بخشی از مقاله
چکیده
به منظور بررسی اثر افزودن پودر تخم گشنیز به جیره بر عملکرد، کیفیت لاشه، فراسنجههاي خونی و جمعیت باکتري اشریشیاکلی ایلیوم جوجههاي گوشتی، تعداد 80 قطعه جوجه یکروزه نژاد کاب 500 - نر و ماده - در قالب یک طرح کاملا تصادفی در دو گروه تیماري شامل 4 تکرار - پن - در هر تیمار و 10 قطعه جوجه در هر تکرار تقسیم شدند. تیمارهاي آزمایشی شامل - 1 جیره پایه - شاهد - و - 2 جیره پایه 1/5 + درصد پودر تخم گشنیز در کیلوگرم جیره بود.
جیرههاي آزمایشی از نظر انرژي، پروتئین، مواد معدنی و سایر مواد مغذي در هر مرحله یکنواخت بودند. طول دوره آزمایش 42 روز و شامل مراحل آغازین - صفر تا 7 روزگی - ، رشد 8 - تا 21 روزگی - و پایانی 22 - تا 42 روزگی - بود. در پایان دوره از هر گروه تیماري هشت جوجه کشتار شدند تا نمونههاي خون جمع آوري و همچنین ویژگی هاي لاشه مورد بررسی قرار گیرد.
دادههاي حاصل با نرمافزار آماري SAS آنالیز شده و مقایسه میانگین ها با استفاده از آزمون حداقل تفاوت معنیدار - LSD - در سطح خطاي پنج درصد انجام شد. نتایج نشان داد که بین تیمار گشنیز در مقایسه با شاهد از نظر HDL، تراکم لنفوسیتها و ائوزینوفیلهاي خون و همچنین جمعیت میکروبی اشریشیاکلی اختلاف معنیداري وجود داشت .
تیمار داراي افزودنی گشنیز در مقایسه با شاهد جمعیت اشریشیاکلی پایینتري داشت، همچنین بیشترین درصد لنفوسیتها نیز در تیمار گشنیز مشاهده گردید. با توجه به نتایج فوق استفاده از سطح 1/5 درصد گشنیز میتواند باعث افزایش لنفوسیتها در جهت بهبود سیستم ایمنی و کاهش جمعیت اشریشیاکلی گردد.
-1 مقدمه
استفاده از افزودنیهاي غذایی در تغذیه طیور به عنوان یک راه حل در بکارگیري هر چه بهتر خوراك توسط طیور محسوب میشود، یکی از این مکملهاي مورداستفاده آنتیبیوتیک محرك رشد میباشد - گیبسون و روبرفروید، . - 1995 با وجود تمامی اثرات مثبت استفاده از آنتیبیوتیکها، تحقیقات اخیر نشان میدهد که بقایاي آنتیبیوتیکهاي موجود در لاشه طیور منجر به ایجاد سویههاي بیماريزاي مقاوم در بدن انسان میشود
تحقیقات گستردهاي بر روي موادي که قابلیت جایگزینی آنتیبیوتیکها را در جیره طیور داشته باشند و فاقد آثار زیان بار بر روي سلامتی طیور و مصرفکنندگان محصولات آن باشند انجام گرفته است و نتایج تعداد قابل توجهی از این مطالعات نشان داده است که استفاده از موادي نظیر گیاهان دارویی، پروبیوتیکها - میدیلی و تونکار، - 2001 و اسیدهاي آلی در جیره جوجههاي گوشتی میتواند باعث افزایش عملکرد رشد و نیز بهبود وضعیت سلامتی طیور بشود
فراوردههاي گیاهی به علت در دسترس بودن، راحتی کاربرد، نداشتن اثرات سوءجانبی و نیز باقی نماندن بقایاي مضر آنها در فراوردههاي تولیدي مورد اهمیت میباشند - هرناندز و همکاران، . - 2004 گیاهان دارویی و روغنهاي اسانسی استخراج شده از آنها حاوي مواد آروماتیک و فرار مختلفی هستند که بسیاري از آنها داراي خواص ضدمیکروبی میباشند
گشنیز گیاهی یک ساله با نام علمی coriandrum sativum از خانواده چتریان - Umbelliferae - و بومی مناطق مدیترانهاي می-باشد - پرسگلاو و همکاران، . - 1981 تخم گشنیز حاوي روغن اسانسی است که غنی از ترکیبات Linalool، Geraniol، Borneol، Carvone، Limonene، Camphor میباشد و ترکیبات فلاونوئیدي در گشنیز شامل اسید فنولیک است - آي سااو و همکاران، . - 2004 لینالول موجود در گشنیز داراي خاصیت اشتهاآور در جیره غذایی طیور بوده و فرآیند هضم را تحریک میکند و میتواند مصرف غذا و وزن در جوجههاي گوشتی را افزایش داده و همچنین باعث بهبود ضریب تبدیل غذایی گردد.
