بخشی از مقاله
چکیده
به منظور بررسی تاثیر برخی عناصر ماکرو و میکرو بر صفات فیزیولوژیکی و پومولوژیکی فندق طرحی تحقیقاتی در منطقه الموت قزوین به مرحله اجرا درآمد. در این پژوهش تیمارهاي کودي شامل: شرایط زارع - شاهد - T1= ، T2=NPK+Zn، T3=NPK+B، T4= NPK+Zn+B، دوبار محلولپاشی رويT5=NPK+Zn+، دوبار محلولپاشی بورT6=NPK+B+، دوبار محلولپاشی بور و رويT7=NPK+Zn+B+ در قالب بلوکهاي کامل تصادفی که در آن هر تیمار بر روي سه اصله درخت اعمال شد، اجرا گردید.
نتایج حاصله نشان داد که استفاده از فاکتور کود تاثیر معنی داري بر کاهش درصد پوکی در سطح 5 درصد داشته به طوري که کمترین میزان درصد پوکی از اعمال تیمار دوبار محلولپاشی بور و روي NPK+Zn+B+ به میزان 0/2 درصد به دست آمد که در مقایسه با شاهد - %2/7 - اختلاف معنی داري داشت، اثر کود بر صفت وزن میوه در سطح 1 درصد، طول میوه در سطح 5 درصد، قطر میوه در سطح 1 درصد وزن هسته در سطح 5 درصد تاثیر معنی داري داشت. به طوري که بیشترین وزن میوه با تیمار NPK+Zn به میزان 3/016 گرم بود. واژه هاي کلیدي: کود، فندق، افزایش درصد تشکیل گل، تشکیل میوه
مقدمه
عوامل زیادي در ایجاد مشکلاتی نظیر پوکی، ریزي دانههاي فندق، کمی عملکرد و کیفیت پایین میوه دخالت دارند که یکی از آنها تغذیه غیراصولی باشدمی . زیرا با توجه به زمان گلدهی در فندق که حدوداً آذر تا دي ماه بوده و عمل گردهافشانی نیز در این زمان صورت میگیرد جهت رشد لوله گرده و نزدیکی به تخمدان به مدت 3-4 ماه به حالت سکون باقی مانده تا اینکه عمل لقاح و تشکیل میوه در فروردین ماه صورت پذیرد. طی این مدت شرایط مؤثر بر رشد و نمو لوله گرده بر میزان فروتست و پوکی میوه مؤثر است از جمله عناصر بور و روي با تاثیر بر رشد و لوله گرده و گردهافشانی بر میزان فروتست و جلوگیري از پوکی میوه مؤثر هستند.
Agens and Patrick - 1997 - , Sadowski and Jadczuk - 1997 - به ترتیب گزارش دادند که محلولپاشی بُر در زمان گلدهی عملکرد درختان میوه را در زمان بین فصل برداشت و زمان گلدهی افزایش داد و باعث شد که تشکیل میوه 15-20 درصد افزایش یابد.ملکوتی و همکاران - 1378 - گزارش نمودند که محلولپاشی عناصر غذایی حاوي اوره، روي و بور بر درختان میوه با غلظت 2/5 درصد در پاییز پس از برداشت محصول و یا در اواخر زمستان به هنگام متورم شدن جوانه ها - قبل از شروع گلدهی - سبب افزایش طول عمر تخمک و زمان گرده افشانی شده و نیز باعث افزایش درصد تشکیل میوه می گردد. Akhmedi - 1988 - در بررسی کودهاي شیمیایی و عملکرد محصول فندق طی 6 سال آزمایش در جمهوري آذربایجان اعلام کرد که اثرات کاربرد NPK در قسمتهاي مختلف رشد، عملکرد و کیفیت میوه و اثرات اقتصادي تأثیر مطلوب داشته است.
مواد و روشها
در باغات منطقه الموت واقع در استان قزوین پس از شناسایی محل اجراي طرح نسبت به انتخاب 45 اصله درخت - 533=45 - از رقم غالب منطقه - شاه فندقی - حتی الامکان درختان هم سن و مشابه اقدام گردید. در این پژوهش ابتدا از محل اجراي طرح نمونه هاي مرکب خاك از دو عمق 0-30 و 30-60 سانتیمتري جداگانه تهیه و جهت اندازه گیري هاي خصوصیات فیزیکی و شیمیایی و تعیین عناصر غذایی مورد تجزیه قرار گرفت. سپس اقدام به مصرف کودهاي شیمیایی با اعمال تیمارهاي ذیل گردید:
روش مصرف کود در تیمارهاي شماره 2 تا 7 چالکود بود. در تیمار شاهد که در آن شرایط باغدار مدنظر بوده براساس عرف محل که باغداران تنها از کودهاي حاوي اوره و فسفات دي آمونیوم استفاده می کنند براي هر اصله درخت فندق 500 گرم اوره و 200 گرم فسفات دي آمونیوم استفاده شد. در این طرح کود ازته از منبع اوره به میزان یک کیلوگرم براي هر اصله، فسفر از منبع سوپر فسفات تریپل به میزان 500 گرم و پتاسیم از منبع سولفات پتاسیم به میزان یک کیلوگرم براي هر اصله بود. محلولپاشی شامل روي و بور با غلظت 5 در هزار پس از برداشت میوه در اسفندماه زمانی که جوانه ها متورم می شوند و نیز در زمان حدود اوایل اردیبهشت ماه - زمان بستن میوه ها - به اجرا درآمد.
