بخشی از مقاله
چکیده
هدف: ویتامین ً نقش مهمی در درمان و پیشگیري از سندروم متابولیک دارد که ممکن است مزایاي تمرین ورزشی را افزایش دهد. هدف این مطالعه تعیین اثرات 8 هفته تمرین هوازي با و بدون مکمل سازي ویتامین ً بر شاخصهاي سندروم متابولیک در مردان کم تحرك بود. مواد و روشها : در این مطالعه نیمه تجربی با طرح پیش آزمون-پس آزمون، سی مرد میانسال چاق 44/25-5/4 - سال - بهطور تصادفی به گروههاي تمرین هوازي، تمرین هوازي بههمراه ویتامین ققققوفً واحد در هفته - و کنترل - بدون تمرین - اختصاص داده شدند. برنامه تمرین هوازي 50 تا 60 دقیقه در روز، سه روز در هفت ه و براي 2 ماه بود. سطوح سرمی -25 هیدروکسی ویتامین ً ، ترکیب بدنی و شاخصهاي متابولیکی قبل و بعد از دوره تمرینی ارزیابی شدند. یافته ها: مکمل سازي با ویتامین ً، سطوح سرمی-25هیدروکسی ویتامین ً را بهطور معنیدار افزایش داد <0/05 - غ - . تمرین هوازي موجب بهبود معنیدار <0/05 - غ - در وزن بدن، دور کمر، فًع- کلسترول، گلوکز خون و شاخص مقاومت به انسولین شد. مکمل سازي با ویتامین ً همراه با تمرین مقاومتی منجر به بهبود بیشتر در شاخصهاي آدیپوسیتی، فًع-کلسترول، فًف-کلسترول، کلسترول تام، تري گلیسرید، گلوکز خون و شاخص مقاومت به انسولین گردید <0/05 - غ - . نتیجه گیري: این نتایج پیشنهاد میکند که تمرین هوازي براي بهبود سلامت قلبی-متابولیکی مردان میانسال یک روش ایمن و موثر است. همچنین ترکیب کردن ویتامین ً میتواند برخی اثرات مفید تمرین را در یک دوره دو ماهه افزایش دهد.ف
کلمات کلیدي:تمرین ورزشی؛ سندروم متابولیک؛ ویتامین ً؛ مردان کم تحرك
مقدمه
امروزه چاقی به عنوان یک مسئله جهانی بهشدت در حال گسترش و از عوارض آن بیماریهاي قلبی- عروقی و سندروم متابولیک است . - 1 - سندروم متابولیک مجموعه عوامل خطر با منشا متابولیک است که طبق آخرین تعریف به صورت داشتن حداقل سه عامل خطر چاقی شکمی، فشار خون بالا، تري گلیسرید بالا ، فًع-کلسترول پایین و مقاومت به انسولین معرفی میشود . - 2 - در افراد مبتلا به سندروم متابولیک، خطر بیماري هاي قلبی-عروقی، دیابت، بیماري عروق مغز و مرگ ناگهانی بالا است و مرگ و میر افراد را 20 تا 80 درصد افزایش می دهد. عوامل خطر ساز زیادي براي سندروم متابولیک شناخته شده است. برخی از آنها مثل ژنتیک، سن و جنس غیرقابل تغییر هستند، اما برخی مثل فشار خون بالا، دیابت و اضافه وزن از طریق تغییر سبک زندگی قابل تعدیل میباشند . - 3 - شواهد بر این باورند که تغییر سبک زندگی بهسمت کاهش فعالیت بدنی، مصرف سیگار و عادات غذایی ناسالم، بهویژه رژیمهاي پر چرب و کربوهیدرات بالا، با سندروم متابولیک ارتباط مستقیم دارد، بهطوريکه مصرف میوهجات، سبزیجات و لبنیات در کاهش خطر ابتلا به سندروم متابولیک اهمیت دارد . - 4 - همچنین کاهش فعالیت بدنی با شیوع بیشتر اختلالات متابولیکی همراه است. به هرحال، باتوجه به اپیدمی شدن اضافه وزن و زندگی کم تحرك، سندروم متابولیک بهعنوان یک مشکل جدي در سراسر جهان مطرح است . - 5 -
مطالعات جدید نشان میدهند که کمبود ویتامین ً با افزایش خطر توسعه دیابت نوع دو و بیماريهاي قلبی- عروقی همراه است، بهطوري که در مطالعات فراتحلیلی گزارش شده است سطوح بالاي سرمی ویتامین ً با 43 درصد کاهش اختلالات قلبی و متابولیکی مرتبط است . - 6 - بنابراین کمبود ویتامین ًبهعنوان عاملی براي بروز سندروم متابولیک مطرح است که میتواند زندگی را سخت و پر خطر کند . - 7 - بسیاري از مطالعات مقطعی نشان دادهاند سطح پایین ویتامین ً در گردش خون با شیوع دیابت - 8 - و اختلال تحمل گلوکز - 2 - همراه است. افراد چاق بیشتر در معرض کمبود ویتامین ً قرار دارند، احتمالا به این علت که ویتامین ً محلول در چربی است و بهمقدار زیاد در بافت چربی مصادره میشود و لذا مقادیر سرمی این ویتامین در افراد چاق پایینتر است . - 9 - شواهد گزارش میکند که سطح سرمی 25 هیدروکسی ویتامین ً در افراد چاق بهطور معنیداري کمتر از افراد با وزن طبیعی است . - 10 - بنابراین پیشنهاد شده است که ویتامین ً نقش مهمی در پیشگیري و درمان عوارض چاقی و سندروم متابولیک دارد 8 - و . - 9 چندین ساز وکار براي اثرات محافظتی ویتامین ً در برابر امراض قلبی پیشنهاد شده است، از جمله اثرات بر سیستم رنین-آنژیوتانسین، پذیرش عروقی، فشار خون، سطح هورمون پاراتیروئید و همچنین اثر بر ناقل گلوکز لوص6فچ و کنترل گلیسمیک. بهعلاوه ویتامین ً اثرات ضدالتهابی دارد و از برداشت کلسترول توسط ماکروفاژها و تشکیل سلول هاي فوم در دیواره عروق جلوگیري میکند.
