بخشی از مقاله
چکیده :
مصرف صحیح و متناسب انواع کودها - شیمیایی، حیوانی، کمپوست گیاهی یا کود سبز،هورمونهای گیاهی،بیولوژیک و غیره - مهم ترین و اساسی ترین راه حفظ و اصلاح شرایط حاصلخیزی خاک و افزایش میزان عملکرد محصولات کشاورزی است - ملکوتی، . - 1378 در حال حاضر بیش از 2/5 میلیون تن کود در کشور مصرف می گردد.
گلرنگ زراعی با نام علمیCarthamustinctoriusیکی از گونه های زراعی که از آن روغن استخراج می گردد از اهمیت زیادی برخوردار می باشد در این تحقیق کاربرد هیومیک اسید و کود بیولوژیک ازته وجلبک دریایی بر صفات وزن هزار دانه ، عملکرد بذر، درصد روغن و عملکرد روغن نسبت به مصرف کودهای شیمیایی مورد بررسی قرار گرفت.
نتایج حاصل از جدول تجزیه واریانس نشان داد.مصرف کودهای مختلف شامل کود بیولوژیک - نیتروکسین - ، کودشیمیایی، اسید هیومیک، جلبک دریایی و ترکیب آنها بر وزن هزار دانه در سطح احتمال 1 درصد دارای اثر معنی دار بودند.همچنین نتایج حاصل از تجزیه واریانس عملکرد بذر در گیاه گلرنگ مشخص گردید مصرف کودهای مختلف شامل کود بیولوژیک - نیتروکسین - ، کودشیمیایی، اسید هیومیک، جلبک دریایی و ترکیب آنها بر عملکرد بذر در سطح احتمال 1 درصد دارای اثر معنی دار بودند. و طبق نتایج حاصل از تجزیه واریانس درصد روغن در گیاه گلرنگ مشخص گردید
مصرف کودهای مختلف شامل کود بیولوژیک - نیتروکسین - ، کودشیمیایی، اسید هیومیک، جلبک دریایی و ترکیب آنها بر درصد روغن در سطح احتمال 1 درصد دارای اثر معنی دار بودند .وطبق نتایج حاصل از تجزیه واریانس عملکرد روغن در گیاه گلرنگ مشخص گردید مصرف کودهای مختلف شامل کود بیولوژیک - نیتروکسین - ، کودشیمیایی، اسید هیومیک، جلبک دریایی و ترکیب آنها بر عملکرد روغن در سطح احتمال 1 درصد دارای اثر معنی دار بودند .بر اساس نتایج بدست آمده می توان نتیجه گرفت تیمار مصرف توام اسید هیومیک و نیتروکسین به منظور کاهش مصرف کودشیمیایی و کاهش هزینه برای این صفت توصیه میشود .
مقدمه:
افزایش روز افزون جمعیت جهان در چند دهه اخیر ، محدودیت شدید منابع انرژی غذایی را به دنبال داشته است ، اگرچه ذخایر غذا معمولاً با تکیه بر حبوبات ، گندم ، برنج و ذرت به عنوان غذاهای اصلی ، مورد بحث قرار می گیرند ، اما دانه های روغنی در مقام دوم منابع مهم انرژی غذایی برای انسان به شمار می آیند - محمدی نیکپور. - 1374 تا دهه 1340 عمده ترین روغن مصرفی در ایران ، روغن حیوانی بوده است ، ولی از آن پس ، طبق آمارهای ارائه شده در ایران ، مصرف روزانه روغن های نباتی طی سیزده سال - - 1351 -63 دو برابر شده است
در سالهای اخیر روند مصرف سرانه روغن های نباتی در ایران هم سو با سایر کشورها روبه افزایش می باشد به طوری که بر اساس آخرین اطلاعات و آمار ، مقدار مصرف سرانه آن با توجه به اعمال سهمیه بندی در ایران حدود 16 - 17 کیلوگرم برای هر نفر می باشد . بنابراین با در نظر گرفتن جمعیت 70 میلیونی کشور سالیانه به حدود 1/2 میلیون تن روغن نیاز می باشد و این در حالی است که کمتر از 10 درصد این مقدار در کشور تولید می شود و بیش از 90 درصد آن از خارج تامین می گردد .
