده از متر اندازه گیری شد. TSS را با استفاده از رفرکتومتر دستی، TA را با تیتراسیون سود %1 نرمال، ویتامین ث را با روش تتراسیون ید در یدور پتاسیم اندازه گیری شد. داده های بدست آمده با استفاده از نرم افزار SAS نسخه 9 تجزیه واریانس شده و میانگین ها به روش آزمون چند دامنه ای دانکن با هم مقایسه و نمودارها با استفاده از نرم افزار Excel رسم شدند.
نتایج و بحث
نتایج حاصل از این پژوهش نشان داد که اثر کودهای بیولوژیک حاوی اسید آمینه هیومی فورته، فسنوترن و کادوستیم بر روی صفات تعداد غلاف در بوته، عملکرد در بوته و عملکرد در مترمربع در سطح %1 و بر صفاتی همچون تعداد گل و TSSدرصد مواد جامد محلول در سطح %5 معنی دار بوده است - جدول. - 1 صفاتی مثل طول غلاف، وزن تک غلاف، ارتفاع گیاه، ویتامین ث و اسیدیته قابل تیتر معنی دار نبودند.
جدول -1 تجزیه واریانس صفات مورد بررسی
مقایسه میانگین انجام شده توسط آزمون دانکن نشان داد تیمارهای هیومی فورته ppm2000 وکادوستیم 4000 ppm با تعداد 28/33 بالاترین و تیمار شاهد با تعداد 11/33 کمترین غلاف در بوته را داشته است. همچنین تیمار کادوستیم ppm 4000 با تعداد 106 غلاف در بوته بالاترین و تیمار شاهد با 53/33 کمترین تعداد غلاف در بوته را داشته است. تیمار کادوستیم ppm 4000 با 947 گرم بیشترین و تیمار شاهد با 402/7 گرم کمترین عملکرد در مترمربع را دارد.
نتایج حاصل از مقایسه میانگین نشان داد تیمار فسنوترن ppm 4000 با 28/66 بالاترین و تیمار شاهد با 17/33 کمترین تعداد گل را داشته است - جدول - 2008 - Anonymou . - 2 در مطالعه ای به نتایج مشابهی در گیاه زیتون دست یافت چنین استنباط می گردد فسنوترن که حاوی الیگوپپتید های فعال زیستی و عنصر فسفر قابل جذب بالا می باشد. در نتیجه افزایش دهنده تشکیل شبکه ی ریشه ای اندام های ذخیره سازی و افزایش و توسعه ی مرحله گل دهی می باشد. تیمارهای هیومی فورته ppm 2000 و کادوستیم ppm4000 بالاترین TSS را در بین تیماره داشته است
بامحلول پاشی زیست محرک ها روی نهال گوجه نتایج مشابهی را ارایه نمودند. حسن پناه و همکاران - - 2007 در رابطه با غده سیب زمینی و Thomas و همکاران - 2009 - در مورد گیاه چای نتایج مشابهی را گزارش نمودند. چنین استنباط میشود که هیومی فورته که حاوی اسید آمینه آزاد الیگوپپتیدها و عناصر NPK است باعث افزایش محصول و کاهش طول دوره برداشت می شود. این ترکیب همچنین حاوی عناصر کم مصرف و NPK برای افزایش حاصلخیزی و اصلاح ساختار خاک است.
جدول -2 مقایسه میانگین اثر محرک های زیستی بر عملکرد لوبیا سبز
در کل بر اساس نتایج بدست آمده اثر کودهای بیولوژیک حاوی اسیدآمینه بر برخی خصوصیات کمی و کیفی لوبیا سبز اثر مطلوب داشته است. بهترین تیمار در این پژوهش کادوستیم با غلظتppm 4000 بود که منجر به بیشترین تعداد غلاف در بوته، عملکرد در بوته و عملکرد در مترمربع و TSS شد.
