بخشی از مقاله
چکیده
بیماریهای قلبی، عروقی بخشی از طیف بزرگتر ناهنجاریهای متابولیک هستند که بسیاری از مردم آن را »بیماری قلبی« مینامند. بیماریهای قلبی بزرگترین علت مرگ و میر در سراسر جهان هستند. الگوهای تغذیهای قطعا نقش موثری بر این بیماری دارند. در این پژوهش به ارتباط احتمالی بین مصرف شربت ذرت غنی از فروکتوز و/یا ساکارز و بیماریهای قلبی پرداخته خواهد شد و سوال اصلی اینجاست که مصرف شربت ذرت غنی از فروکتوز اثر سوء بر بیماریهای قلبی-عروقی دارد؟
عموما مطالعات انجام شده در این زمینه به رابطه بین قندهای حاوی فروکتوز به بیماریهایی از قبیل، فشار خون بالا، چاقی و دیابت پرداخته است. در این بررسی مطالعات اپیدمیولوژیک در خصوص قند و بیماریهای قلبی-عروقی، آزمونهای تصادفی کنترل شده در خصوص مصرف قند و بیماریهای قلبی-عروقی انجام شد، نتایج نشان میدهند، مصرف شربت ذرت غنی از فروکتوز باعث افزایش عوامل خطرزای بیماریهای قلبی-عروقی نمیشوند.
مقدمه
بیماریهای قلبی-عروقی عامل %30 تمام موارد مرگ و میر در سراسر جهان و 14 درصد از سالهای زندگی همراه با معلولیت میباشد
در گذشته گمان میشد که بیماریهای قلبی تا حد زیادی بیماری کشورهای مرفه و مناطقی مانند ایالات متحده و اروپا است اما، امروزه مشخص شده در کشورهای با درآمد متوسط نیز افزایش قابل توجهی دارد.
ظهور بیماریهای مختلف به شیوه زندگی ارتباط دارد، به عنوان مثال بیماریهای قلبی، احتمالا بازتاب عقب نشینی بیماریهای همه گیر در شرایطی مانند قحطی و بیماریهای عفونی است .از طرف دیگر، شاهد بیماری همهگیر شیوع چاقی در سراسر جهان که احتمالا منجر به ظهور بیماریهای قلبی میشود، هستیم
یکی از مهمترین عوامل بیماری قلبی، شیوع چاقی میباشد. طبق دادههای سازمان بهداشت جهانی در سال 2004 حدود یک میلیارد بزرگسال مبتلا به اضافه وزن در جهان وجود دارد .[4]
درسال 2005 این آمار به، 1/3 میلیارد افزایش یافت. این رقم معادل حدود %23 افراد دچار اضافه وزن - BMI >25 - و %10 دیگر نیز چاق - - BMI ˃30 هستند .[5] با وجودی که چاقی در کشورهای توسعه یافته شایع است، کشورهای در حال توسعه نیز شاهد افزایش قابل توجهی در چاقی هستند. به عنوان مثال، مصر، مکزیک و تایلند شاهد نرخ اضافه وزن و چاقی تا دو تا پنج برابر میزان آن در ایالات متحده آمریکا است. در چین، در یک دوره 8 ساله، شیوع BMI > 25 تا بیش از %50 در مردان و زنان افزایش یافت
عوامل متعددی بر چاقی موثرند، ولی مهمترین عامل تغییر فعالیت بدنی، الگوهای رژیم غذایی و ... میباشند.
به عنوان مثال، در ایالات متحده، مصرف کالری از میانگین 2169 کیلوکالری به ازای هر نفر در هر روز در سال 1970 به 2594 کیلوکالری در سال 2009 افزایش یافت که حدود 425 - % 20 کیلو کالری - افزایش در روز داشته است. 187 کالری از این % 20 کالری، - %44 از کل - ، به غلات، 184 کیلوکالری در روز %43 - ازکل - به مصرف چربیها 39 کیلو کالری به مصرف انواع قندها مرتبط میباشد
عادات غذایی همراه با سطح فعالیت بدنی، کنترل وزن، سیگار کشیدن با بسیاری از بیماریهای قلبی و عروقی مرتبطند. سایر اختلالات این گروه عبارتند از دیابت، سکته مغزی، زوال شناختی و مرگ قلبی ناگهانی، علاوه بر این در کشورهای توسعه یافته - ایالات متحده - مصرف زیاد نمک، چربی، مصرف کم میوه، سبزی، اسیدهای چرب امگا تغذیهای با خطر بیماریهای قلبی عروقی در ارتباطند
در این پژوهش عوامل مختلفی که در نتیجه مصرف شیرینکنندهها از قبیل شیوع چاقی، دیابت، چربی به وجود میآید بررسی و سپس به تاثیر این عوامل بر بیماری های قلبی-عروقی پرداخته خواهد شد.
