بخشی از مقاله
چکیده :
از آن جایی که بخش کشاورزی، خطر پذیرترین بخش فعالیت های اقتصادی محسوب می شود، یکی از راهکارهایی که دولتها جهت حمایت از این بخش که غذای مستقیم و یا غیرمستقیم انسانها را فراهم مینماید، تاسیس صنعت حمایتی بیمه کشاورزی میباشد.
مواد و روش : به منظور بررسی عوامل مؤثر بر پذیرش بیمه، در مورد دو محصول مهم منطقه جهرم - گندم و جو - ،پرسشنامه ای در بین 97 نفر از گندمکاران این شهرستان، توزیع و توسط آن ها تکمیل شد. همچنین مصاحبه حضوری نیز به عمل آمد. جهت بررسی داده ها از مدل رگرسیون با نرم افزارSPSSو Eviewsاستفاده شد.
یافته ها و نتیجه گیری : نتایج حاصله نشاندادکه سن کشاورز، مبلغ حق بیمه، سختگیری ناظر صندوق بیمه، سطح تحصیلات، تعداد اعضای خانواده، به سهولت پرداختن غرامت، مقدار زمین در مالکیت کشاورز، منبع درآمد غیر از زراعت، میزان خسارت در سال قبل، آموزش و اطلاع رسانی از مزایای بیمه، بر پذیرش بیمه رابطه معنیدار دارد. همچنین فاصله کشاورز تا محل کارگزار و عوامل تحت پوشش بیمه، رابطه معنیداری بر پذیرش بیمه ندارد.
-1مقدمه
یکی از ویژگیهای بارز فعالیتهای تولیدی بخش کشاورزی، وابستگی زیاد آن به طبیعت و شرایط غیرقابل کنترل و گاهی غیرقابل پیشبینی محیطی است. بنابراین، تولید کشاورزی در شرایط طبیعی یکی از پرمخاطرهترین فعالیتهای اقتصادی محسوب میشود.
آفات، انواع بیماریهای گیاهی و دامی، تغییرات ناگهانی دما، کمبود و پراکنش نامناسب بارندگی و بروز خشکسالیهای پیاپی و پیامدهای ناشی از آن و نیز وقوع بلایای طبیعی مانند سیل و زلزله، خسارتهای زیادی را به کشاورزان و بخش کشاورزی وارد میکند که جبران آن نه تنها از عهده تولیدکنندگان خارج است، بلکه بدون اعمال یک روش نظاممند و مطالعه شده دولتی میسر نیست.در بین روشهای متعدد مدیریت خطر، بیمه کشاورزی جایگاه ویژهای دارد.
دولتها در شورهای مختلف جهان پس از تجربه راهکارهای گوناگون مدیریت خطر و شیوههای متعدد حمایتی، به این نتیجه رسیدهاند که بیمه کشاورزی میتواند بهعنوان یک راهکار مناسب جایگزین بسیاری از شیوههای دیگر مدیریت خطر و حتی انتقال حمایتهای مالی به تولیدکنندگان کشاورزی شود. براساس این، بیمه کشاورزی در طول حدود 100 سال عمر خود در جهان و 31 سال در ایران پیشرفتهای قابل ملاحظهای در ابعاد مختلف داشته و تحولات زیادی را پشت سرگذاشته است.
دربین روشهای متعدد مدیریت خطر در بخش کشاورزی، بیمه کشاورزی یکی ازمهمترین سازوکارهای ایجاد امنیت برای سرمایه گذاری دربخش کشاورزی وکاهش اثرآسیبهای طبیعی محسوب میشود.
به طور کلی ،یمه محصولات کشاورزی به عنوان تکنولوژی جبران خسارت کمک شایانی به کشاورزان مینماید و از اهمیت فراوانی برای جبران خسارات احتمالی وارد شده به کشاورزان برخوردار است. بسیاری از کارشناسان معتقدند که توسعه بیمه محصولات کشاورزی میتواند یکی از راههای مهم برای کاهش خطرپذیری شغل کشاورزی در کشور باشد. به گونهای که مسئولان با تحت پوشش قرار دادن محصولات کشاورزی میتوانند امنیت را برای کشاورزان فراهم آورند به طوری که باید علاوه بر افزایش بازدهی کار کشاورزی، کشاورز نیز از تضمین کافی برای ادامه شغل و زندگی خود برخوردار باشد.
