بخشی از مقاله
چکیده:
گسترش شهرها ، انواع مهاجرت ،افزایش زاد و ولد و افزایش روز افزون وسایل نقیله باعث بوجود آمدن چالشی به نام حمل و نقل شهری شده است و به دلیل اهمیت این موضوع لزوم ایجاد مدیریت جامع و یکپارچه حمل و نقل به امری اجتناب ناپذیر تبدیل شده است. هدف اساسی مدیریت حمل و نقل بدون آسیب رساندن به محیط زیست به کار بردن متدها و مجموعه فعالیتهایی برای استفاده مطلوبتر و حداکثر، از امکانات ،زیرساختها و تاسیسات موجود، وضع راه ها و افزایش ایمنی است. لذا هدف از این مطالعه بررسی تاثیر مدیرت بر حمل و نقل بر توسعه پایدار شهری میباشد داده های این مطالعه به صورت روش کتابخانه ای با استفاده از متون معتبر و سایت های تخصصی این حوزه گرداوری شده است .با بررسی داده های بعمل آمده مشخص شد در جهان سوم این مشکلات مذکور با زندگی مردم آمیخته شده و جز لاینفک زندگی شهری شده است که طبیعتا عواقبی نظیر ، ایجاد انواع آلودگی، به هدر رفتن منابع ملی ،سلب آسایش دیده شده در برنامه ریزی شهری جزو آن می باشد که منجر به ضربه زدن به توسعه پایدار شهری می زند و ادامه این روند آینده ای تاریک در ذهن دست اندرکاران شهری به تصویر میکشد که نیاز به دید سیستماتیک و مدیریتی کارا در سطح کلان و محلی احساس می شود.
مقدمه:
تهدید زیست محیطی کنونی یکی از پیچیده ترین مشکلاتی است که انسان ها تاکنون با آن مواجه شده اند. در این خصوص گستردگی اهرم های فشار و نیروهای متعامل و عظمت اعداد و ارقام به حدی است که پیش بینی و درک همه انواع پیامدهای آن دشوار است که عمده این مشکلات در شهرها و مناطق عظیم سکونتگاهی انسان شگل می گیرد ولی اثرات نامطلوب آن، علاوه بر خود شهر، به سیستم پیرامونی آن هم کشیده می شود. یکی از این مشکلات مربوط به حمل و نقل شهری می باشد که در ایجاد آن عوامل زیادی دخیل می باشد که از بیماری جسمی شهر شروع شده و با افزایش جمعیت و عدم توجه به حمل و نقل توده ای و سایر موارد ادامه می یابد، لذا در تحقیق حاضر با معرفی راهکارهای مدیریتی و کاربردی در برابر این مشکل غول آسای شهری، گامی هر چند کوچک به سمت پایداری توسعه شهری برداشته شده است.در واقع معضلات عمده دنیا به علت وجود تقاوت بین طریقی که طبیعت عمل می کند و طرقی که انسان تفکر می کند حاصل شده و می شود.
مروری بر ادبیات گذشته:
به نظر میرسد که کلیه مشکلات شهرسازی ناشی از مشکلات حمل و نقل است. بحث ترافیک و توسعه شهر پایدار یکی از مهم ترین مسایل شهری است که اگر به صورت صحیح مدیریت نشود، زندگی در شهر را مختل می کند و باعث به هدر رفتن منابع می شود. در جهان کنونی مسایل زیست محیطی و در راس آن آلودگی ها که عمده آنها از شهر و مناطق سکونتگاهی عظیم انسانی سرچشمه میگیرد، از حد معضل خارج شده و در برخی مناطق جهان به بحران تبدیل شده است. در این مقاله به بررسی انواع مضرات تراکم ترافیکی پرداخته شده است و نهایتا راهکارهایی را برای کاهش این مشکل ارایه شده است. ما در این مقاله بر آنیم که :بررسی تاثیرات نامطلوب حجم تراکم ترافیکی در شهرها و آسیبی که به پایداری توسعه شهری می رساند و ارایه راهکارها و راهبردهای مناسب مدیریتی برای به حداقل رساندن مشکلات ترافیکی را مورد بررسی قرار دهیم. - 1 تاریخچه حمل و نقل: نیاز به حمل و نقل، به تاریخ تمدن بشر بر میگردد. اولین یا ابتدایی ترین تسهیلات حمل و نقل، گذرگاه هایی بودند که از طریق باز کردن مسیر، درجنگل ها ساخته شدند. و نیز برای عبور حیوانات اهلی راه ها عریض تر و بهتر گردیدند. با اختراع چرخ و استفاده از آن راه سازی پیشرفت کرد.در سال 1883 اولین اتومبیل احتراقی توسط دایملر به ثبت رسید. پس از او بنز در سال 1885 با اختراع اتومبیل سه چرخ و دیزل در سال 1893 با اختراع موتور دیزلی و دانلپ در سال 1885، با ابداع لاستیک بادی به جای لاستیک تو پر و نرمی و سرعت بیشتر برای اتومبیل ها بود، اولین گامها را برای تولید انبوه وسیله نقلیه موتوری برداشتند. - قریب1382:1و - 2