همچنین نشان داده شده است کمبود ویتامین ً در کلسیفیکاسیون شریان کرونر موثر است 11 - و. - 12 از سویی، کمبود ویتامین ً در جمعیت ایران یک مشکل جدي بهداشتی درمانی است، بهطوريکه 81/3 درصد جمعیت شهري ایران دچار کمبود ویتامین ً هستند و این کمبود در بین زنان به مراتب بیشتر از مردان است . - 13 - همچنین گزارش شده است ویتامین ً ناکافی و سندروم متابولیک شیوع گستردهاي در بین جمعیت ایرانی دارد . - 7 - فعالیت جسمانی یک راهکار قوي غیر دارویی در برابر چاقی و بیماريهاي مرتبط با چاقی است . - 14 - فعالیت ورزشی منظم باعث جلوگیري از چاقی می شود، در حالی که رفتار کم تحرك باعث پیشرفت آن میگردد . - 15 - فشار خون، سطح انسولین، وزن بدن، گلوکز خون، مقاومت به انسولین، کلسترول و ذخائر تري گلیسرید در نتیجه تمرینات هوازي کاهش مییابد 14 - و . - 15 از این رو در مطالعات مختلف، پیشنهاد شده است که تمرین ورزشی در درمان سندروم متابولیک موثر است 15 -
و . - 16 براي مثال ویسرز و همکاران - 17 - با مرور 87 مقاله پیشنهاد کردند که تمرین هوازي بدون محدودیت کالري دریافتی موجب کاهش چربی احشایی - بیش از 30 سانتیمتر مربع - و علائم سندروم متابولیک میشود. همچنین پاتین و همکاران - 18 - در یک مقاله فراتحلیلی گزارش کردند که تمرین استقامتی منظم بر بیشتر ریسک فاکتورهاي قلبی عروقی اثر مثبت دارد. به هر حال، در مطالعه کنترل شده با طرح تصادفی، نقش فعالیت ورزشی در بهبود سندروم متابولیک به خوبی روشن نیست و عمده تحقیقات انجام شده به مطالعات همهگیر شناسی مربوط میشود که به مقایسه سندروم متابولیک در افراد کم تحرك و فعال پرداختهاند. همچنین در زنان ایرانی شیوع کم تحرکی بالا است که این کمبودها با شیوع بالاي اختلالات متابولیکی در کشور همراه است . - 19 - در حالی که اثرات سودمند هر یک از مداخلات تمرین هوازي و ویتامین ً بر ریسک فاکتورهاي قلبی عروقی مورد بررسی قرار گرفته است، اما اثر تعاملی این دو بر شاخصهاي سندروم متابولیک روشن نیست، بنابراین هدف تحقیق حاضر بررسی اثر تمرین هوازي بههمراه مکمل ویتامین ً بر شاخصهاي سندروم متابولیک درمردان میانسال چاق بود.
مواد و روش ها
.پس از اطلاع رسانی در شهر ایلام شرکت کنندگان بهروش نمونه گیري در دسترس و پس از تکمیل فرم رضایت شرکت در تحقیق انتخاب شدند. معیارهاي ورود به مطالعه عبارت بودند از: داشتن نمایه توده بدن بیشتر از 30 کیلوگرم بر متر مربع، حداقل 30 سال سن، عدم وجود هرگونه بیماريهاي ایسکمیک قلبی، کلیوي، عدم مصرف داروهاي کاهنده چربی خون،
