بخشی از مقاله
چکیده
تحقیق حاضر به منظور بررسی امکان استفاده از سطوح افزایشی کنجاله گوار در جیره غذایی بر عملکرد و قابلیت هضم ایلئومی پروتئین در جوجه هاي گوشتی انجام گرفت. بر این اساس جوجه هاي تحت آزمایش در قالب یک طرح کاملاً تصادفی در طی دوره آغازین جیره هاي حاوي سطوح صفر - با آنزیم - ، 3، 6، 9، 12 و صفر درصد - بدون آنزیم - کنجاله گوار را دریافت کردند. مقادیر فوق در طی دوره رشد به ترتیب به سطوح 6، 9، 12 و 15 درصد و براي دوره پایانی به سطوح 9، 12، 15 و 18 درصد تغییر یافتند.
براي هر تیمار چهار تکرار و در هر تکرار12 قطعه جوجه در نظر گرفته شد. آنزیم هاي بتاماناناز 1 - گرم در 1/5 کیلوگرم - و بتاگالاکتاناز 0/5 - گرم در 1/5 کیلوگرم - نیز به جیره هاي آزمایشی حاوي آنزیم اضافه شد. جوجه هاي تغذیه شده با سطوح 6، 9 و %12 به ترتیب در طی دوره هاي آغازین، رشد و پایانی بالاترین میانگین اضافه وزن 0-49روزگی، وزن بدن و بهترین ضریب تبدیل غذایی را داشتند.
در حالیکه سطوح 12 ، 15و 18 درصد کنجاله گوار به ترتیب در جیره هاي آغازین، رشد و پایانی بطور معنی داري باعث کاهش عملکرد جوجه ها در مقایسه با گروه شاهد شد . - P<0/05 - تغذیه کنجاله گوار اثر معنی داري بر قابلیت هضم ایلئومی پروتئین جیره هاي آزمایشی و سرم خون نداشت، ولی موجب کاهش معنی دار غلظتLDL سرم در سن 49 روزگی شد.
نتایج حاصله نشان داد که سطوح بهینه استفاده از کنجاله گوار جهت تغذیه جوجه هاي گوشتی در دوره هاي آغازین، رشد و پایانی به ترتیب سطوح 6، 9 و 12می باشد.
مقدمه
کنجاله گوار یکی از محصولات جانبی مراحل تهیه صمغ گوار در پروسه فرآوري دانه گوار بوده که بسته به روش عمل آوري داراي پروتئین خام بالا 45 - تا - %60 میباشد. البته به علت وجود باقیمانده صمغ، بازدارنده تریپسین، ساپونینها و پلی فنلها استفاده از کنجاله گوار در جیره غذایی جوجههاي گوشتی، مرغان تخمگذار و مادر محدود است . - 6 -
کنجاله گوار قابل استفاده در تغذیه طیور، فقط حاوي بخش پروتئینی دانه گوار یا گیاهک بوده که به طور متوسط حاوي حدود 60 درصد پروتئین خام و 2800 تا 2900 کیلوکالري انرژي قابل سوخت و ساز است .
لی و همکاران نشان دادند که سطح 2/5 درصد کنجاله گوار یا کنجاله جوانه گوار یا کنجاله پوسته گوار در جیره غذایی جوجه هاي گوشتی، باعث عملکردي شبیه جیره شاهد حاوي ذرت و کنجاله سویا شد. علاوه بر این، ایشان پیشنهاد کردند که در صورت استفاده از آنزیم بتاماناناز میتوان سطح استفاده از کنجاله گوار را تا 5 درصد جیره غذایی افزایش داد.
در آزمایش دیگري نشان داده شد که میتوان 7/5 درصد کنجاله گوار را در جیره غذایی جوجه هاي گوشتی بدون اثر منفی بر عملکرد آنها استفاده نمود، اما سطوح 7/5 و 10 درصد باعث افزایش چسبندگی مواد هضمی روده شده بود .
در این ارتباط تاکور و پرادهان رابطه معکوسی بین سطوح کنجاله گوار در جیره غذایی و عملکرد رشد جوجه هاي گوشتی به هنگام استفاده از سطوح 0، 5، 7و 15درصد آن در جیره غذایی را نشان دادند .بهرحال با توجه به سطح و کیفیت پروتئین کنجاله گوار و از طرف دیگر وجود برخی مواد ضدتغذیه ایی در آن، تحقیق حاضر به منظور بررسی امکان افزایش سطح استفاده از کنجاله گوار در تغذیه جوجه هاي گوشتی با روش استفاده از سطوح افزایشی کنجاله گوار در جیره غذایی جوجه هاي گوشتی انجام گرفت.
