بخشی از مقاله
این مطالعه به منظور بررسی تاثیر شکل فیزیکی خوراک - آردی، کرامبل و پلت - بر وزن اندامهای ایمنی - طحال، تیموس و بورس فابریسیوس - و اندازه گیری میزان حساسیت پوستی پردهپا در جوجه های گوشتی تحت تنش مسمومیت با تتراکلریدکربن در طی یک دوره ٍُ روزه انجام گرفت. تعداد َُّ قطعه جوجه گوشتی ماده سویه راس ًََ در یک طرح بلوک کاملا تصادفی با ّ تیمار و ّ تکرار و ٌَ پرنده در هر تکرار مورد آزمایش قرار گرفتند . تیمارهای آزمایشی شامل گروههای تغذیه شده با جیره های مش، کرامبل و پلت بدون تزریق تتراکلریدکربن و گروه های تغذیه شده با جیر ههای مش، کرامبل و پلت با تزریق تتراکلریدکربن بودند. از روز ٌُ تا ٍَ آزمایش هر هفته یک بار ، تتراکلریدکربن به عنوان عامل درگیکننده کبد، به مقدار نیم سیسی به ازای هر کیلوگرم وزن بدن به صورت داخل صفاقی تزریق شد. تاثیر شکل فیزیکی خوراک و تزریق تتراکلریدکربن بر وزن اندام های ایمنی - طحال، تیموس و بورس فابریسیوس - جوجههای گوشتی در سن ٍُ روزگی معنیدار نبود. شکل خوراک بر میزان حساسیت پوستی پای راست - شاهد - و پای چپ - تزریق شده با فیتوهماگلوتینین - اثر معنیداری را نشان داد بطوریکه بیشترین میزان حساسیت مربوط به پرندگان تغذیه شده با جیره پلت و کمترین میزان حساسیت مربوط به پرندگان تغذیه شده با جیره کرامبل بود . - P<0/05 - تزریق تتراکلریدکربن اثر معنیداری بر میزان حساسیت پوستی در پرنده نداشت. در رابطه با فاکتور زمان بیشترین میزان حساسیت پای راست - شاهد - در ٍُ و َُ ساعت بعد از اولین اندازه گیری و کمترین میزان حساسیت در ٌٍ ساعت بعد از اولین اندازه گیری مشاهده شد. اما در پای چپ - تزریق شده - بیشترین میزان حساسیت پوستی در ّ ساعت بعد از تزریق و کمترین میزان حساسیت در زمان قبل از تزریق بدست آمد . - P<0/05 -
با توجه به این موضوع که تغذیه حدود ًَ درصد هزینه های پرورش طیور صنعتی را شامل می شود، بهبود راندمان منابع مغذی می تواند در افزایش کارآیی واحدهای صنعتی نقش مهمی داشته باشد. تحقیقات و گزارشهای متعدد منتشره حاکی از آن است که بافت دان تاثیر بسزایی در عملکرد مرغ گوشتی دارد و به ویژه دان پلت ، سرعت رشد را بهبود بخشیده و کارایی دان را افزایش میدهد ”ٍ - . اندازه بافت ایمنی ممکن است نشان دهنده سیستم ایمنی باشد - َ - . تضعیف سیستم ایمنی اثر منفی معنی داری بر عملکرد جوجههای گوشتی در تمام مناطق جهان دارد - َ - . ایجاد اختلال در عملکرد کبد به خصوص از طریق تجمع چربی و کبد چرب عامل مهمی در کاهش رشد و عملکرد جوجه های گوشتی است. نشانه اصلی و عمده بسیاری از بیماری های کبد، تورم، دژنراسیون، نکروز و آپوپتوزیس سلول های کبدی است - ٌ - . مسمومیت تجربی با تتراکلرید کربن بهترین مدل برای القاء مسمومیت کبدی است و به طور متداول برای مطالعه تاثیرات حفاظت کبدی داروها و محصولات طبیعی از آن استفاده میشود - ُ - . از این رو محلول روغن گیاهی تتراکلریدکربن به طور متداول در ایجاد مدل تجربی ضایعه کبدی مورد استفاده قرار میگیرد - ُ - . آسیبهای کبدی در طیور بواسطه تجویز داروهای بسیار در طول دوره پرورش و آلودگی های قارچی مختلف دان از اهمیت ویژه ای برخوردار میباشند و میتوانند منجر به کاهش عملکرد پرندگان و حتی مرگ آنها گردند و زیانهای اقتصادی بزرگی را به این صنعت وارد آورند - ًٌ - . با توجه به این موضوع که تحقیقات کمی در مورد تاثیر شکل فیزیکی جیره بر شاخصهای تولید و پارامترهای ایمنی در جوجه های گوشتی دچار اختلال کبدی وجود دارد نتایج تحقیق حاضر میتواند اطلاعات مفیدی را در اختیار متخصصان تغذیه طیور قرار دهد.
