بخشی از مقاله
چکیده
نتایج تحقیقات نشان داد که اثرات ساده ژنوتیپ و محلول پاشی عناصر بر و مس بر روی وزن تر و خشک اندام های هوایی چغندرقند معنی دار بود. بیشترین وزن تر اندام های هوایی در ارقام نوودورو و پوما به ترتیب با 335/56 و 314/89 گرم حاصل شد و ارقام مذکور در یک گروه آماری قرار گرفتند و رقم ایرانی کمترین وزن تر و خشک را ایجاد نمودند. تیمار دوبار محلول پاشی عناصر بر و مس بیشترین وزن تر و خشک اندام های هوایی را داشتند.
مقدمه
کشاورزی به مفهوم راهها و روشهای بهره برداری از منابع آب و خاک و انرژی و ... درجهت تامین نیازهای غذایی و پوشاک انسانها همواره در طول تاریخ پایه و اساس بسیاری از تحولات اقتصادی،اجتماعی، سیاسی و فرهنگی در سراسر جهان بوده و هست. به طوریکه، امروزه کشاورزی و توسعه کشاورزی به عنوان موتور محرکه و نیروی پیش برنده توسعه به طور عام و توسعه روستایی به طور خاص میباشد. از طرف دیگر منابع تولید و عدم مناسب تولیدات کشاورزی با جمعیت روبه افزایش کره زمین، جهان را با خطر بزرگ و خطرناکتر از قویترین سلاحهای مخربی که تاکنون بشر ساخته، مواجه نموده است.
چغندرقند و نیشکر به عنوان مهمترین گیاهان قندی جهان و از اصلیترین منابع تولید کربوهیدرات ها به شکل ساکارز هستند. حدود 85 درصد شکر تولیدی دنیا از نیشکر و 40 درصد آن از چغندرقند حاصل می شود
تغذیه برگی روشی جهت کاهش مصرف کودهای شیمیایی و خطرات محیطی آنها میباشد. با این روش تغذیه، می-توان عناصر را در سریعترین زمان در اختیار گیاه قرار داد تا عناصر غذایی به گونه مستقیم در اختیار شاخه و برگ یا میوه قرار گیرند
با توجه به اینکه عناصر ریز مغذی علاوه بر افزایش تولید، در سلامتی و تندرستی انسان نیز موثر میباشند، لذا یکی از راههای ساده و اقتصادی برای نیل به خودکفایی و جامعه سالم و تندرست، اضافه کردن عناصر ریز مغذی به خاک و یا مصرف آن به صورت محلولپاشی میباشد تا بدین ترتیب علاوه بر افزایش تولید، غلظت عناصر ریز مغذی را در محصولات کشاورزی افزایش داد در این بین عناصر بر و مس نقش عمده ای در بسیاری از اعمال حیاتی گیاه و نهایتاً عملکرد محصول دارند
گیاهشناسی چغندرقند
چغندرقند - Beta vulgaris L - گیاهی دو ساله، روز بلند و سرما دوست است که بیشتر به صورت یکساله کشت میشود. این گیاه معمولاً در آب و هوای کوهستانی و در خاک های بارور با زهکشی خوب و اسیدیته خنثی تا کمی قلیایی رشد خوبی دارد.
انواع بذر چغندرقند
بذور چغندرقند براساس تعداد جوانه هایی که ایجاد می کنند، به دو دسته کلی تقسیم شده اند
بذور1 پلی ژرم - چند جوانه ای - : بذوری که در نتیجه کشت آنها معمولاً بیش از یک جوانه - معمولاً 2 تا - 5 تولید می شود را بذور پلی ژرم گویند.
- 2 بذور منوژرم - تک جوانه ای - : بذوری که از کاشت آنها تنها یک جوانه حاصل می شود را منوژرم گویند.
علی و همکاران طی تحقیقی که در سال 2015 انجام داده اند بیان کردند که بر - Boron - یک عنصر ضروری کم مصرف برای گیاهان عالی است و دامنه کمبود و سمیت آن در گیاهان بسیار نزدیک است. بر در تقسیم سلولی بافت های مریستمی، تشکیل جوانه های برگ و گل، متابولیسم و هیدروکربن ها و انتقال آنها، سنتز پروتیین، متابولیسم چربی، سنتز پکتین، انتقال کلسیم در گیاه و غیره نقش مهمی ایفا می کند.
اورولئا طی تحقیقی که در سال 2005 انجام داد چنین بیان کرد که مس در تشکیل کلروفیل و پدیده فتوسنتز دخالت دارد و باعث تحریک در تشکیل ویتامین A می شود. مس در گیاه بیشتر در فعالیتهای آنزیمی دخیل است. وجود این عنصر در سیستم های آنزیمی اکسیداز - کاتالاز ضروری است.