مواد و روش ها
در این آزمایش 288 قطعه جوجه گوشتی سویه راس 308 بطور تصادفی بین 24 واحد آزمایشی 12 - عدد جوجه گوشتی در هر واحد آزمایشی - تقسیم شدند. بدین منظور در طی دوره آغازین 7-21 - روزگی - شش جیره آزمایشی حاوي سطوح صفر - با آنزیم - ، 3، 6، 9، 12 و صفر درصد - بدون آنزیمکنجاله - گوار در قالب یک طرح کاملاً تصادفی در اختیار واحد هاي آزمایشی قرار گرفت.
مقادیر فوق - بجز براي گروه هاي کنترل - در طی دوره رشد 21-42 - روزگی - به ترتیب به سطوح 6، 9، 12 و 15 درصد و براي دوره پایانی -49 - 42روزگی - به سطوح 9، 12، 15 و 18 درصد تغییر یافتند. در طی دوره آزمایش 0-49 - روزگی - آب و خوراك به صورت آزاد در اختیار پرندگان قرار داشت. توزین خوراك و جوجه ها به صورت هفتگی انجام شد. در انتهاي دوره آزمایش قابلیت هضم ایلئومی پروتئین جیره هاي پایانی با استفاده از نشانگر اکسید کروم و تعیین غلظت آن در جیره غذایی و مواد هضمی ایلئوم به روش فنتون انجام شد. در پایان آزمایش داده هاي بدست آمده با استفاده از نرم افزار آماري SAS تجزیه آماري و مقایسه میانگین ها نیز
با استفاده از آزمون چند دامنه اي دانکن در سطح معنی دار 5 درصد انجام شد.
نتایج و بحث
بررسی نتایج مربوط به مقایسه میانگین ها - جدول - 1 نشان داد که مصرف خوراك، اضافه وزن، چربی محوطه بطنی، کلسترول سرم و قابلیت هضم ایلئومی پروتئین جیره هاي آزمایشی تحت تاثیر سطوح افزایشی کنجاله گوار قرار نگرفت. البته مقدار مصرف خوراك از لحاظ عددي در تمام تیمارها نسبت به تیمار شاهد 1 - سطح صفر با آنزیم - افزایش عددي نشان داد.
نتایج فوق با گزارش تاکور و پردهان - 8 - که اعلام کردند مصرف غذا با افزایش سطح کنجاله گوار در جیره غذایی افزایش می یابد مطابقت دارد. در سن 49 روزگی اختلاف معنی داري بین میانگین وزن بدن تیمارهاي آزمایشی با گروه هاي شاهد مشاهده نشد. نتایج مشابهی نیز در رابطه با افزایش وزن روزانه وجود داشت. با این حال، استفاده از سطوح 12 و 15درصد کنجاله گوار به ترتیب در جیره هاي آغازین و رشد بطور معنی داري باعث کاهش اضافه وزن روزانه و افزایش ضریب تبدیل غذایی جوجه ها در مقایسه با گروه شاهد شد
در حالیکه جوجه هاي تغذیه شده با سطوح 6، 9 و %12 به ترتیب در طی دوره هاي آغازین، رشد و پایانی داراي بالاترین میانگین اضافه وزن 0-49 - روزگی - ، وزن بدن و بهترین ضریب تبدیل غذایی بودند. نتایج حاصل از آزمایش
لی و همکاران - 6 - نیز نشان داد که استفاده از سطح 5 درصد کنجاله جوانه گوار تا 20 روزگی در جیره جوجه هاي گوشتی بدون استفاده از آنزیم بتاماناناز عملکردي شبیه گروه کنترل را باعث شد. با توجه به نتایج فوق می توان بیان کرد که اعمال روش سطوح افزایشی کنجاله گوار و استفاده از سطوح پایین آن در سنین ابتدایی باعث شده تا دستگاه گوارش جوجه ها دوره عادت پذیري را به خوبی سپري کرده و در نتیجه استفاده از سطوح بالاي آن در طی دوره هاي رشد و پایانی اثر منفی بر عملکرد جوجه هاي مورد آزمایش نداشته باشد.
