بخشی از مقاله
چکیده
در معماری اساسیترین عامل مردم هستند. از این رو معنای هر اثر معماری بدین وابسته است که این اثر تا چه حد اندازه آسایش، آرامش و رضایت مردم را تأمین کند و در پاسخ به نیازهای ایشان کارا باشد. این مقاله به ارزیابی “رضایتمندی سکونتی“ در مجتمعهای مسکونی با توجه به چهار معیار اساسی، “ویژگیهای فیزیکی و کالبدی“، “ویژگیهای مفهومی کالبدی“، “ امکانات و تسهیلات عمومی درون مجتمع”، “پتانسیلهای ایجاد روابط اجتماعی” میپردازد. از این رو مجتمع مسکونی دراک شهر شیراز، با کمک از ابزار تحقیق پرسشنامه، مورد ارزیابی قرار گرفت و نتایج نشان میدهد که میزان رضایت از امکانات عمومی و پتانسیلهای ایجاد روابط اجتماعی بالاتر از ویژگیهای فیزیکی، کالبدی و مفهومی ارائه شده میباشد.
مقدمه
رضایتمندی سکونتی نوعی پاسخ عاطفی به محل سکونت است. در واقع احساس مثبت یا منفی که ساکنان نسبت به محل سکونتشان دارند را بیان میکند که این نوع رضایت در بسیاری از پروژههای توسعهی مسکن برای سنجش موفقیت آنها استفاده شده است.[1] در اصل نظر ساکنان پروژههای مسکونی با توجه به دیدگاهشان نسبت به ویژگیهای فیزیکی مسکن جمعآوری، ارزیابی و در نهایت آن دیدگاهها به پروسههای طراحی مبدل میشوند. روش رایج برای ارزیابی رضایتمندی، بررسیهای سازمان داده شده با رابطههای آماری متغیرها میباشد.
[2] گاهی رضایت از مسکن موجود، تعیین کنندهی رفتار و عکسالعمل فرد ساکن در آن محله میباشد، که این رضایتمندی به کیفیت آن مسکن بستگی دارد. از مهمترین عواملی که باعث باکیفیتبودن یک مسکن میشود، امکانات و خدمات درون منطقهی مسکونی، ارتباط همسایهها و موقعیت واحد سکونتی میباشد .[3] عواملی همچون اندازه ملک، فضاهای مختلف داخلی و بیرونی، آشپزخانهها، سرویسهای بهداشتی، پارکینگ و نمای بیرونی ساختمان از فاکتورهای مهم و اساسی برای خانوارهای امروزی به شمار میآید.[4] در این پژوهش که با هدف بررسی رضایت کاربران از وضعیت مجتمع مسکونی دراک تهیه و تنظیم شده، میزان رضایت از وضعیت سکونتی ساکنان در قالبهای چهار معیار مشخصههای فیزیکی واحد مسکونی، مشخصههای مفهومی، پتانسیلهای برقراری تعاملات اجتماعی، کیفیت خدمات و امکانات بررسی میشود.
تعریف رضایتمندی سکونتی
اساسیترین عامل در پروژههای مسکونی و معماری رضایتمندی کاربران است و اینکه یک پروژه مسکونی تا چه اندازه باعث آسایش، آرامش و رضایت کاربران و افرادی که در آنجا زندگی میکنند میشود بسیار مهم است. در واقع آن محل میبایست نیازهای کاربران را تأمین و پاسخگوی آن نیازها باشد.[5] همچنین همسایگی و رابطه با همسایگان یک فاکتور مهم برای جذب رضایت فرد از محیطی که در آن زندگی میکند میباشد.[6] زمانی که فرد با تعامل در محیط سکونتی خویش به تجربهی مطلوب میرسد، آن مکان برای او به مکانی خاص تبدیل شده و باعث ایجاد احساس خشنودی حاصل از زندگی در آن مکان میشود.[7] افراد و کاربران مجتمعهای مسکونی به دو دسته تقسیم میشوند: -1 آنهایی که قصد ماندن در مسکن فعلی خود را دارند.
