بخشی از مقاله
چکیده
به منظور شناسایی و پراکنش جورپایان خط ساحلی جزیره لارك در خلیج فارس، نمونه هاي جورپا از ایستگاههاي مختلفی در نواحی بین جزر و مدي و زیستگاههاي زیر جزر و مدي کم عمق در طول سواحل جزیره جمع آوري شدند. مناطق نمونه برداري شامل تمامی سواحل ماسه اي، گلی و سنگی و همچنین بسترهاي با پوشش گیاهی بودند که ازآذر 1392 تا خرداد1393مورد نمونه برداري قرار گرفتند.
بر اساس نتایج به دست آمده، در مجموع پنج گونه متعلق به سه خانواده و پنج جنس شناسایی شدند. تنها یک گونه از خانواده Ligiidae یعنی Ligia persica در نواحی صخره اي بالاي ساحلی یافت شد. خانواده Sphaeromatidae داراي نمایندگانی از دو جنس و سه گونه Sphaerompsis sarii، Sphaerompsi spersikolpos و Cymodoce waegelei و خانواده Cirolanidae داراي دو نماینده یکی از جنس.Atarbolana sp و دیگري از جنس.Eurydice sp بود.
مقدمه
جورپایان از شاخه بندپایان، زیر شاخه سخت پوستان، رده سخت پوستان عالی، زیر رده Eumalacostraca و فوق راسته پرکاریدا می باشند. سخت پوستان بخش مهمی از فون کف زيسواحل شنی هستند که از نظر بیوماس و تعداد عموماً غالب هستند
جورپایان یک راسته بزرگ و متنوع از سخت پوستان هستند و با داشتن بیش از 10300 گونه توصیف شده پراکنش وسیعی در محیط هاي مختلف دریایی و خشکی دارند
مطالعه فون جورپایان خلیج فارس در سال هاي دور و به طور موردي در سواحل جنوبی انجام گرفته است. در این مطالعات تعداد معدودي از گونه هاي جورپایان و بیشتر از سواحل عربستان سعودي گزارش شده است
در ایران نیز در سال هاي اخیر بیشتر مطالعات در مورد سیستماتیک و پراکنش جغرافیایی جورپایان سواحل ایرانی خلیج فارس، توسط خلجی پیربلوطی و همکاران انجام گرفته است
جزیره لارك در دهانه تنگه هرمز در مدخل ورودي خلیج فارس از دریاي عمان بین 56 درجه 18 دقیقه تا 56 درجه و 24 دقیقه طول شرقی و 26 درجه و 49 دقیقه تا 26 درجه و 53 دقیقه عرضی شمالی واقع شده است - جغرافیاي جزایر ایرانی . - 1382 این جزیره باداشتن زیستگاههاي متنوع و سواحل شنی، گلی، صخرهاي و مرجانی میتواند یکی از مناسب ترین زیستگاه هاي سخت پوستان کفزي از جمله جورپایان - Isopoda - باشد. در مطالعه حاضر که اولین مطالعه بر روي فون جورپایان جزیره لارك می باشد گونه هایی از جورپایان که در خط ساحلی این جزیره زندگی می کنند شناسایی و پراکنش جغرافیایی آنها تعیین شده است.
روش کار
این مطالعه به منظور بررسی شناسایی و پراکنش جورپایان خط ساحلی جزیره لارك از آذر 1392 تا خرداد 1393 صورت پذیرفت. بدین منظور از زیستگاههاي متنوع شنی، ماسه اي، گلی و صخره اي نواحی بین جزر و مدي در خط ساحلی جزیره لارك نمونه برداري انجام شد - شکل . - 1 براي یافتن جورپایان از روش هاي مختلف نمونه برداري از جمله جستجو در زیر سنگ ها و صخره ها، الک کردن ماسه ها، کندن و شستشوي جلبک هاي چسبیده به صخره ها و جستجوي مستقیم جلبک ها و بسترهاي گیاهی استفاده گردید. نمونه ها پس از جدا شدن در ظرف هاي مخصوص و در محلول اتانول %90 قرار گرفتند و پس از انجام مطالعات، جهت نگهداري به مجموعه سخت پوستان موزه جانور شناسی دانشگاه شهرکرد منتقل شدند.
شکل .1 نقشه جزیره لارك و محل ایستگاههاي نمونه برداري شده از جورپایان.
نتایج
در مطالعه حاضر در مجموع، پنج گونه جورپا در نواحی ساحلی جزیره لارك مورد شناسایی قرار گرفت. گونه هاي شناسایی شده به چهار جنس و سه خانواده تعلق دارند که شامل گونه Ligia persica از خانواده Ligiidae، گونه هاي Sphaeromopsis sarii، S. persikolpos، Cymodoce waegelei متعلق به خانواده Sphaeromatidae وگونه Atarbolana sp. و جنس Eurydice sp. خانواده Cirolanidae بودند. در ادامه هرکدام از گونه ها به طور مختصر توصیف شده و پراکنش جغرافیایی آنها مورد بررسی قرار می گیرد
تشخیص: بدن کشیده و پهن پوشیده از برجستگی هاي بسیار ریز می باشد. فاصله بین چشم ها کمتر ازطول چشم ها می باشد. طول پلیوتلسون بیش از نصف عرض آن است. بازوهاي یوروپود در حدود دو برابر طول بخش پایه اي آن می باشد و اگزوپود کوتاه تر از اندوپود است. بند انتهایی شاخک اول داراي چهار تارچه حسی لولهاي - aesthetascs - می باشد و بندپنجم شاخک دوم بیش از 1/5برابر بند چهارم است. طول کارپوس پاهاي سینه اي 1 تا 7 برابر با طول یروپود و ساستوداکتیلوس است. پاهاي سینه اي 6 و 7 داراي دسته بلند و نازك از تارچه ها در حاشیه خود هستند. ناحیه انتهایی اپندیکس مسکولیناي پاي سینه اي دوم داراي حاشیه هاي مستطیل شکل می باشد.
پراکنش جغرافیایی گونه Ligia persica درایستگاههاي مختلف جزیره لارك
ایستگاه :9 سه نر بالغ 12 -8 - میلی متر - ، دو ماده بدون تخم 11 - 8/5 - میلی متر - . ایستگاه :10 دو نر بالغ - 9 و10 میلی متر - ، یک ماده داراي تخم - 13 میلی متر - و یک ماده بدون تخم - 8/5 میلی متر - است. ایستگاه :14 دو نر نابالغ 6/5 - و 10 میلی متر - ، دو نر بالغ 8 - و 10 میلی متر - ، سه ماده فاقد تخم 13- 8 - میلی متر - و یک ماده داراي تخم 11/5 - میلی متر - است. ایستگاه :19 نمونه ها به تعداد زیاد یافت شد.
جدول .1 ایستگاههاي نمونه برداري - موقعیت جغرافیایی، تاریخ نمونه برداري و گونه هاي یافت شده در هر ایستگاه -