کمبراتو طی تحقیقی که در سال 2004 انجام داد بیان کرد که مطالعات مختلف نشان داده است گرچه مقدار جذب مواد غذایی توسط برگ کمتر از ریشه است اما از نظر تأثیر همان میزان کم در مقایسه با ریشه بسیار مفیدتر و راندمان جذب بالاتری نسبت به ریشه دارد چون محدودیتهای مختلفی از جمله آبشویی عناصر در خاک، محدودیت اسیدیته و بسیاری از فاکتورهای منفی تأثیرگزار در جذب را نخواهیم داشت.
هلال و همکاران طی تحقیقی که در سال 2009 انجام داده اند چنین گزارش کردند که بهبود وزن خشک و تر بخش های مختلف چغندرقند را در اثر مصرف عنصر بر می باشد. نامبردگان دلیل این مسله را به بهبود فشار تورگر و تقسیم سلولی و طویل شدن دیواره سلولی در اثر مصرف این عنصر گزارش نموده اند که نهایتا به بهبود وزن خشک می انجامد.
مواد و روشها
مشخصات و موقعیت محل اجرای طرح
این آزمایش در سال 93-94 در اراضی منطقه دهنو از توابع شهرستان سلسله لرستان واقع در 4 کیلومتری جاده اکبرآباد با ارتفاع از سطح دریا 1553 متر و متوسط بارندگی سالیانه 350 میلی متر و دمای متوسط19 درجه سانتیگراد انجام گرفت. بر اساس طبقه بندی اقلیمی زراعی جزء مناطق معتدل میباشد.
خصوصیات فیزیکی و شیمیایی خاک محل اجرای آزمایش با انجام عملیات تجزیه خاک در آزمایشگاه خاکشناسی بر روی نمونه های تصادفی خاک محل اجرای آزمایش از عمق صفر تا 60 سانتیمتری خاک مزرعه مورد آزمایش نتایج ذیل حاصل شد. خاک منطقه مورد نظر دارای بافت رسی با اسیدیته خنثی بود.
مشخصات طرح آماری و تیمارهای آزمایشی
این آزمایش بصورت طرح فاکتوریل بر پایه طرح بلوکهای کامل تصادفی در 3 تکرار انجام شد. فاکتور محلول پاشی بر و مس در سه سطح شامل: بدون محلول پاشی بر و مس - شاهد - ، محلول پاشی بر و مس در مرحله 4 تا 6 برگی و محلولپاشی بر و مس در مرحله 8 تا 10 برگی بود. همچنین فاکتور ارقام چغندرقند شامل: رقم ایرانی 005، رقم ایتالیایی پوما و رقم فرانسوی نوودورو بود.طبق نقشه طرح هر بلوک یا تکرار شامل 9 کرت میباشد. هر کرت به طول 5 متر و عرض 3 متر و 6 خط کاشت خواهد بود. فاصله بین کرت ها یک متر و فاصله بین بلوک ها 2 متر و فاصله بین ردیف های کاشت نیم متر و فاصله بین بوته ها بر روی ردیف 20 سانتیمتر در نظر گرفته شد. زمین محل انجام آزمایش در سال قبل بصورت آیش بوده که عملیات تهیه زمین شامل شخم، دیسک و تسطیح به وسیله لولر در حد مطلوب انجام خواهد شد.
مقدار مصرف کودهای ازت، سوپر فسفات تریپل و سولفات پتاسیم به ترتیب و بر اساس آزمون خاک 200، 100 و 150 کیلوگرم در هکتار اضافه شد. کود ازته به صورت تقسیط در سه مرحله مصرف گردید. قابل ذکر است پس از کرت بندی عملیات کاشت ارقام چغندرقند در 93/1/25 و توسط دست و بر اساس نقشه آزمایش انجام گرفت.
اولین آبیاری مزرعه پس از کاشت صورت گرفت میزان آبیاری تا زمان شبز شدن گیاه به گونه ای بود که سطح مزرعه درحد ظرفیت زراعی نگه داشته شد و بعد از آن هر 7 تا 8 روز یکبار آبیاری بسته به رطوبت، بارندگی و دمای محیط صورت میگرفت.
مشخصات ارقام آزمایشی چغندرقند
در این تحقیق سه رقم ایرانی 005، ایتالیایی پوما و رقم فرانسوی نوودورو استفاده شد. مشخصات آنها در جدول 1 آمده است.
