بخشی از مقاله
چکیده
به منظور تاثیر محلولپاشی متانول بر خصوصیات ریشه و ارتفاع گندم در تاریخ کاشت های مختلف در اهواز، آزمایشی گلدانی بصورت فاکتوریل در قالب طرح کاملا تصادفی با چهار سطح محلولپاشی متانول شامل-1 بدون محلول پاشی متانول - شاهد - ، 15 -2 درصد حجمی متانول، 30 -3 درصد حجمی متانول، 45 -4 درصد حجمی متانول، به عنوان فاکتور اول و تاریخ کاشت با سه تاریخ شامل 93/8/30 - ، 93/9/20 و - 93/10/10 به عنوان فاکتور فرعی با سه تکرار اجرا گردید. نتایج نشان داد که محلولپاشی متانول بر حجم ریشه، ماده خشک ریشه و طول ریشه در سطح احتمال یک درصد تاثیر معنیداری داشت.
اثر تاریخ کاشت بر حجم ریشه، ماده خشک ریشه، طول ریشه و ارتفاع بوته در سطح احتمال یک درصد تاثیر معنیداری داشت. برهمکنش محلول پاشی و تاریخ کاشت بر حجم ریشه، ماده خشک ریشه، طول ریشه و ارتفاع بوته در سطح احتمال یک درصد معنی دار بود.
مقایسه میانگین اثرات متقابل سطوح مختلف محلولپاشی متانول و تاریخ کاشت بر ریشه نشان داد که بیشترین ماده خشک ریشه در اثر تاثیر فاکتور محلولپاشی با متانول 30 و 45 درصد حجمی در تاریخ کاشت اول میباشد. کمترین با به تیمار شاهد بدون محلولپاشی متانول در تاریخ کاشت سوم تعلق داشتند.
مقدمه
متانول یکی از موادی است که تثبیت CO2 را در گیاهان سه کربنه افزایش می دهد همچنین به عنوان یک منبع غنی کربن میتواند در شرایطی که تنفس نوری در گیاه به مقدار زیادی در حال انجام است با افزایش غلضت CO2 در داخل گیاه و بالا بردن راندمان فتوسنتزی،بخشی از تلفات کربن تثبیت شده توسط فتوسنتز را جبران میکند. متانول از طریق دمتیلاسیون پکتین در دیواره سلولی تولید می شود
هرناندز و همکاران - 2000 - نیز گزارش دادند محلولپاشی متانول سبب افزایش طول ساقه، سطح برگ و وزن خشک ساقه و همچنین میزان گلچه های آفتابگردان شد. کاربرد متانول سبب تولید دی اکسید کربن در برگها و در نتیجه سرعت بخشیدن فتوسنتز در گیاه چغندر شد پس میتوان از آن به عنوان منبع کربن استفاده کرد.متانول تولید قند و آمینواسیدها را در داخل گیاه سرعت میبخشد اولین اثر مثبت محلول پاشی متانول برروی گیاه ماش گزارش شد
احمدی و همکاران - 2010 - اظهار کردند که رعایت کاشت مطلوب سبب می شود که در زمان وقوع بیشترین تشعشع در منطقه، گندم فرصت کافی برای تولید سطح برگ مطلوبی تولید کند و این مسئله مهمترین عامل تاثیر گذار بر برتری عملکرد نسبت به تاریخ کاشت دیر هنگام است. نتایج پژوهشهای مختلف نشان میدهد که اعمال تاریخهای کاشت زود یا دیر سبب کاهش محصول و اجزای عملکرد می شود و بالاترین عملکرد دانه از تاریخ کاشت مناسب بدست میآید
آزمایشی گزارش کردند که محلولپاشی متانول سبب افزایش ارتفاع بوته و وزن اندامهای هوایی شد و عملکرد بیولوژیک گیاه را افزایش داد، آنان نتیجه گرفتند که استفاده کارآمدتر از انرژی خورشید توسط گیاه در نتیجهی مصرف متانول و ایجاد تغییرات در سطح برگ، نحوهی رشد و توزیع آنها به عنوان سطوح جاذب تشعشع خورشیدی در این امر دخیل هستند.
مواد و روشها
این تحقیق در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه آزاد اسلامی واحد اهواز واقع در شهرستان اهواز - منطقه چنیبه - در سال زراعی 1393-94 اجرا گردید. به طورکلی آب و هوای استان خوزستان نیمه استوایی، دارای تابستان های گرم وخشک و طولانی و زمستان های بارانی و مرطوب است
فصل گرمای خوزستان از اردیبهشت ماه شروع و تا اواخر مهر ادامه می یابد. دوره بارندگی معمولاً بین ماه های آبان تا اردیبهشت بوده که در مناطق شمال جلگه خوزستان میزان بارندگی بیشتر و در مناطق جنوبی و شرق کمتر و محدودتر است. شاخصهای هواشناسی دردوره اجرای طراح در - جدول- - 1 آمده است. حداقل درجه حرارت در دورهی کاشت تا برداشت گندم در دیماه و حداکثر آن مربوط به اردیبهشت ماه است.