مواد و روشها
برای اجرای این پژوهش ًًًٌ قطعه جوجه گوشتی نر و ماده یکروزه سویه تجاری راس ًََ تهیه و در سالن مرغداری دانشکده کشاورزی، دانشگاه لرستان پرورش یافتند. از این تعداد َُّ قطعه جوجه ماده در سن ًٌ روزگی جدا و در غالب َّ پن و ٌَ مشاهده در هر تکرار با ّ جیره آزمایشی شامل: آردی، کرامبل، پلت، آردی با تتراکلریدکربن، کرامبل با تتراکلریدکربن و پلت با تتراکلریدکربن مورد بررسی قرار گرفتند. جوجهها تحت شرایط سیستم بسته، تهویه عرضی و برنامه نوری ٍَ ساعت روشنایی و ٌ ساعت خاموشی نگهداری شدند. جیره ها شامل: جیره آغازین سوپراستارتر - فرموله شده طبق توصیه NRC سال ٌُُُ - بر پایه ذرت -کنجاله سویا تا ًٌ روزگی و جیره رشد تا پایان ٍُ روزگی بودند و در کل دوره پرورش آب و دان به صورت آزاد در اختیار جوجه ها قرار گرفت. پارامترهای اندازهگیری شده در تحقیق عبارت بودند از وزن نسبی اندامهای ایمنی و حساسیت پرده پا در اثر تزریق فیتوهماگلوتینین. در سن ًٌ روزگی جوجهها از نظر جنسیت تفکیک شدند و جوجه های ماده جهت این تحقیق به کار گرفته شدند. از تتراکلریدکربن محصول شرکت مرک آلمان به عنوان مدل تجربی جهت ایجاد مسمومیت به مقدار نیم سیسی به ازای هر کیلوگرم وزن بدن به صورت داخل صفاقی استفاده شد تا پرنده دچار مسمومیت شود. تتراکلریدکربن به صورت مایع بود و برای رقیق سازی آن به نسبت مساوی از روغن زیتون استفاده شد. در روز َِ آزمایش از هر پن ٍ پرنده انتخاب و فیتوهماگلوتینین به مقدار ٌ/ًسیسی در پرده انگشت سوم و چهارم پای چپ تزریق شد، میزان تغییر در اندازه ضخامت این پرده به عنوان میزان پاسخ ایمنی سلولی به ترتیب ّ، ٌٍ، ٍُ و َُ ساعت پس از ساعت صفر - ساعت تزریق - اندازهگیری شد. اندامهای ایمنی - طحال، تیموس و بورس فابریسیوس - جدا شده و وزن نسبی آنها اندازهگیری شد. این تحقیق با آرایش فاکتوریل َ×ٍ در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با ّ تیمار، ّ تکرار و ٌَ مشاهده در هر تکرار طی مدت ٍُ روز انجام گرفت. تجزیه و تحلیل دادهها توسط نرمافزار SAS و جهت مقایسه میانگینها از آزمون توکی استفاده شد.
نتایج و بحث
جدول شماره ٌ تاثیر شکل فیزیکی خوراک و تزریق تتراکلریدکربن بر وزن اندام های ایمنی جوجه های گوشتی را نشان میدهد. با توجه به نتایج مشاهده شده تاثیر فرم فیزیکی خوراک شامل: کرامبل، مش و پلت بر وزن بورس فابریسیوس، وزن تیموس و وزن طحال معنیدار نبود. در ارتباط با تزریق تتراکلریدکربن نتایج حاکی از عدم تاثیر معنیداری این شاخص بر وزن اندامهای ایمنی بود. بین فرم فیزیکی خوراک و تزریق تتراکلریدکربن هیچ رابطه متقابلی در ارتباط با وزن اندام های ایمنی مشاهده نشد. تتراکلریدکربن با تولید رایکال های آزاد و درنتجه پراکسیداسیون اسیدهای چرب غیراشباع غشای سلولی منجر به نابودی سلول ها میشود - ّ وِ - . هر چند مکانیسم های درون سلولی مانع از تخریب غشای سلولی میشوند، اما استرس های اکسیداتیو سبب ناکارآمدی مکانیسم های فوق میشوند - ْ - . ونگ و همکاران بهترین دوز ایجاد کننده ضایعات کبدی در طیور گوشتی را محلول تتراکلریدکربن و روغن گیاهی به نسبت مساوی با دوز ُ میلیلیتر به ازای هر کیلوگرم وزن بدن از طریق عضلانی ذکر نمودند حال آنکه سونکازال و همکاران دوز ٌ میلیلیتر و تزریق داخل صفاقی را به کار بردند و در ثانی محصولات شیمیایی شرکتهای مختلف واجد سمیتهای متفاوتی میباشند احتمالا عدم معنی داری این آزمایش مربوط به دوز پایین تتراکلریدکربن و همچنین نوع تزریق - داخل صفاقی - در مقایسه با روش ونگ - دوز ُ میلیلیتر - و نوع تزریق - عضلانی - میباشد.
جدول شماره ٍ تاثیر تزریق فیتوهماگلوتینین بر میزان حساسیت پوستی جوجه های گوشتی تغذیه شده با جیره های کرامبل، مش و پلت را نشان می دهد. نتایج نشان داد شکل خوراک تاثیر معنیداری بر میزان حساسیت پوستی پای راست - شاهد - و پای چپ - تزریق شده با فیتوهماگلوتینین - داشت. بطوریکه بیشترین میزان حساسیت مربوط به پرندگان تغذیه شده با جیره پلت و کمترین میزان حساسیت مربوط به پرندگان تغذیه شده با جیره کرامبل بود - P<0/05 - ، اما تزریق تتراکلریدکربن اثر معنی داری بر میزان حساسیت پوستی در پرنده نداشت. در رابطه با فاکتور زمان