گلرنگ زراعی گیاهی یکساله و از خانواده گل کاسنی می باشد و خصوصیات مطلوب و خاص این گیاه نظیر خواص طبی، صنعتی، غذایی، کیفیت بالای روغن دانه به جهت وجود بیش از 80 درصد اسیدهای چرب غیراشباع به خصوص اسیدچرب لینولئیک و اولئیک، مقاومت به شوری و خشکی، نیاز رطوبتی کم، واز جمله مواردی است که گلرنگ رابعنوان یک گیاه روغنی باارزش مطرح ساخته است
کشاورزی ارگانیک در ساده ترین تعریف به عنوان »کشاورزی بدون افزودن مواد شیمیایی ، صنعتی« تعریف شده است. کشاورزی ارگانیک در کشورهای گوناگون با نامهای مختلف شناخته می شود که 16 نام برای آن از جمله کشاورزی بیولوژیک ، کشاورزی پایدار و کشاورزی زاینده ذکر شده است. عنصر نیتروژندر ترکیب شیمیایی گیاهان، مثل اسیدهای آمینه، آمیدها، پروتئین ها، اسیدنوکلئیک، کلروفیل، آنزیم ها، ویتامین ها و غیره اهمیت به سزایی دارد. هنگامی که تأمین نیتروژن در گیاهان عادی باشد برگ ها سبز و شاداب بوده و برگ و شاخه زیادی تولید می شود و در نتیجه مواد فتوسنتزی بیشتر و بازده محصول زیادتری بدست خواهد آمد
کود زیستی نیتروکسین حاوی مجموعه ای از مؤثرترین سوش های باکتری های تثبیت کننده نیتروژن از جنس ,Azotobacter و Azospirillum و حل کننده فسفات از جنس Psedomonas میباشد . نیتروکسین می تواند بخش عمده ای از نیازهای نیتروژن گیاه را تأمین کند. همچنین باکتری های موجود درآن سبب انحلال فسفات های محلول در خاک شده و از طریق تولید هورمون های طبیعی محرک رشد گیاه، سبب گسترش ریشه و باعث جذب بیشتر و بهتر آب و مواد غذایی توسط گیاه می شود
نایام و همکاران - 2003 - اثر نیتروژن معدنی، نیتروژن آلی و نیتروژنوباکتر به تنهایی و در ترکیبات مختلف بر روی عملکرد و تغذیه نیتروژن گندم مورد آزمایش قرار داد. نتایج نشان داد که مواد معدنی، کودهای آلی و نیتروژنوباکتر اعمال شده به تنهایی و در ترکیبهای مختلف به طور قابل توجهی عملکرد، عملکرد اجزاء و جذب نیتروژن گندم را نسبت به شاهد بهبود داد.
مواد هیومیکی شامل مخلوطی از ترکیبات آلی مختلف هستند که از باقیمانده گیاهان اسید هیومیک با و حیوانات حاصل میشوند - مک کارتی، - 2001 بهبود ویژگیهای خاک از جمله کاهش تراکم و فشردگی، ایجاد تهویه، افزایش نفوذپذیری، در دسترس قرار دادن عناصر غذایی و ... از ویژگیهای مواد هیومیکی است
جیبرلین یکی از هورمونهای گیاهی است که نقش مهمی در رشد و نمو گیاهان بازی می کند. نام جیبرلینها به علت کشف تصادفی در ژاپن در قارچ آسکومیست انگل برنج به نام ژیبرلافوزیکوروژآ مباشد.جیبرلین ها گروهی از مواد رشد گیاهی می باشند که از نظر ساختاری دارای اسکلتی از جیبرلان می باشد. این مواد ،تقسیم سلولی و طویل شدن سلول را تحریک می کنند و دیگر اعمال تنظیم کنندگی آنها مشابه اسید جیبرلیک انجام می شود اهداف:
-1 کاهش مصرف کودهای شیمیایی در تولید محصولات زارعی با استفاده از - کودهای بیولوژیک ازته ،هیومیک اسید وجلبک دریایی - عنوان جایگزین یا مکمل کودهای شیمیایی پر مصرف در زراعت گیاه گلرنگ.
-2 استفاده از کودهای ازته بیولوژیک ، هیومیک اسید و جیبرلیک اسید - در زراعت گلرنگ جهت افزایش روغن در واحد سطح. -3 کاهش هزینه های کود دهی در واحد سطح.
مواد و روشها:
این آزمایش در بهار و تابستان سال 1393 در 5 کیلومتری جنوب شرقی اراک جاده خمین اجرا گردید. طول و عرض جغرافیایی محل مورد آزمون 34 درجه و 3 دقیقه عرض شمالی و 49 درجه و 48 دقیقه طول شرقی می باشد.
این تحقیق در زمینی به وسعت600 متر مربع در استان مرکزی به اجراء گردید.در این آزمایش هیومیک اسید و کود بیولوژیک ازته و عصاره جلبک دریایی بر خصوصیات رشد،عملکرد وتولید اسانس در گیاه گلرنگ مورد بررسی قرار گرفت .
این آزمایش به صورت فاکتوریل در غالب بلوک های کامل تصادفی اجرا گردید . این طرح شامل 24 کرت در 3 تکرار بوده ابعاد هر کرت 2 متر در 4 متر می باشد مساحت هر کرت 8 متر بوده .فاصله بین کرتها 1 متر در نظر گرفته شده هر کرت دارای 5 فارو بوده وفاصله بین تکرارها 2 متر می باشد. جهت محاسبات آماری اطلاعات به دست آمده با استفاده از نرم افزار کامپیوتر - SAS ورژن 9,1 - وMSTATC داده ها مورد تجزیه و تحلیل قرار خواهد گرفت. مقایسات میانگین از طریق آزمون چند دامنه ای دانکن در سطح 0/01 و 0/05 انجام شد. نمودارها توسط نرم افزار Excel 2003 ترسیم گردیدند.
تیمارهای آزمایشی شامل
الف -هیومیک اسید - Humic acid - mg l-1 در 2 سطح H1 -1 عدم مصرف H2 -2 به صورت محلول دهی در آب آبیاری در مرحله 8
ب- کود بیولوژیک ازته Nitroxin fertilizer Biological در 2 سطح N1 -1 عدم مصرف
-2 مصرف به صورت محلول در آب آبیاری در مرحله 12 برگی به میزان 3 لیتر در هکتار
ج- عصاره جلبک دریایی - - Ascophyllumnodosum در 2 سطح A1 -1 عدم مصرف لیتر درهکتار-2 2 مصرف به صورت محلول در آب آبیاری