شربت ذرت غنی از فروکتوز و ساکارز شربت ذرت غنی از فروکتوز و ساکارز ترکیبی از فروکتوز و گلوکز هستند. در ساکارز پیوند شیمیایی میان مولکولهای فروکتوز و گلوکز وجود دارد، در حالی که گلوکز و فروکتوز موجود در شربت ذرت غنی از فروکتوز آزادند. فروکتوز و گلوکز مونوساکاریدهای طبیعی موجود در بسیاری از میوهها، سبزیجات و عسل میباشند
بررسی در صد گلوکز و فروکتوز در این دو نوع قند طبیعی نشان میدهد ساکارز، حاوی % 50 از هر کدام از منوساکاریدهای گلوکز و فروکتوز میباشد، در حالی که شربت ذرت غنی از فروکتوز به دو فرم رایج حاوی %55 و %42 فروکتوز وجود دارد
از نظر علمی، پیوند بین فروکتوز و گلوکز در ساکارز آنزیم در روده کوچک شکسته میشود، بنابراین، گلوکز و فروکتوز آزاد به بدن جذب، این ویژگی در شربت ذرت غنی از فروکتوز نیز وجود دارد. علاوه بر این، محیطهای گرم و اسیدی سبب هیدرولیز پیوند فروکتوز و گلوکز در ساکارز میشوند. بنابراین، در نوشابه گازدار شیرین شده با ساکارز، درصد بالایی از آن به اجزاء سازنده خود تبدیل میشوند.
به طور معمول فروکتوز و گلوکز خالص به میزان مناسب با رژیم غذایی انسان مصرف نمیشوند، و همیشه با هم مصرف میشوند چه در قالب میوهها و سبزیجات و چه به صورت قندهای از قبیل شربت ذرت غنی از فروکتوز ، ساکارز، ملاس و کنسانترههای مختلف آبمیوه و عسل. لازم به ذکر است، با توجه به اینکه گلوکز سوخت اولیه تقریبا تمام سلولهای بدنی است، مقدار گلوکز در رژیم غذایی به میزان قابل ملاحظهای بیشتر از فروکتوز است. برآوردها حاکی از میزان هفت برابری گلوکز نسبت به فروکتوز در یک رژیم غذایی معین آمریکایی است
یکی از تفاوتهای مهم گلوکز و فروکتوز مسیر متابولیسم آنها میباشد، بیش از %90 فروکتوز در کبد متابولیزه میشود، در حالی که گلوکز در اندامهای مختلف بدن متابولیزه میشود. با این حال، باید به یاد داشت که این دو
مسیر متابولیسم به هم ارتباط دارند طوری که %65 فروکتوز در کبد مدام به گلوکز یا گلیکوژن تبدیل میشود
قندها جزء مشترک مواد غذایی میباشند، به دو گروه قندهای طبیعی و قندهای افزوده شده طبقهبندی میشوند. قندهای طبیعی مانند، لاکتوز و فروکتوز که در محصولات لبنی، میوهها، سبزیجات و بسیاری از محصولات دانهای یافت میشوند. قندهای طبیعی سبب شیرینی محصولات، بهبود کیفیت رژیم غذایی میشوند، اما اثر سوء بر بدن ندارند. قندهای افزوده شده را میتوان با استفاده از دادههای مصرف و همچنین اطلاعات موجود مواد غذایی به دست آورد که ممکن است تاثیر نابهنجار بر شخص داشته باشد.
یکی از این نوع شیرینکنندهها شربت ذرت غنی از فروکتوز میباشد، که مصرف آن در اواخر دهه 1960، در رژیم غذایی آمریکاییها افزایش چشمگیری یافته است - شکل . - 1 ساکارز از دیگر منابع شیرینکننده میباشد، که همچنان منبع اصلی قند افزوده شده در ایالات متحده و سراسر جهان است، به طوری که در مقایسه با شربت ذرت غنی از فروکتوزنُه برابر بیشتر مصرف میشود.
شکل 1 سرانه دریافت روزانه کالری از شیرین کنندههای حاوی فروکتوز
شیرین کننده ها و بیماریهای قلبی
اگر بخواهیم به بررسی رابطه شیرینکنندهها و بیماریهای قلبی بپردازیم اولین مساله حائز اهمیت، تاثیر شیرینکننده بر روی چربی میباشد مطالعات متعدد نشان از افزایش میزان تری گلیسرید پلاسما هنگام جایگزینی کربوهیدراتها با چربی غذایی میشود. در رژیمهای غذایی حاوی ساکارز یا شربت ذرت غنی از فروکتوز اغلب تریگلیسرید ناشتا افزایش مییابد
این افزایش به خصوص در افراد دچار سندرم متابولیک یا زندگی بدون تحرکی دارند، برجستهتر میباشد. با این حال، تحلیلهای جدید نشان میدهد، وقتی شربت ذرت غنی از فروکتوز به صورت ایزوکالری جایگزین سایر منابع کربوهیدرات میشود، مصرف آن سبب افزایش سطح تری گلیسرید نمیشود.
مصرف زیاد نوشیدنیها و غذاهای شیرین شده نیز نتایج متفاوت میباشد، بخشی از مطالعات ادعا میکنند مصرف بیش از حد شیرینکنندهها باعث افزایش التهاب میشود بررسیهای دیگر این نتیجه را نقض میکند. دسته سوم مطالعات، بر این تاکید دارند که افزایش فشار خون در نتیجه مصرف بالای قندهای اضافه می باشد.
