بخشی از مقاله
تاثیر عناصر اقلیمی محیطی بر معماری مردم کنار دریای خلیج فارس - نمونه موردبررسی ×جزیره ی قشم وروستای لافت -
توجه به حفظ اثار تاریخی و بررسی انان نه تنها نیازی فرهنگی است بلکه به عنوان موضوعی اقتصادی و پاسخ گو به نیازهای توسعه نیز مطرح است مجتمع های زیستی سواحل خلیج فارس معماری ویژه ای دارند که شاید بتوان نمونه ای کوچکی را از انها را در جزیره قشم به خصوص روستای لافت یافت انچه معماری این منطقه را از دیگر معماری بومی مجزا می کند ترکیب عناصر فرمی وفضایی معماری ایرانی و عربی است که به شکل غریب و زیبایی تولید شده همچنان در حال بهره برداری است جزیره قشم در شرقی ترین نقطه جزیره واقع شده است و به رغم آنکه این شهر نسبت به کل جزیره مرکزیت هندسی ندارد، اما به علت موقعیت مهم استراتژیک آن - دید گسترده به جنوب، شمال و شرق،دید به تنگه هرمز، نزدیکی به بندرعباس و... - از قدیم واجد اهمیّت بوده و عمدهترین سکونتگاه جزیره محسوب میشدهاست. انتخاب شهر قشم به عنوان پایگاه اصلی توسعه منطقه آزاد تجاری-صنعتی قشم نیز بر اهمیت این شهر افزودهاست هدف پژوهش پیش رو ان است که ویژگی های اقلیم چگونه بر رفتار انسان ,معماری و بسیاری دیگر از جزئیات زندگی موثر بوده است روش تحقیق در این پژوهش مطالعه توصیفی از روش تجربی است در همین راستا پژوهش به دنبال ان است تا با مطالعه توصیفی از روش تجربی به بررسی نظامات ساختاری بافت موجود به باز شناخت ویژگی های اصلی معماری بومی قشم برامده از شرایط خاص اقلیم گرم و مرطوب این منطقه بپردازد تا بتوان برای باز زنده سازی بافت های بومی مشابه ان از این راهکارها بهره جست
واژگان کلیدی: بندر قشم ،شرایط اقلیمی، روستای لافت،بافت،معماری بومی
مقدمه
تا دهه های اخیر نظام ساخت و ساز بیشتر بناهای سنتی بر دوش معمارانی بوده است که طبق همان روال استاد – شاگردی ودر طول زمان مراتب کمال را طی کرده وپاسخگوی نیازهای روحی وجسمی مردم در قالب تولید ماوا ومسکنی در خور انسان بوده اند سرشت پاک و کمال یافته این معماران می توانست به شایستگی جواب اعتماد مردم را به صورت ارائه فضاهایی کارا, زیبا و متناسب با شگردهایی که حاصل تجربه استاد کاران بود بدهد ذهن خلاق و پویای ایشان فرم ,شکل,بافت,کارکرد,روحیات فضاها ,مصالح ,و روش های اجرا را می شناخت وبه بهترین وجه از ابزارهای ساده و دقیق بهره می جست با حضور مدرنیسم ومعماری مدرن ونیز فراگیری تولید صنعتی در ایران نظام های پیشین کم رنگ شدند وتولیدانبوه جایگزین ساخت وسازهای انسانی شد دراین میان برخی از مجموعه های زیستی مانند روستای لافت به دلیل محدودیت های دسترسی و ارتباطات تاکنون از مواجهه با جاذبه های کاذب زندگی معاصر به دور بوده وسیمای ان از تغییرات اساسی مصون مانده است وهنوز تدوام معماری بومی منطقه از بین نرفته است - زنده دل 1998,، - 36بر این اساس پژوهش حاضر در پی ان است تا با بررسی مردمی که در کنار دریای خلیج فارس زندگی می کنند و ویژگی ×های محیط اقلیم چطور بر معیشت باورها ارتباطات اجتماعی معماری وبسیاری دیگر از جزئیات زندگی موثر بوده است .
معماری بومی ایران دارای چنین خصیصه هایی است و هنگامی که این معماری غنی در حاشیه ساحل دریا پدیدار می شود بهترین ×پاسخ را در براورده کردن نیازهای باشندگان بروز می دهد
پیشینه ی سکونت در جزیره ی قشم
سابقه سکونت در این منطقه به روزگار قبل از اسلام وشاید به دلیل موقعیت خاص جغرافیایی ان به زمان حکومت پادشاهان ماد برسد به طور کلی این جزیره وتمدن باستانی ان همواره به اقوام اریایی و حکومت مرکزی ایران وابسته بوده و عضوی از کالبد ایران به شمار می اید با پیدایش اسلام ودر همان اغاز استقرار و گسترش حکومت اسلامی خلیج فارس وجزیره ی قشم توسط مسلمانان فتح شد وامیزه ای از تمدن و فرهنگ اسلامی – اریایی در ان پدید امد خلفای عرب و حاکمان منصوب از جانب ان ها تا چند قرن بر سرزمین ایران و جزیره ی قشم و خلیج فارس مسلط بودند تا اینکه با تشکیل حکومت ال بویه حکمرانان ایرانی دوباره به منطقه مسلط گردیدند حمله مغولان به ایران و حکومت ایلخانان دریاهای جنوبی ایران و خلیج فارس را نیز فرا گرفت و امیران مغول چندی در این منطقه حکومت کرده اند - بلوکباشی 1380,، - 83 در همین زمان بود که جزیره ی قشم در مسیر رفت امد از غرب به شرق مورد توجه دریانوردان و بازرگانان اروپایی قرار گرفت نخستین اروپایی هایی که جزیره قشم و جزایر اطراف ان را به تصرف در اوردند و بیش از یک قرن بر ان تسلط یافتند پرتغالی ها بودند سپس جای انها را هلندی ها و سرانجام انگلیسی ها گرفتند با تشکیل حکومت مرکزی صفوی درایران پرتغالی ها به همت امام قلی خان – سردار بلند اوازه عصر صفوی – از جزیره بیرون رانده شدند و حاکمیت مقتدر مرکزی به منطقه اعمال شد با سست شدن حکومت صفوی جزایر جنوب ایران بار دیگر در معرض طمع و یورش بیگانگان غربی قرار گرفت تا اینکه از اواسط حکومت قاجار حضور انگلیسی ها در خلیج فارس شکلی اشکار و سلطه امیز گرفت
