بخشی از مقاله
چکیده:
یکی از مهمترین عوامل در تغییرات وسیع سازمانی، نیروی انسانی است. لزوم ایجاد سبک مدیریت مشارکتی به منظور بالندگی نیروی انسانی، افزایش بهرهوری و تشویق کارکنان به افزایش مهارت خود در جهت نیل به اهداف سازمانی، میباشد. در این خصوص برتری از آن سازمانهایی است که حاضر به خطرکردن هستند و تصمیمگیری را به پایینترین سطح سازمانی ممکن ارجاع میدهند، بر این اساس با توجه به اهمیت مشارکتدادن کارکنان در بهرهوریشان در این پژوهش سعی بر آن شده تا به بررسی رابطه مدیریت مشارکتی با بهرهوری کارکنان پرداخته شود. تحقیق بر مبنای هدف کاربردی، و بر اساس گردآوری اطلاعات توصیفی و از نوع همبستگی می باشد.
جامعه آماری 541 - نفر - کلیه کارکنان و مدیران ستاد سازمان آموزش فنی و حرفهای کشور بوده و حجم نمونه از روش تصادفی ساده و بر اساس فرمول مورگان تعداد 226 نفر - 75 نفر زن و 151 نفر مرد - بدست آمده است. جمع آوری اطلاعات از روش میدانی و ابزار گردآوری اطلاعات دو پرسشنامهی مدیریت مشارکتی و بهرهوری میباشد. برای تجزیه و تحلیل اطلاعات در این پژوهش از دو روش آمار توصیفی - میانگین، انحراف معیار و جداول - و پس از تنظیم توصیف دادهها با استفاده از آمار استباطی برای آزمون فرضیه ها از آزمون t مستقل، روش همبستگی گشتاوری پیرسون و رگرسیون استفاده شده است. نتایج نشان داد که رابطه معناداری بین عوامل مدیریت مشارکتی و بهرهوری کارکنان وجود دارد.
واژگان کلیدی:مدیریت مشارکتی، بهرهوری کارکنان، سازمان آموزش فنی و حرفهای کشور
مقدمه:
یکی از موضوعات بسیار مهم در دانش مدیریت و به عنوان یکی از مهمترین وظایف مدیریتی، ارتقاء بهرهوری در سازمانهای صنعتی و خدماتی حایز اهمیت است . - OECD,2001 -
سازمان بین المللی کارٌ در تعریف بهرهوری چنین بیان میکند: بهره وری عبارت است از رابطه بین ستاده حاصل از یک سیستم تولیدی به دادههای به کار رفته مانند زمین، سرمایه، نیروی کار و غیره به منظور تولید آن ستادهها . - Bloom et al,2010 - مفهوم بهرهوری در بخش دولت از دو وجه کارایی و اثربخشی مورد توجه قرار می گیرد. کارایی خدمات عمومی به مقایسه نسبت کمیّت خدمات ایجاد شده به هزینه های انجام شده - کمیّت منابع - مورد نیاز برای ایجاد خدمات اشاره دارد. کارایی رویکردی با جهتگیری درونسازمانی به حساب میآید. مفهوم اثربخشی میزان دستیابی به اهداف و مقاصد خدمات است. در تعریفی جامعتر اثربخشی اشاره دارد به درجهای که خدمات به نیازها و علایق جامعه، ارباب رجوع یا مشتریان دریافت کننده خدمات، پاسخگوست. اثربخشی رویکردی با جهتگیری برون سازمانی به حساب میآید - ُ. - Pritchard,200
امروزه توجه به نظرات، پیشنهادات و ایدههای کارکنان سطوح مختلف سازمان، نقش اساسی در پیشرفت و توسعهی سازمانها را بر عهده دارد. چرا که دانشمندان علم مدیریت معتقدند که نزدیکترین فرد به مشکل، موثرترین فرد در حل آن مشکل است - صادقی فر،1392، ص. - 56 لسترو تارو میگوید - مبنای ثروت آفرینی در اقتصاد امروز، دانش و تخصص است - تارو از انقلابی خبر میدهد که نیروی حرکت خود را از مغزها میگیرد و ارزش مغزها را بالا میبرد. از اینرو است که در عصر حاضر، منابع انسانی دانشگر عنوان مهمترین قابلیت سازمانی در کسب مزیت رقابتی و همچنین عمدهترین دارایی نامشهود قلمداد شده و اعتقاد سازمانها نیز بر آنست که باید کارکنان را پایه و اساس بهبود و کیفیت و بهرهوری کلیه فرایندهای سازمانی دانست و لذا باید این عامل را مبنای اصلی فرایند افزایش کارایی و اثربخشی و همچنین با ارزشترین سرمایه و کلید طلایی رقابت قلمداد کرد - جزایری، 1386، ص. - 23