- 2-1 ترافیک: ترافیک یک واژه شناخته شده بین المللی است و در قوانین به مجموعه عبور و مرور وسایط نقیله و اشخاص و حیوانات در راه ها اطلاق می شود.ترافیک از سه عامل تشکیل می شود.این عامل عبارتند از: انسان، راه،وسیله نقیله، چنانچه هر یک از عوامل سه گانه نباشد اصولاً مساله ای به نام ترافیک وجود نخواهد داشت. 3 - -1مفهوم پایدار: تقریباً سه دهه است که انقلاب زیست محیطی آغاز شده است، در واقع این انقلاب در دهه 1960 به وقوع پیوست. تعاریف توسعه پایدار بر رهیافت های اقتصادی، زیست محیطی یا اجتماعی یا تلفیقی از آنها متمرکز است.برخی تعاریف اقتصادی، زیست محیطی یا اجتماعی و بر باقی ماندن ذخایر آنها متمرکز است.برخی تعاریف اقتصادی به طور عمده بر جنبه های فیزیکی توسعه پایدار تمرکز کرده و بر باقی ماندن ذخایر منابع طبیعی تجدید پذیر مثل خاک، آب یا زیست توده تاکید می کند. تعاریف دیگر بر مدیریت مناسب منابع برای به حداکثر رساندن توسعه اقتصادی همراه با بقای کیفیت و کمیت منابع طبیعی تکیه می کنند. در یک تعریف خالی از تعصب تر بر اینکه اقتصادی باید طوری اداره شود که در حین برخورداری از منافع منابع موجود، اساس منابع و دارایی ها حفظ شده و ثابت بماند، تاکید می شود.همچنین توسعه پایدار در مناسبات انسانی تعریف شده است. - یعنی در توسعه انسان
اعم از مرد، زن و کودک باید در مرکز توجه قرار گیرد و توسعه حول محور مردم باشند نه مردم حول محور توسعه - .
یک مولفه مهم چنین توسعه ای حق مردم برای شرکت در تصمیم گیری هایی که بر زندگی شان تاثیر می گذارد است.در هر حرکت به سوی پایداری باید یک اخلاق زیست محیطی غنی در نظر گرفته شود. هرچند بسیاری عقیده دارند استفاده پایدار از زیستکره تنها با تغییراتی در رویه کنونی ممکن است اما نشانگر ها و مولفه های مختلف توسعه پایدار نشان می دهد که باید یک تغییر و تحول اساسی در عادات انسانی، اخلاق و شیوه زندگی بوجود آید تا استفاده پایدار از زیستکره محقق شود - Sands,1994 - - 4-1 توسعه پایدار شهری: با توجه به تعریف توسعه پایدار، تعریفی که می توان از توسعه پایدار شهری ارایه داد، این گونه است:
توسعه ای است که به نیازهای مردم شهر پاسخ گوید، اما بقا و دوام آن نیز تضمین گردد؛ در عین حال آب، خاک و هوا،یعنی سه عنصری که برای حیات انسان ضروری است آلوده و بلا استفاده نگردد. توسعه پایدار شهری مستلزم کاهش مصرف مواد اولیه، داشتن بافت شهری کوچک و تولید انرژی از منابع ناآلاینده، کشت گیاهان و توسعه فضای سبز و بازیابی زباله در محل است. شهرهایی که وابستگی به اتومبیل در آنها کمتر است، متمرکزند و الگوی استفاده از زمین نیز در آنها متراکم است، یعنی اینکه جمعیت و محل های اشتغال بیشتری در هر واحد سطح متمرکز ترند. در این شهرها مردم گرایش بیشتری به پیاده روی،دوچرخه سواری و استفاده از حمل و نقل عمومی دارند. این شرایطی است که به دلیل راحتی آسانی و سرعت وسایل نقلیه برای انسان امروز فراهم آمده است، اما در صورت بی توجهی به معیارهای توسعه پایدار شهری می تواند آینده انسان را به خطر اندازد. - برآبادی - 145:1384
تعریف دیگری از توسعه پایدار شهری عبارت است از تغییر تراکم و کاربری اراضی شهری جهت رفع نیازهای اساسی مردم در زمینه مسکن، حمل و نقل، فراغت و جزو آن به گونه ای که شهر قابل سکونت و زندگی، از نظر اقتصادی قابل دوام و از نظر اجتماعی دارای برابری باشد به نحوی که این تغییرات فناورانه و صنعتی، حفظ اشتغال، مسکن و شرایط زیست محیطی مناسب را در برداشته باشد. - موحد: - 1385:47 - 5-1 مدیریت شهری: مدیریت شهری عبارت از ساماندهی عوامل و منابع برای پاسخگویی به نیازهای ساکنان شهر است.با توجه به اینکه شهر دارای نظامی باز است، مدیریت شهری بیش از حیطه کالبدی شهر را در بر میگیرد. مدیریت شهری برای اولین بار زمانی مورد توجه واقع شد که در سال 1976 در کنار مفاهیمی چون برنامه توسعه پایدار شهری و پروژه شهر سالم در دستور کار یکی از برنامه های توسعه سازمان ملل - UNDP - با عنوان برنامه مدیریت شهری قرار گرفت. - یزدی - 324:1382 - 6-1 مدیریت ترافیک: منظور از مدیریت ترافیک ساماندهی و کنترل عوامل موثر در ایجاد مشکلات ترافیکی در سطح شهرها برای به حداقل رساندن مضرات تراکم ترافیکی می باشد. مهمترین مساله در ترافیک شهری شناخت