لینالول علاوه بر اشتها آور بودن و تحریک روند گوارش نقش مهارکنندگی میکروارگانیسمهاي بیماريزا در سیستم گوارش جوجهها را نیز بر عهده دارد - کابوك و همکاران، . - 2003 استفاده از سطوح پودر تخم گشنیز در جیره جوجههاي گوشتی اثر کاهندگی بر تودههاي چربی احشایی داشته، که در جهت جلوگیري از سندرم متابولیکی نقش دارد
- 2004 کاهش کلسترول، LDL و VLDL در اثر استفاده از تخم گشنیز بدلیل مهار فعالیت آنزیم - HMG-COA - 3 methylglutaryal COA در کبد است که نقش کلیدي در مسیر بیوسنتز کلسترول دارد - کرول، . - 1999 اطلاعات کافی در زمینه عملکرد گیاه گشنیز در کشور بر جوجههاي گوشتی وجود ندارد. لذا هدف از تحقیق حاضر ارزیابی استفاده از گیاه دارویی گشنیز بر تحریک اشتها، کیفیت لاشه، فراسنجههاي بیوشیمیایی سرم خون و جمعیت میکروبی جوجههاي گوشتی میباشد.
-2 مواد و روشها
-1-2 حیوانات
این آزمایش با تعداد 80 قطعه جوجه گوشتی یکروزه نژاد کاب 500 - نر و ماده - ، در قالب طرح کاملا تصادفی با 2 تیمار - 4 تکرار - و 10 قطعه جوجه در هر تکرار انجام شد.
-2-2 شرایط پرورش
این طرح در سالن پرورش جوجه گوشتی دانشگاه گنبدکاووس انجام گردید. آب و خوراك حاوي پودر گیاهان مورد مطالعه، به صورت آزاد در اختیار جوجهها قرار گرفت. جیرههاي غذایی جوجه ها بر اساس جداول ترکیب مواد خوراکی - NRC, 1994 - تعیین شد. میزان خوراك مصرفی و افزایش وزن به صورت هفتگی مورد اندازهگیري قرار گرفته و با استفاده از نتایج آنها ضریب تبدیل غذایی محاسبه گردید.
-3-2 تیمارهاي آزمایشی
جیرههاي آزمایشی شامل : - 1 جیره شاهد، - 2 جیره شاهد 1/5 + درصد پودر تخم گشنیز در کیلوگرم بودند.
-4-2 نمونهگیري
در 42 روزگی پس از 6 ساعت گرسنگی دادن به جوجهها - براي اطمینان از خالی بودن دستگاه گوارش آنها - دو قطعه جوجه از هر پن که وزن آنها بیانگر میانگین وزن واحد آزمایشی بوده انتخاب و پس از وزنکشی و کشتار، مورد تفکیک لاشه قرار گرفتند. صفات لاشه اعم از وزن لاشه کامل و لاشه تهی شده، وزن قلب، کبد، سنگدان، ران، سینه و وزن چربی حفره شکمی مورد اندازهگیري قرار گرفت.
به منظور تعیین وضعیت میکروفلور روده نمونهگیري از ایلیوم در شرایط کاملا استریل انجام گرفت. جهت کشت از روش تهیه رقت نمونه اولیه استفاده شد، از رقتهاي تهیه شده به محیط کشت اختصاصی باکتري تلقیح شد. پلتها پس از تلقیح به انکوباتور با دماي 37 درجه سانتیگراد منتقل شدند. پس از آن رقتهایی که تعداد کلنیهایی بین 30 تا 300 عدد داشتند با استفاده از روش کلنیکانتر شمارش شدند و در نهایت با ضرب نمودن تعداد کلنیها در ضریب رقت تعداد باکتريها محاسبه شد.