جدول -1مشخصات تغییرات عوامل اقلیمی در ایستگاه هواشناسی اهواز، سال 1393-94
این آزمایش به صورت گلدان در سال زراعی 93-94 انجام شد. آزمایش به صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملا تصادفی با چهار سطح محلولپاشی متانول شامل -1 بدون محلول پاشی متانول - شاهد - ، 15 -2 درصد حجمی متانول، 30 -3 درصد حجمی متانول، 45 -4 درصد حجمی متانول، به عنوان فاکتور اول و تاریخ کاشت شامل 93/8/30، 93/9/20 و 93/10/10، به عنوان فاکتور فرعی با سه تکرار اجرا گردید.
رقم مورد کاشت در این تحقیق چمران بود. هر تیمار شامل 10 گلدان که هر 9 بذر در هر گلدان کشت شد که بعد از سبز شدن به 3 بوته تنک شدند. خاک گلدانها شامل مخلوطی از ماسه بادی و خاک مزرعه به نسبت 3:1 بود. ارتفاع گلدانها 50 سانتیمتر و قطر آنها 20 سانتیمتر بود. کودهای اوره و سوپر فسفات به میزان 130 و 80 کیلوگرم در هکتار و براساس مساحت هر گلدان مورد استفاده قرار گرفت.
محلول پاشی در مراحل چهار برگی، ساقه رفتن و ابتدای آبستنی انجام شدو همچنین نمونه گیری در دو مرحله ابتدای گرده افشانی و اواسط پر شدن دانه - حدود دو هفته پس از گرده افشانی - براساس تیمارهای مختلف متانول صورت گرفت.
اندازهگیری صفات: در تمامی صفات ابتدا هر سه بوته در یک گلدان مربوط به هر تیمار برداشت گردید و صفات مورد نظر بررسی گردید. حجم ریشه- مرحله گرده افشانی: جهت اندازه گیری حجم ریشه ابتدا ریشههای جدا کرده و سپس استوانه مدرج را تا یک سطح معینی از آب پر و ریشه درون استوانه قرار داده شد، اختلاف ارتفاع آب ایجاد شده به عنوان حجم ریشه هر گلدان در نظر گرفته شد. اندازهگیری ماده خشک ریشه همانند ماده خشک اندام هوایی محاسبه گردید
طول ریشه- مرحله گرده افشانی: ریشه های را از گیاه جدا و سپس با دقت با آب شستشو شده و طول آنها با خطکش اندازه گیری و یادداشت گردید. ماده خشک ریشه - مرحله گرده افشانی: جهت اندازه گیری ماده خشک ریشه ابتدا ریشههای از گیاه جدا کرده، سپس به مدت 48 ساعت در آون با درجه حرارت 72 درجه سانتیگراد قرار داده، پس از آن با ترازوی دیجیتال توزین گردید - مقیمی مقدم و همکاران، . - 1390 تجزیه آماری و رسم نمودارها: برای تجزیه و تحلیل آماری دادهها از نرم افزار MSTATC استفاده شد. مقایسه میانگینها در سطح پنج درصد با استفاده از آزمون چند دامنه دانکن و رسم نمودارها به کمک نرمافزار ایکسل انجام گرفت.
نتایج
حجم ریشه: نتایج تجزیه واریانس نشان داد تیمارهای محلولپاشی متانول، تاریخ کاشت و برهمکنش محلولپاشی متانول و تاریخ کاشت بر حجم ریشه در سطح احتمال یک درصد معنیدار بودند - جدول . - 2 نتایج مقایسه میانگین نشان داد در تیمارهای محلولپاشی متانول بیشترین حجم ریشه با 4 سانتیمتر مکعب بر بوته به تیمارهای 30 و 45 درصد حجمی متانول و کمترین با 2/1 سانتیمتر مکعب بر بوته به شاهد بدون متانول متعلق بودند
همچنین در تیمارهای تاریخ کاشت بیشترین حجم ریشه با 3/9 سانتیمتر مکعب بر بوته به تاریخ کاشت اول - 94/8/30 - و کمترین با 2/7 سانتیمتر مکعب بر بوته به تاریخ کاشت سوم - 94/10/10 - متعلق بودند - جدول . - 4 در برهمکنش محلولپاشی متانول و تاریخ کاشت بیشترین حجم ریشه با 4/4 و 4/6 سانتیمتر مکعب بر بوته به تیمارهای 30 و 45 درصد حجمی در تاریخ کاشت اول - 94/8/30 - و کمترین با 1/4 سانتیمتر مکعب بر بوته به تیمار شاهد بدون محلولپاشی متانول در تاریخ کاشت سوم - 94/10/10 - تعلق داشتند
