بخشی از مقاله
چکیده
تعداد کاربران اینترنت و شبکه های بین المللی ارتباطی به شکل فزاینده ای رو به رشد می باشند و بکارگیری فناوری ارتباطی نوین، جزء لاینکف زندگی امروز شده است. بدین ترتیب هر بنگاه تجاری موظف است تا پاسخگوی خیل عظیم این گروه از مشتریان و کاربران بدون در نظر گرفتن مرزهای جغرافیایی باشد. یکی از مهمترین کاربردهای فناوری اطلاعات و ارتباطات و اینترنت، در صنعت گردشگری است و به دلیل نقش و اهمیتی که صنعت گردشگری خارجی می تواند در ابعاد مختلف از جمله ایجاد درآمدهای ارزی و افزایش تولید ناخالص داخلی، منبع درآمد برای دولت، منبع ایجاد اشتغال و بهبود خدمات اجتماعی داشته باشد، بنابراین برای ورود به بازار رقابتی جهان مجبور به تجهیز امکانات و بهره برداری از تکنولوژیهای نوین می باشند.
ابزار الکترونیکی و اینترنت در تمام زنجیره توزیع خدمات گردشگری شامل خطوط هوائی، مهمان پذیری، گردانندگان تور، آژانسهای مسافرتی و مقاصد سفر تغییرات شگرفی ایجاد کرده است. با توجه به آنچه مطرح شد ورود تجارت الکترونیک یک ضرورت انکار ناپذیر می باشد و ما ناگریز به استفاده از این فن آوری در صنعت گردشگری هستیم. در این مقاله، گردشگری الکترونیکی را از این منظر مورد بررسی و پژوهش قرار داده و وضعیت آن در ایران و جهان را مطالعه کرده و برخی موانع و راهکارهای توسعه آن را ارائه خواهیم داد.
مقدمه
در پنجاه سال گذشته بروز تحولات گسترده در زمینه کامپیوتر و ارتباطات، تغییرات عمده ای را در عرصه های متفاوت حیات بشری به دنبال داشته است. ICT یا فناوری اطلاعات و ارتباطات، بدون شک تحولات گسترده ای را در تمامی عرصه های اجتماعی و اقتصادی بشر به دنبال داشته و تأثیر آن بر جوامع بگونه ای است که جهان امروز به سرعت در حال تبدیل شدن به یک جامعه اطلاعاتی است.
بشر تاکنون دو موج بزرگ، انقلاب کشاورزی و انقلاب صنعتی را که هر کدام تحولی عظیم در زندگی وی بوجود آورده اند، پشت سر گذاشته است - تارخ، . - 1381 در روند تکاملی فوق موج سومی وجود دارد که از نیمه دوم قرن بیستم شروع و جوامع امروزی در حال گذرانند و با عنوان »عصر اطلاعات« از آن نام می برند
در واقع در آغاز هزاره سوم میلادی، انقلابی شگرف در عرصه تکنولوژیک که حول محور فناوری های اطلاعات و ارتباطات متمرکز است، با سرعتی شتابان، حیرت انگیز و فراگیر در حال شکل دهی مجدد به ساختارها و بنیان های اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و سیاسی جوامع می باشد. تا آنجا که بسیاری از صاحب نظران عصر حاضر را »عصر تغییر« و به تبع آن »عصر فناوری اطلاعات« نامیده اند.
یکی از مهمترین کاربردهای فناوری اطلاعات و ارتباطات، در صنعت گردشگری است و به دلیل نقش و اهمیتی که صنعت گردشگری خارجی می تواند در ابعاد مختلف از جمله ایجاد درآمدهای ارزی و افزایش تولید ناخالص داخلی، منبع درآمد برای دولت، منبع ایجاد اشتغال و بهبود خدمات اجتماعی داشته باشد؛ بنابراین برای ورود به بازار رقابتی جهان مجبور به تجهیز امکانات و بهره برداری از تکنولوژی های نوین در قالب »گردشگری الکترونیکی« می باشیم.
بیان مسأله یکی از عرصه های تنوع بخش اقتصاد کشور با توجه به گوناگونی محیطی و مزیت های نسبی موجود، گردشگری است. گردشگری امروزه در اغلب کشورهای جهان بویژه، جهان سوم، کلید اقتصاد به شمار می رود. تا جاییکه در این کشورها گردشگری بیش از سایر برنامه های توسعه در اولویت قرار گرفته است.
فناوری اطلاعات و ارتباطات در سالهای اخیر تأثیرات دوسویه ای بر صنعت گردشگری داشته است. از سویی قدرت ارتباطی قمی از طریق اینترنت، امکان هماهنگی، کنترل، عملیات بهتر و اطلاع رسانی مناسب را فراهم ساخته است و باعث ایجاد فرصت برای سازمان های متکی به کسب و کار الکترونیکی شده و از طرف دیگر تعهداتی را همچون ایجاد بازارهای جهانی، امکان از دست دادن سهم بازار، ورود رقبای جدید، معرفی محصولات جانشین متنوع و ... برای سازمان هایی که در استفاده از این تکنولوژی ها دچار تعلل شده اند ، ایجاد کرده است.
