بخشی از مقاله
مقدمه:
پایایی یکی از ویژگیهای اصلی و مهم یک آزمون مطلوب و استاندارد است. پایایی آزمون نشان میدهد که آزمون، صفت مورد اندازهگیری را با چه دقت و صراحتی اندازه میگیرد و نتیجۀ اندازهگیری تا چه حد دارای ثبات و پایداری است . - 1 - آزمونهای عملکردی تعادل که برای ارزیابی تعادل به شیوۀ میدانی استفاده میشوند به سه دستۀ ایستا، نیمه پویا و پویا تقسیم میشوند
این آزمونها در دسترس هستند و نیاز به کمترین ابزار دارند و یا بدون تجهیزات انجام می شوند و زمان کمی برای اجرا نیاز دارند. آزمونهای سیستم امتیازدهی خطای تعادل - بس - ، رومبرگ، شارپند رومبرگ، فرشته از آزمونهای عملکردی تعادل میباشند که به طور گستردهای برای ارزیابی تعادل ایستا توسط پژوهشگران و پزشکان مورد استفاده قرار میگیرد
با توجه به اینکه ورزشهای مختلف با توجه به ویژگی و اقتضای رشتۀ ورزشی به میزان متفاوتی از تعادل نیاز دارند و ورزشکاران رشتههای مختلف ورزشی از تواناییهای متفاوتی در حفظ تعادل برخوردارند لذا هر آزمون عملکردی تعادل برای ارزیابی تعادل در افراد ورزشکار با سنین مختلف با داشتن ویژگیهای متفاوت جسمانی مناسب نیست بر همین اساس باید اصل اختصاصی بودن آزمونهای عملکردی تعادل مدنظر قرار گیرد.
لذا مداخلۀ فاکتور تأثیر نوع ورزش در پژوهشهایی باهدف پایایی سنجی ضروری مینماید. بنابراین پژوهش حاضر در نظر دارد تا با بررسی پایایی آزمونهای عملکردی تعادلی ایستا در دختران 12 تا 17 سال ورزشکار والیبالیست و کاراته کا، مناسبترین آزمون برای سنجش تعادل ایستا در این گروهها را معرفی کند تا نتایج آن بهعنوان یک معیار در تحقیقات آینده مورداستفاده قرار گیرد. این گونه تحقیقات در راستای ارتقای عملکرد ورزشی و سطح سالمت جامعه، استعدادیابی و همچنین کاهش آسیبهای ورزشی و هزینههای درمانی انجام میشود.
روش شناسی تحقیق:
جامعۀ آماری پژوهش حاضر، دختران نوجوان ورزشکار 12 تا 17 سالۀ شهر تهران میباشند. از درون جامعۀ آماری، 36 والیبالیست - با میانگین سنی: 14/9± 1/82 سال، قد: 168/59 ± 6/67 سانتی متر و وزن: 55/70 ±9/02 کیلوگرم - و 40 کاراته کا - با میانگین سنی: 14/33± 1/68 سال، قد: 164/67 ± 7/69 سانتی متر و وزن: ±9/30 52/51 کیلوگرم - که از سالمت عمومی برخوردار بودند به صورت تصادفی از بین نمونههای در دسترس، داوطلب شرکت در این تحقیق شدند.
قبل از اجرای آزمونها، پرسشنامه اطالعات فردی و فرم رضایت نامه توسط آزمودنیها تکمیل شد. برای ارزیابی تعادل ایستای آزمودنیها از آزمونهای سیستم امتیازدهی خطای تعادل - بس - ،رومبرگ، شارپند رومبرگ، فرشته استفاده شد. آزمودنیها در جلسات آزمون اولیه و آزمون مجدد، دو بار آزمونها را انجام میدادند. فاصلۀ زمانی بین آزمون اولیه و آزمون مجدد، 2 تا 5 روز بود.
قبل از انجام آزمون، نحوۀ انجام آن به طور شفاهی و عملی توسط آزمونگر توضیح داده میشد. دادهها به وسیلۀ نسخۀ 21 نرم افزار spss تجزیه و تحلیل شدند. برای محاسبۀ میانگین و انحراف استاندارد دادهها از آمار توصیفی استفاده شد. پایایی توسط ضریب همبستگی درون گروهی - ICC - با فاصلۀ اطمینان %95 ارزیابی شد. از طبقهبندی مونرو جهت توصیف میزان پایایی استفاده گردید - . - 5 معیار کلی برای مقبولیت پایایی مقادیر باالی 0/70 میباشد.
یافتهها:
بر اساس جدول شمارۀ 1، نتایج حاصل از آزمون پایایی برای آزمونهای عملکردی تعادل در ورزشکاران رشتۀ کاراته و والیبال نشان میدهد که در رشتۀ کاراته آزمونهای ایستای بس در سطح پایدار وضعیت یک پا باال و سطح ناپایدار وضعیت یک پا باال و تاندوم، لک لک و فرشته در هر دو حالت پایا شدند. در رشتۀ والیبال، آزمونهای ایستای بس در سطح پایدار و ناپایدار وضعیت یک پا باال، لک لک، فرشته به جزء سطح ناپایدار پای برتر وضعیت چشم باز و بسته شدند.
بحث و نتیجه گیری:
با توجه به نتایج تحقیق، در رشتۀ کاراته به ترتیب آزمون فرشته، بس - در سطح پایداروضعیت یک پا باال و سطح ناپایدار وضعیت یک پا باال و تاندوم - ، لک لک و در رشتۀ والیبال به ترتیب آزمون لک لک، فرشته - به جزء سطح ناپایدار پای برتر وضعیت چشم باز و بسته - و بس - در سطح پایدار و ناپایدار وضعیت یک پا باال - بیشترین میزان پایایی را داشتند.
در واقع آزمونی که بیشترین پایایی را داشته باشد نسبت به آزمونی که ضریب پایایی کمتری دارد، بهتر میتواند مورد اندازهگیری را بسنجد و آزمون دقیقتری محسوب میشود. آزمونهای رومبرگ و شارپند رومبرگ و بس - به جزء سطح پایدار وضعیت یک پا باال و ناپایدار وضعیت یک پا باال و تاندوم در رشتۀ کاراته و سطح پایدار و ناپایدار وضعیت یک پا باال در رشتۀ والیبال - در دو رشتۀ مورد مطالعه پایا نشدند. در دو رشتۀ مورد مطالعه تمام آزمودنیها به راحتی این سه آزمون را اجرا کردند و حداکثر امتیاز را کسب کردند. در واقع میتوان گفت به علت اینکه نمرات تمام آزمودنیها مشابه هم بود و دامنۀ تغییرات نمرات پایین بود این آزمونها پایایی نداشتند.
واژگان کلیدی: پایایی سنجی، آزمون عملکردی تعادل، ورزشکار
جدول: نتایج حاصل از آزمون پایایی با روش آماری ضریب همبستگی درون گروهی - ICC - برای آزمون های عملکردی تعادلی ایستادر رشتۀ والیبال و کاراته