علاوه بر این، با مراجعه به جدول 1 می توان اثرات فرضیه بیان شده بالا را در قابلیت هضم ایلئومی پروتئین جیره هاي آزمایشی ملاحظه نمود، زیرا حضور سطوح بالاي کنجاله گوار در جیره هاي مذکور اثرات معنی داري بر قابلیت هضم ایلئومی پروتئین آنها نداشت.
نکته جالب توجه اینکه در تحقیق حاضر نتایج آزمایش دیگري که با استفاده از جیره هاي نیمه خالص انجام شد نیز نشان داد که پروتئین کنجاله گوار در مقایسه با کنجاله سویا بطور غیر معنی داري قابلیت هضم ایلئومی بالاتري داشت 70/9 - در مقایسه با . - %67/27 به هر حال نتایج حاصل از تحقیق حاضر به واسطه اعمال روش تغذیه با سطوح افزایشی کنجاله گوار بر خلاف نتایج برخی دیگر از محققین مبنی بر عدم امکان استفاده از سطوح بالاتر از - 7 - %5 و یا 6 - %7/5، - 3 این کنجاله در تغذیه جوجه هاي گوشتی است. با این وجود استفاده از سطح %12 کنجاله گوار در جیره آغازین و سپس سطوح 15 و %18 به ترتیب در دوره هاي رشد و پایانی باعث عدم امکان عادت پذیري جوجه به کنجاله گوار و در نتیجه دست یابی به پایین ترین میانگین وزن بدن، اضافه وزن و بالاترین ضریب تبدیل غذایی شد.
برهما و همکاران - 1 - نیز نشان دادند که با افزایش سطح کنجاله گوار ضریب تبدیل غذایی افزایش یافت. در این ارتباط کونر گزارش کرد که افزایش سطح کنجاله گوار در جیره غذایی، به علت افزایش ویسکوزیته ایجاد شده در اثر باقیمانده صمغ گوار موجود در آن سبب کاهش رشد و بازده غذایی در جوجه هاي گوشتی خواهد شد. کامران و همکاران - 5 - نیز با استفاده از سطوح 0، 5، 10 و 15 درصد کنجاله گوار همراه با آنزیم ناتوگرین مشاهده نمودند که همراه با افزایش سطح کنجاله گوار در جیره غذایی، به علت افزایش ویسکوزیته مواد هضمی و کاهش راندمان جذب مواد مغذي، افزایش وزن و راندمان لاشه کاهش و ضریب تبدیل غذایی افزایش یافت. راندمان لاشه در جیره شماره 2 در مقایسه با جیره هاي شاهد 1 و شاهد 6 بطور معنی داري - P<0/05 - بالا تر بود.
لی وهمکاران - 7 - نیز نشان دادند که در زمان استفاده از 7/5 درصد کنجاله جوانه گوار تا سن 6 هفتگی درصد لاشه جوجه هاي گوشتی 68/1 - ٪ - شبیه جیره شاهد بود. از نظر چربی محوطه شکمی بین تیمارها اختلاف معنی داري مشاهده نشد، ولی تغدیه جوجه ها با سطوح افزایشی کنجاله گوار باعث کاهش عددي کلسترول خون در جیره هاي 2 ، 3 و 4 در مقایسه با جیره شاهد شد.
ترات وین و همکاران - 9 - نیز با بیان مکانیسم هاي احتمالی نشان دادند که صمغ گوار ممکن است سبب کاهش کلسترول سرم خون در انسان و حیوانات شود. روند کاهش تريگلیسیرید خون به موازات افزایش سطح استفاده از کنجاله گوار در جیره هاي آزمایشی 1، 2، 3 و 4 نیز مشابه با کاهش غلظت کلسترول بود. از طرف دیگر اثرات سطوح افزایشی کنجاله گوار بر کاهش سطح LDL سرم خون جوجه ها در سن 49 روزگی نسبت به گروه شاهد - p<0/05 - 1 بسیار مشهود و قابل توجه بود. به نظر می رسد یکی از مهم ترین دلایل کاهش عددي LDL در آزمایش حاضر به علت کاهش سطح کلسترول سرم باشد.
