بخشی از مقاله
چکیده
در این تحقیق تاثیر شکل فیزیکی خوراک - آردی، کرامبل و پلت - بر عملکرد و پاسخ ایمنی سلولی و هومورال جوجه های گوشتی تحت تنش مسمومیت با تتراکلریدکربن در طی یک دوره ٍُ روزه مورد بررسی قرار گرفت. تعداد َُّ قطعه جوجه گوشتی ماده سویه راس ًََ با ّ تیمار و ّ تکرار و ٌَ پرنده در هر تکرار مورد آزمایش قرار گرفتند. آزمایش به صورت آرایش فاکتوریل َ×ٍ در غالب طرح بلوک کاملا تصادفی انجام شد.
تیمار های آزمایشی شامل گروه های تغذیه شده با جیره های مش ، کرامبل و پلت بدون تزریق تتراکلریدکربن و گروه های تغذیه شده با جیره های مش ، کرامبل و پلت باتزریق تتراکلریدکربن بودند. از روز ٌُ تا ٍَ آزمایش هر هفته یک بار ، تتراکلریدکربن به عنوان عامل درگیرکننده کبد به مقدار نیم سیسی به ازای هر کیلوگرم وزن بدن به صورت داخل صفاقی تزریق شد.
تاثیر نوع جیره و تزریق تتراکلریدکربن بر افزایش وزن روزانه و ضریب تبدیل غذایی معنی دار نبود ، اما نوع جیره تاثیر معنی داری بر مصرف خوراک داشت به نحوی که جوجه های گوشتی تغذیه شده با جیره های مش بیشترین مصرف خوراک و جوجه های گوشتی تغذیه شده با جیره های کرامبل کمترین مصرف را داشتند
تاثیر فرم جیره بر درصد لنفوسیت ، مونوسیت، نوتروفیل ، بازوفیل و ائوزینوفیل معنی دار نبود. تزریق تتراکلریدکربن در جوجه های گوشتی سبب کاهش معنیدار درصد لنفوسیت شد. بیشترین درصد مونوسیت و نوتروفیل در پرندگان تزریق شده با تتراکلریدکربن مشاهده شد
تاثیر فرم جیره بر تیترآنتی بادی جوجه های گوشتی در روزگی معنی دار نبود. تزریق با تتراکلریدکربن سبب تفاوت معنی دار در تیتر آنتی بادی بر علیه آنفولانزا در روزگی شد
القاء مسمومیت با تتراکلریدکربن در جوجههای گوشتی با توجه به کاهش لنفوسیت میتواند ایمنی پرندگان را تحت تاثیر خود قرار دهد.
مقدمه
امروزه پرورش طیور با عوامل تنش زای متعددی همراه است که منجر به آسیب اکسیداتیو میشوند - ّ - . استرسهای اکسیداتیو با تولید رادیکالهای آزاد منجر به اختلال در هوموستاز بدن ، کاهش فعالیت سیستم ایمنی و در نتیجه کاهش عملکرد پرنده میشوند. هر چند بدن از طریق سیستم های آنتیاکسیدانی - آنزیمی و غیرآنزیمی - با رادیکالهای آزاد مقابله میکند، اما در صورتی که تولید رادیکالهای آزاد بیش از ظرفیت سیستمهای آنتیاکسیدانی بدن باشد، هوموستاز بدن مختل شده در نتیجه ضمن مستعد شدن پرنده به بیماریهای مختلف، عملکرد آن نیز کاهش مییابد
همگام با توسعه صنعت پرورش متراکم طیور، وقوع بیماریها و زیانهای اقتصادی ناشی از آنها به طور جدیتر مطرح میگردند. میزان پاسخ سیستم ایمنی بر اساس تنوع ژنتیکی و نیز تنوع محیطی که عامل تغذیه را نیز دربردارد متغیر خواهد بود. پاسخ قویتر نشاندهنده قدرت بیشتر پرنده در مقابل عوامل بیماریزای خارجی است و بنابراین پاسخ آنتیبادی بدست آمده دارای همبستگی مثبت با مقاومت عمومی در مقابل بیماریها میباشد.