یکی از مهمترین اهداف در هرسازمان ارتقاء سطح بهرهوری آن است و انسان در ایجاد بهرهوری نقش محوری دارد. بهرهوری نیروی انسانی یعنی به حداکثر رساندن استفاده از منابع نیروی انسانی به طریق علمی به منظور کاهش هزینه ها و رضایت کارکنان، مدیران و مصرف کنندگان و نیز یعنی حداکثر استفاده مناسب از نیروی انسانی به منظور حرکت در جهتاهداف×سازمان×با×کمترین× زمان و حداقل هزینه؟ شرکت علمی پژوهشی و مشاوره ای آینده ساز-استان مازندران - ساری - 30 خرداد 1394 لذا با توجه به اهمیت نیروی انسانی در یک سازمان و نقش وی در رشد و تحقق اهداف سازمانی، پرداختن به مبحث بهرهوری کارکنان یکی از مهمترین دغدغه های سازمان ها است و در این میان سازمان آموزش فنی و حرفهای به عنوان پرورش نیروی انسانی توانمند و متخصص از اهمیت بیشتری برخوردار است و نیروی انسانی در این سازمان اهمیت بیشتری مییابد چرا که انسان یکه تاز صحنه کار و عرضه خدمات می گردد و آنچه در سازمان خمیر مایه بهرهوری است،
انسان های فرهیخته و دانشآفرین است و از آنجایی که انسان با تمام توانمندی هایش عامل اساسی بهرهوری است، سبک مدیریتی که بر انسان مدیریت کند و از توانمندیهای او به نحو مطلوب در راستای اهداف سازمان استفاده نماید میتواند نقش محوری در بهرهوری نیروی انسانی داشته باشد. سبک× مدیریت×مشارکتی، سبک مدیریتی پویاست که نقش مهمی در×توسعه منابع انسانی ودر نتیجه توسعهی مدیریت سازمانها×دارد.× سبکی مطلوب×و×کارآمد×هم×از×لحاظ×نظری×و×هم×از×لحاظ×عملی×در×آزمونها×موفق×بوده×و×در×اکثر×کشورهای×پیشرفته×و×در×حال× توسعهکاملاً مورد×استفاده×قرار×گرفته×است؟ بیتردید بخش اعظمی از دغدغههای ذهنی مدیران سازمان آموزش فنی و حرفهای کشور، توجه کافی به نیروی انسانی به عنوان بهترین و کوتاهترین راه توسعه و رشد کیفی و کمی سازمان می باشد. با توجه به آنکه هم اکنون بسیاری از سازمانهای صنعتی- بازرگانی جهان به اجرای شماری از برنامههای مدیریت مشارکتجو پرداخته و آنها را در زمرهی ساز و کارهای موفق مدیریریت قرار داده اند، شایسته است که این پدیده تازه وارد به نظام مدیریت، به بررسی دقیقتر سپرده شود و در به کار بستن آن زمینههای مناسب فراهم آید - طوسی، 1390، ص. - 65
مشارکت دادن افراد یک سازمان در نظام مدیریتی و تصمیمگیری چیزی نیست که فقط بهعنوان یک شعار مدیریتی مطرح باشد بلکه بایستی آن را از طریق بوجود آوردن مکانیسمهای مربوط عملیاتی و عینی کرد. بر این اساس با توجه به اهمیت مشارکت دادن کارکنان در ادارهی سازمانها و بهرهوری در این پژوهش سعی بر آن است ابتدا عوامل مؤثر بر درونسازی مدیریت مشارکتی مشخص و سپس متداولترین راهها برای فراهم کردن چنین زمینهای بیان شود. این عوامل درونی کردن عبارتند از عوامل فردی، عوامل سازمانی، عوامل مدیریتی و عوامل محیطی و .... راههای متداول اجرا: نظام پیشنهادات، تشکیل تیم و گروههای کنترل کیفیت و تفویض اختیار و ... همچنین مهمترین اهداف مدیریت مشارکتی -1تلفیق و ترکیب هدف های فردی و هدفهای سازمانی -2پرکردن شکاف بین منافع افراد و سازمان و رسیدن به رضایت شغلی -3 کاهش تعارضات درون سازمان و پرهیز از خنثی کردن کار یکدیگر -4پرورش خلاقیت و ابتکار در محیط کار جهت دستیابی به راه حل های تازه -5نزدیک کردن فرد به سازمان - عسکریان، 1387، ص . - 86