بنابراین با توجه به خطر بالایی که کشاورز تحمل می کند، علاوه بر استفاده و بهرهگیری بیشتر و علمیتر از منابع آب و خاک، باید با بیمه کردن محصولات کشاورزی برای اقتصادی کردن و تضمین بخشیدن به کار کشاورزی، اقدام کرد البته این در حالی است که خسارت ناشی از خشکسالی، چندین برابر خسارات سیل و زلزله است که بیمه محصولات کشاورزی، تضمین کننده محصولات کشاورزی می باشد که با به کارگیری نیروهای ماهر و متخصص در امور مربوطه و ایجاد اشتغال، بهرهوری کار را هم افزایش میدهد. به هرحال آن چه گسترش و توسعه بیمه محصولات کشاورزی را توجیه میکند، ناپایداری و مخاطره آمیز بودن شرایط تولید در کشاورزی است.
خدماترسانی بیمه محصولات کشاورزی در سالهای اخیر، با فراز و نشیبهایی همراه بوده و عوامل اقتصادی اجتماعی متعددی بر پذیرش و تقاضای بیمه از سوی کشاورزان تأثیر گذاشته است. لذا تغییرات ساختاری در بخش کشاورزی و سیاستگذاری مناسب، از سوی دولت میتواند در گسترش بیمه محصولات کشاورزی بسیار مفید باشد. بیمه محصولات کشاورزی در کشورهای مختلف، براساس یکی از روشهای هزینه تولید و یا در نظر گرفتن نسبتی از بازده محصول و وام پرداخت شده به کشاورز، صورت میگیرد.
در اصل بیمه کشاورزی از سوی دولتها، برای حل دو مشکل اساسی، درآمد پائین و درآمد بیثبات، مورد توجه قرار میگیرد. برای پذیرش بیمه از سوی کشاورزان، باید سطح آگاهیهای عمومی آنان را نسبت به بیمه بالا برد. تعیین نسبی اثر عوامل گوناگون اقتصادی، اجتماعی و فنی و به خصوص عامل خطرپذیری کشاورزان بر فرآیند تصمیم گیری آنان نسبت به تقاضا و پذیرش بیمه کشاورزی بسیار مهم است .
اهداف این پژوهش شامل موارد زیر می باشد:
-1 تعیین عوامل مؤثر بر تقاضای بیمه در شهرستان جهرم
-2 بررسی نقش ویژگیهای فردی اجتماعی کشاورزان در پذیرش بیمه
-3 تعیین نقش کارگزاری در پذیرش بیمه
-4 بررسی نقش ارزیابان زراعی در پذیرش بیمه
-5 شناخت مشکلات و موانع بیمه برای پذیرش بیمه
-2-1قلمرو موضوعی
در این تحقیق، عوامل مؤثر بر تقاضای بیمه زراعی در شهرستان جهرم، مورد بررسی قرار میگیرد.
-3-1قلمرو زمانی
آمار و اطلاعات این تحقیق، مربوط به زمستان سال زراعی 93-94 می باشد.
-4-1قلمرو مکانی
قلمرو این تحقیق جامعه کشاورزان شهرستان جهرم را در بر میگیرد.
-2پیشینه تحقیق
اسویس - 2010 - 1 در مطالعهای روی 400 کشاورز فرانسوی به این نتیجه رسید که تصمیمگیری کشاورزان در نپذیرفتن فناوری مبتنی بر علم، از جمله بیمه کشاورزی، نوعی فرآیند ذهنی است. در این زمینه، هدفهای ارتباطات ترویجی در بردارنده این موارد است: ارائه اطلاعات جدید به کشاورزان به صورتی که بتوانند فعالیت زراعی خویش را بر آن استوار سازند، ترغیب کشاورزان به تصمیمگیری و ارائه و تهیه اطلاعات لازم برای کشاورزان برای اقدام به آزمایش اجرای فناوری جدید به گونهای که بتوانند نتایج تصمیمگیری خود را ارزشیابی و با امیدواری آن را تأیید کنند
اسکی3 و همکاران - - 2005 در پژوهش خود روی 5000 گندمکار انگلیسی ، به این نتیجه رسیدند که با تغییر میزان حق بیمه، میتوان بهره برداران دارای وجه خطر پذیری متفاوت را به پذیرش بیمه محصولات کشاورزی، متمایل ساخت
خشنودی - - 1389 در پژوهش خود نتیجه گرفت که از کل زمینهای زیر کشت استان کردستان در شهرستان سقز ، تنها نزدیک به یک سوم، زیر پوشش بیمه قرار گرفتند و از 91 محصول تولیدی منطقه نیز، 43 محصول زیر پوشش بیمه رفته است.