به منظور اندازهگیري چربیهاي خون و سایر فاکتورهاي خونی، خونگیري در روز کشتار از سیاهرگ بال انجام گرفت. بخشی از نمونههاي خون در لولههاي آزمایش فاقد ماده ضد انعقاد ریخته شد و سرم آنها با استفاده از سانتریفیوژ با سرعت 3000 دور در دقیقه و در مدت 15 دقیقه جهت تعیین میزان کلسترول، تريگلیسیرید، گلوکز و سایر فاکتورهاي دیگر جدا گردید. سپس با استفاده از دستگاه اسپکتروفوتومتر در طول موج 546 نانومتر، مقدار جذب نوري ایجاد شده براي استاندارد و نمونههاي سرم مشخص شده و محاسبه انجام گرفت. همچنین نمونههاي دیگري از خون در لولههاي ماده ضد انعقاد - EDTA, mg/ml - ریخته شد و سریعا براي انجام آزمایشات هماتولوژي خون به آزمایشگاه منتقل شد.
-5-2 تجزیه و تحلیل آماري
دادهها در قالب طرح کاملا تصادفی با استفاده از نرم افزار SAS نسخه - 2001 - 9/1 تجزیه آماري شد و مقایسه میانگینها با استفاده از آزمون حداقل تفاوت معنیدار - LSD - در سطح خطاي پنج درصد انجام شد.
-3 نتایج و بحث
نتایج مربوط به تاثیر افزودن پودر تخم گشنیز به جیره بر عملکرد رشد جوجههاي گوشتی در سنین مختلف در جدول 1 نشان داده شده است. نتایج نشان داد که بین دو گروه آزمایشی از نظر افزایش وزن روزانه، مصرف خوراك و ضریب تبدیل غذایی اختلاف معنیداري وجود نداشت. علیتنه و همکاران - 1392 - گزارش کردند به نظر میرسد لینالول بر روي بو و طعم خوراك در سطوح بالا سبب کاهش خوشخوراکی جیره مصرفی، در نتیجه کاهش وزن بدن میگردد لذا جوجهها تمایل کمتري به مصرف جیره از خود نشان دادهاند که با آزمایش فوق موافق بود.
نتایج مربوط به تاثیر افزودن پودر تخم گشنیز بر کیفیت لاشه جوجههاي گوشتی در جدول 2 نشان داده شده است. نتایج نشان دادند که بین دو گروه آزمایشی از نظر وزن سنگدان و وزن چربی حفره شکمی اختلاف معنیداري وجود داشت . - p<0/05 - کاهش چربی با افزایش سطوح گشنیز بدلیل اثر هایپولیپیدمیک مشاهده شده در دانه گشنیز میباشد که با کاهش لیپیدهاي سرم بواسطه کاهش سنتز کبدي اسیدهاي چرب، میتوانند ذخیره چربی در حفره شکمی را کاهش دهند و به این ترتیب باعث بهبود کیفیت لاشه و همچنین حفظ سلامتی مصرفکننده شود
نتایج مربوط به تاثیر افزودن پودر تخم گشنیز بر غلظت ترکیبات بیوشیمیایی خون جوجههاي گوشتی در جدول 3 نشان داده شده است. بین دو تیمار آزمایشی از نظر HDL در ترکیبات بیوشیمیایی خون اختلافات آماري معنیداري مشاهده شد . - p<0/05 - نتایج مربوط به اثر افزودن پودر تخم گشنیز بر فراوانی انواع گلبولهاي سفید خون جوجههاي گوشتی در جدول 4 نشان داده شده است. براساس نتایج آزمایش از نظر تراکم لنفوسیتها و ائوزینوفیلها جوجههاي گوشتی تفاوت معنیداري بین تیمارهاي آزمایشی مشاهده گردید . - p<0/05 - بیشترین لنفوسیتها در تیمار داراي افزودنی گشنیز مشاهده شد. مونسان و پاول - 1995 - بیان کردند