متدولوژی تحقیق
مجموعه مسکونی دراک شیراز: این مجتمع در یکی از بهترین نقاط شهر شیراز و با برخورداری از منظر کوه زیبای دراک بنا نهاده شدهاست. این مجتمع با طراحی استاد پرافتخار و بلندآوازه ایرانی آقای سید هادی میرمیران ساخته شدهاست. مجتمع دراک دارای واحدهای مسکونی به انضمام چند واحد تجاری میباشد. مجموعه دراک یکی از پروژههای کمنظیر در شیراز است. شرکت سازندهی این مجتمع مسکونی توانسته با بهرهگیری از توانمندیهای منحصر به فرد خود در بلند مرتبهسازی، تکنولوژی و دانش روز و تخصص چندین ساله مدیران، مهندسان، کارشناسان حرفه ای و نیز با برخورداری از توان تخصص شرکت های برتر این پروژه منحصر به فرد را با پیشرفته ترین تکنولوژی روز دنیا احداث نماید. این مجتمع از چندین ساختمان مجزا تشکیل شده است که اسامی آنها در تصویر1 مشخص شدهاست.[9]
مشخصات مجتمع مسکونی دراک: در این پروژه مساحت کل زمین 32927 مترمربع، مساحت کل زیربنا 26415 مترمربع، مساحت زیربنای مفید14959 مترمربع، مساحت مشاعات16210 مترمربع و تعداد طبقات10 طبقه روی همکف و 3 طبقه زیرزمین میباشد. مجتمع مسکونی دراک شامل4 فاز به شرح زیر است: فاز1 با 197 واحد شامل بلوکهای - A.B.C - ، فاز2 با 152 واحد شامل بلوک - D - ، فاز3 با 140 واحد شامل بلوک - - E، و فاز4 با 60 واحد بلوک - F - را شامل میشود.
در این ساختمانها هر ورودی دارای دو آسانسور است و اسکلت تمام ساختمانها بتنی میباشد. واحدهای مسکونی این مجموعه با متراژهای متنوع - حداقل متراژ 76 مترمربع و حداکثر 245 مترمربع - طراحی شدهاند و به صورت1 ، 2و3 خوابه و همچنین دوبلکسهای 2، 3و 4 خوابه ارائه میشوند. مساحت واحدهای دوخوابه حداقل 104 مترمربع و حداکثر 150 مترمربع، مساحت واحدهای دوخوابه دوبلکس حداقل 122 مترمربع و حداکثر 155 مترمربع، مساحت واحدهای سه خوابه حداقل 151 مترمربع و حداکثر 155 مترمربع میباشد.
در طراحی محوطه باز این مجموعه، مجموعهای از امکانات از جمله مجموعه تفریحی و ورزشی، واحدهای تجاری، پارک کودک، سالن اجتماعات، مجتمعآموزشی، ساختمان هیئتمدیره، فضای سبز، واحدهای نگهبانی پیش بینی شده است. [10]،.[11] برای بررسی وجود کامل عوامل جلب رضایتمندی کاربران مجتمعهای مسکونی، چهار معیار اساسی در نظر گرفته شده که باتوجه به هریک از این معیارها، مجتمع مسکونی دراک ارزیابی شده است.
-1 ویژگی های فیزیکی و کالبدی: این معیار، موقعیت قرارگیری و اندازه استاندارد فضاهای خصوصی و عمومی درون هر واحد مسکونی و همچنین ابعاد و استاندارد فضاهای خارج از واحد مسکونی و میزان رضایت منتج از آن ارزیابی شده است، همچنین خدمات کیفی و کمی مرتبط با مسائل تأسیسات مکانیکی و الکتریکی، مسائلی همچون خدمات نظافتی فضاهای مشاع و محوطه را مورد ارزیابی قرار میدهد.
روش تحقیق
100 پرسشنامه، با مقیاس لیکرتی در بازهی :“1“ خیلی ناراضی،:“2“ ناراضی، :“3“ کمی راضی، :“4“ راضی، و :“5“ خیلی راضی، برای سنجش میزان رضایت پاسخ دهندگان از اجزاء مسکونی مختلف، استفاده شد. رضایت کلی در مورد هر ویژگی از وضعیت سکونتی طبق میانگین نمره 3/00 بعنوان نشانهای مثبت برای رضایت و مقدار کمتر از 3/00 بعنوان نشانهای برای نارضایتی، بررسی وتحلیل شد. برای سنجش اعتبار تست در نرمافزار Spss از آزمون پیرسون استفاده شده است.