فناوری اطلاعات و ارتباطات و گردشگری از پویا ترین عوامل محرک در شکل گیری اقتصاد جهانی می باشند، این صنعت نه تنها موجب ایجاد میلیون ها شغل در سراسر جهان شده، بلکه امکان رشد مناطق مورد استفاده ، اقتصاد توسعه نیافته و فراموش شده جهان را فراهم ساخته است. بنابراین گردشگری و فناوری اطلاعات و ارتباطات در عاملی کلیدی در فراهم نمودن امکانات ارتباط و تعامل جوامع پویا، خلاق و آگاه با جهان خارج به منظور جذب سرمایه و سود می باشد. در اینصورت گردشگری و فناوری اطلاعات و ارتباطات فرصت های استراتژیک و ابزارهای قدرتمندی را برای ریشه اقتصادی، توزیع مجدد ثروت و توسعه عدالت در سراسر جهان ایجاد می نماید.
کشور ایران به دلیل برخورداری از شرایط متنوع آب و هوایی، تاریخ تمدن کهن و آثار باستانی، مناظر بدیع و چشم اندازهای طبیعی، هنر معماری، صنایع دستی سایر امتیازات فرهنگی همچنین موقعیت خاص جغرافیایی در منطقه دارای جایگاه ویژه است که می تواند آن را تبدیل به قطب بزرگی در صنعت جهانگردی سازد به نحوی که در میان مدت و بلند مدت درآمدهای ارزی حاصل از آن به عنوان وزنه ای موثر در صحنه اقتصاد بدون نفت مطرح گردد.
با توجه به امکانات و ویژگی های بسیار غنی کشورمان در زمینه صنعت گردشگری، بکارگیری روش های نوین فناوری اطلاعات و ارتباطات جهت رونق صنعت گردشگری ضروری بنظر می رسد. با این اوصاف بنظر می رسد با توجه به جایگاه ویژه و برتر کشور ایران از نظر توریسم فرهنگی، توریسم طبیعی ، مذهبی هنوز هیچ اقدام اساسی و کارشناسی شده جهت معرفی این مناطق صورت نگرفته است که در بعضی موارد این جاذبه های بیشمار گردشگری قربانی ضعف اطلاع رسانی شده و به فراموشی سپرده می شوند.
در نتیجه می توان با در اختیار داشتن بستر مناسب فناوری اطلاعات و ارتباطات و گسترش عرضه و تقاضای محصولات گردشگری از طریق فناوری های پیشرفته روح تازه ای در کالبد نحیف صنعت گردشگری ایران دمید.
تعاریف و اصطلاحات فناوری اطلاعات و ارتباطات
فناوری هایی که ما را در ظبط، ذخیره سازی، پردازش، بازیابی، انتقال و دریافت اطلاعات یاری می کنند - هدایتی، مقدم، . - 1378 در واقع به مجموعه سخت افزار، نرم افزار، شبکه و صنایع مرتبط به آن فناوری اطلاعات - IT - گفته می شود و فناوری اطلاعات و ارتباطات - ICT - به مجموعه امکانات سخت افزاری، نرم افزاری، شبکه ای و ارتباطی به منظور دستیابی مطلوب به اطلاعات گفته می شود. و در آن تاکید و محوریت به سوی جنبه »ارتباطی« می باشد، به گونه ای که ارتباطات به »باید« مطرح است.
تجارت الکترونیکی تجارت الکترونیک تعاریف زیادی وجود دارد. بر خلاف مباحثی چون تحقیق در عملیات و یا کنترل پروژه که دوران رشد و تغییر و تحول خود را طی کرده اند اینترنت و مباحث زاییده آن هنوز در حال تغییر هستند و بنابراین تعاریف آنها نیز در این سیر تحولی در هر دوره از زمان دستخوش دگرگونی می شود. در بین تعاریف موجود از تجارت الکترونیک کاملترین آنها عبارتست از:
خرید و فروش و تبادل هرگونه کالا، خدمات و یا اطلاعات از طریق شبکه های کامپیوتری از جمله اینترنت.
این تعریف همانگونه که ملاحضه می کنید بسیار جامع و فراگیر است. به گونه ای که مباحثی چون:
e-government، e-medicine، e-learning و ... را نیز تحت پوشش قرار می دهد. و تنها اینترنت را بعنوان ابزار معرفی نمی کند بلکه این عمل را از طریق هرگونه شبکه کامپیوتری ممکن می داند. - بهبودی، کیانی - گردشگری مجازی گردشگری مجازی مقوله جالبی است که حداکثر دو دهه از پدید آمدن آن می گذرد.
گردشگری مجازی حضور در سرزمین دیجیتالی وب و مشاهده داده های صوتی، متنی و تصویری از دنیای فیزیکی پیرامون ماست.
مفهوم و ماهیت گردشگری الکترونیک گردشگری الکترونیک عبارت است از بکارگیری فناوری نوین برای ارائه سرویس های موردنیاز گردشگران با کیفیتی بالاتر و هزینه ای کمتر انجام می پذیرد. در واقع گردشگری الکترونیک - ET - ارائه الکترونیکی کلیه سرویس هایی است که در گذشته گردشگران به صورت سنتی از آنها استفاده می کردند. به علاوه سرویس هایی که به واسطه فناوری اطلاعات میسر شده اند.