با توجه به این که تغذیه نقش بسیار مهمی را در جهت حفاظت میزبان علیه هجوم عوامل بیماریزا برعهده دارد، کمبود در تغذیه طیور میتواند اثرات زیادی بر روی وظایف سیستم ایمنی داشته باشد که این اثرات غالباً مضر می باشند . بیشتر تغییراتی را که متخصصان تغذیه در جداول نیازهای تغذیه ای طیور در سالهای اخیر منظور کرده اند مربوط به تأثیر مواد مغذی در عملکرد سیستم ایمنی طیور میباشد. در طیور کبد ارگان اصلی سنتز چربی است. از آنجایی که مقدار چربی جیره طیور اندک - کمتر از ًٌ درصد - میباشد، بنابراین کبد طیور نقش مهمی در تامین چربی مورد نیاز خود و سایر بافتها دارد.
اگرچه عملکرد جوجههای گوشتی با تغذیه جیره پلت بهبود مییابد ولی به نظر میرسدکه این روش تغذیه دارای مضراتی هم باشد. رابطهای بین تغذیه پلت و برخی از بیماریهای متابولیکی بویژه کبد چرب دیده شده است. افزایش میزان رشد ناشی از تغذیه جیره پلت ممکن است مرگ و میر به دلیل کبدچرب، آسیت و سندرم مرگ ناگهانی را در پرنده افزایش دهد.
آسیبهای کبدی در طیور بواسطه تجویز داروهای بسیار در طول دوره پرورش و آلودگی های قارچی مختلف دان از اهمیت کلینیکی ویژهای برخوردار می باشند و می توانند منجر به کاهش عملکرد پرندگان و حتی مرگ آنها گردند و زیان های اقتصادی بزرگی را به این صنعت وارد آورند دراین رابطه تحقیقات اثبات نموده اند که یکی از مدل های بسیار مناسب مسمومیت در پرندگان استفاده از تتراکلریدکربن می باشد
با توجه به اهمیت جیرههای غذایی در ارتباط با سلامت و رشد طیور ضرورت دارد جنبههای مختلف ارتباط بین فرمهای جیره و شاخصهای مرتبط با ایمنی و رشد در جوجههای گوشتی مورد ارزیابی قرار گیرند و با توجه به گزارشهای کمی که در ارتباط با تاثیر فرم جیره بر ایمنی در جوجههای گوشتی وجود دارد تحقیق حاضر اطلاعات و یافتههای مناسبی در این خصوص ارائه خواهد کرد.
مواد و روشها
برای اجرای این تحقیق قطعه جوجه گوشتی نر و ماده یکروزه سویه تجاری راس تهیه و در سالن مرغداری دانشکده کشاورزی، دانشگاه لرستان پرورش داده شد. از این تعداد َُّ قطعه جوجه ماده در سن روزگی جدا و در غالب پن و مشاهده در هر تکرار با تیمار آزمایشی شامل: مش، کرامبل، پلت، مش با تتراکلریدکربن، کرامبل با تتراکلریدکربن و پلت با تتراکلریدکربن مورد آزمایش قرار گرفت.
جیرهها شامل: جیره آغازین سوپراستارتر - فرموله شده طبق توصیه NRC سال بر پایه ذرت -کنجاله سویا تا ًٌ روزگی و جیره رشد تا پایان ٍروزگی بودند و در کل دوره پرورش آب و دان به صورت آزاد در اختیار جوجه ها قرار گرفت. پارامترهای اندازهگیری شده در این تحقیق شامل: عملکرد ، شمارش تفریقی گلبولهای سفید خون و اندازهگیری تیترآنتیبادی علیه نیوکاسل، گامبورو و آنفولانزا در روزگی جوجه های گوشتی بودند. با ورود جوجه ها به سالن مرغداری واکسن سه گانه نیوکاسل، گامبورو و آنفولانزا به صورت اسپری استفاده شد.