هر تیمار بر روي سه اصله درخت اجرا گردید. روش مصرف کودهاي حاوي عناصر ماکرو و میکرو چالکود در 2 عدد چاله به ابعاد 0/5 در 0/5 متر در سایه انداز درخت و در کنار ردیف نهر آب بود.میزان مصرف کودهاي عناصر ریزمغذي حاوي بور و روي به ترتیب از منابع اسید بوریک و سولفات روي براي هر اصله 150گرم بود. ضمناً به منظور جذب بهترعناصر غذایی توسط ریشه کودهاي شیمیاي مورد نظر با میزان 15 کیلوگرم کود دامی پوسیده مخلوط و در محل استقرار چاله ها قرار گرفت. در زمان گلدهی بر روي هر درخت 4 شاخه در 4 طرف انتخاب و علامتگذاري شد تا نسبت به اندازه گیري صفات فیزیولوژیکی و بیولوژیکی از جمله بررسی میزان تشکیل جوانه هاي گل، گلهاي بازشده و نسبت گلهاي نر به ماده اقدام گردد.
سپس در اسفندماه شمارش اولیه میوه ها و 30 روز بعد از آن شمارش ثانویه میوه ها جهت محاسبه درصد ریزش میوه و درصد تشکیل آن انجام شد. به هنگام برداشت میوه هاي شاخه ها در تابستان کلیه صفات پومولوژیکی میوه شامل اندازه، وزن، حجم میوه و مغز و درصد پوکی محاسبه شد. براي اجراي این پژوهش از طرح بلوکهاي کامل تصادفی در سه تکرار استفاده شد که جهت تجزیه و تحلیل داده ها از نرم افزار کامپیوتري MSTATC و مقایسه میانگین ها از روش LSD استفاده شد. نتایج حاصله از آزمایشات فیزیکی و شیمیایی خاك مناطق اجرا شده طرح در جدول 1 آمده است:
نتایج و بحث
مقایسه میانگین اثر فاکتور کود بر صفات وزن میوه، طول میوه، حجم میوه و تعداد پوکی در جدول شماره 2 آمده است. نتایج حاصله از جدول نشان می دهد بیشترین وزن میوه مربوط به تیمار شاهد با 2/908 گرم و کمترین آن مربوط به تیمار دوبار محلولپاشی بورNPK+B+ به میزان 2/690 گرم بوده است. اثر این فاکتور بر صفت وزن میوه نشان می دهد که اعمال تیمارهاي NPK+Zn و NPK+Zn+B تفاوت محسوسی با تیمار شاهد نداشته است. اثر فاکتور کود بر صفت طول میوه نشان می دهد بیشترین طول میوه مربوط به تیمار شاهد به میزان 1/736 سانتیمتر و کمترین آن مربوط به تیمار NPK+B به میزان 1/589 سانتیمتر است.
با اعمال این فاکتور تیمارهاي کودي اعم از محلولپاشی، مصرف چالکود با مصرف توام تفاوت محسوسی را با تیمار شاهد نشان نمی دهد.اثر فاکتور کود بر صفت حجم میوه نشان می دهد که بیشترین حجم میوه مربوط به تیمار شاهد به میزان 3/713 و کمترین آن مربوط به تیمار NPK+Zn+B به میزان 2/653 بوده که از این نظر تیمار شاهد با تیمارهاي NPK+Zn، 2 بار محلولپاشی روي NPK+Zn+ و 2 بار محلولپاشی بور و روي NPK+Zn+B در یک گروه آماري قرار دارند. اثر فاکتور کود بر صفت درصد پوکی نشان می دهد که کمترین درصد پوکی مربوط به تیمار 2 بار محلولپاشی بور و روي NPK+Zn+B+ بوده به میزان 0/2 درصد که از این نظر تیمار NPK+B با تیمار مذکور در یک گروه آماري قرار دارد.