در روزگی مجدا واکسن َ گانه - نیوکاسل، گامبورو و آنفولانزا - به نسبت در به صورت زیرجلدی درعضله سینه تزریق شد . همچنین از هر پن ٌ قطعه جوجه انتخاب و از ورید بال آنها سیسی خون گرفته شد . از تتراکلریدکربن محصول شرکت مرک آلمان به عنوان مدل تجربی جهت ایجاد مسمومیت به مقدار نیم سی سی به ازای هر کیلو گرم وزن بدن در روزهای زوج به صورت داخل صفاقی تزریق بعمل آمد. برای رقیقسازی آن به نسبت مساوی روغن زیتون استفاده شد.
در انتهای دوره - روزگی - از هر پن ٍ قطعه که وزن آنها نزدیک میانگین گله بود انتخاب و کشتار و از آنها جهت تیتر آنتیبادی علیه نیوکاسل، گامبورو و آنفولانزا نمونه خون گرفته شد. همچنین نمونههای خون جهت شمارش تفریقی گلبولهای سفید - لنفوسیت، مونوسیت، نوتروفیل، بازوفیل و ائوزینوفیل - بکار برده شدند. این تحقیق با آرایش فاکتوریل در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با تیمار، ّ تکرار و ٌَ مشاهده در هر تکرار طی مدت ٍُ روز انجام گرفت. تجزیه و تحلیل داده ها توسط نرم افزار SAS و جهت مقایسه میانگینها از آزمون توکی استفاده شد.
نتایج و بحث
عملکرد جدول شماره ٌ تاثیر فرم فیزیکی خوراک و تزریق تتراکلریدکربن بر شاخصهای عملکرد را نشان میدهد با توجه به نتایج مشاهده شده فرم فیزیکی خوراک شامل: کرامبل، مش و پلت تاثیری بر افزایش وزن و ضریب تبدیل نداشت، اما در ارتباط با مصرف خوراک تفاوت معنیداری بین گروههای تیماری مشاهده شد به نحوی که بیشترین مصرف خوراک در جوجههای گوشتی تغذیه شده با جیره مش و کمترین مصرف خوراک در جوجه های گوشتی تغذیه شده با جیرههای کرامبل به دست آمد
تزریق تتراکلریدکربن بر افزایش وزن، مصرف خوراک و ضریب تبدیل غذایی جوجههای گوشتی معنیدار نبود. رابطه متقابلی بین فرم فیزیکی خوراک و تزریق تتراکلریدکربن در ارتباط با شاخصهای عملکرد جوجههای گوشتی مشاهده نشد. پرندگان تغذیه شده با جیره پلت در مقایسه با جیرههای کرامبل و مش از نظر عددی ضریب تبدیل غذایی کمتری را نشان دادند، اگرچه این تفاوت از نظر آماری تفاوت معنیداری نبود.
ضریب تبدیل غذایی مهمترین شاخص اقتصادی در تغذیه جوجههای گوشتی است و لذا عواملی که ضریب تبدیل غذایی را بهبود دهند تاثیر بسزایی بر راندمان اقتصادی واحدهای پرورش طیور خواهند داشت. مقالات متعددی در مورد بهبود میزان رشد جوجههای گوشتی تغذیه شده با جیره های پلت در مقایسه با آردی وجود دارد - ُ و ٌ - . این بهبود رشد درنتیجه کاهش انتخاب اجزای غذایی جیره، افزایش قابلیت هضم، کاهش زمان و انرژی صرف شده برای خوردن خوراک، از بین رفتن عوامل پاتوژن، تغییرهای حرارتی نشاسته و پروتئین و افزایش خوشخوراکی جیره میباشد
از طرفی دیگر پلت کردن سبب افزایش تراکم ذرات غذایی میشود و در طیور با تلاش کمتری غذای مورد نیاز خود را به دست آورده، لذا انرژی آنها بیشتر صرف رشد و تولید میشود
جدول تاثیر فرم فیزیکی خوراک و تزریق تتراکلریدکربن بر شاخصهای رشد جوجههای گوشتی
a-b حروف نامشابه در هر ستون و برای هر فاکتور نشان دهنده اختلاف معنیدار بین سطوح مختلف آن فاکتور است
