بخشی از مقاله
چکیده
امروزه استفاده از فناوری های نوین آنچنان گسترش یافته که تمامی جنبه های زندگی را در برگرفته و امکان تفکیک آن وجود ندارد و با ورود آن به آموزش مدارس از حالت سنتی و یک طرفه خارج و پویا و تعاملی شده ا ست به گونه ای که این فناوری نه به عنوان ابزار ، بلکه در قالب زیرساخت توانمند ساز برای تعلیم و آموزش حرفه ای استفاده می گردد، در جوامع دانش بنیان از توسعه ی مدارس هو شمند به عنوان راه کار تربیت نیروی خلاق و کار آفرین ا ستقبال می گردد و به عنوان راه کار پی شرفت و تو سعه ی پایداردر نظر گرفته می شود که با توجه به این اصل ورود کشورمان به این حوزه می تواند زمینه ساز توسعه ی روز افزون و پایداری را فراهم کند که با توجهاتی که صورت گرفته و تصویب راهبرد تحولی وزارت آموزش و پرورش توسط این وزارتخانه راه کار توسعه ی مدارس هوشمند در کشور فراهم گردیده است .
در این مقاله برآنییم که ابتدا بیان مقدمه ای در خصوص مدارس هوشمند داشته باشیم و سپس هر کدام از عناصر اعم از مدارس هوشمند ، یادگیری ، فناوری اطلاعات و ارتباطات را تعریف کرده و به بیان پیشینه ای از این گونه مدارس در جهان و ایران بپردازیم تا دیدی کامل در این خ صوص دا شته با شیم و اهداف و پیش نیاز ها را برر سی کرده و عوامل تاثیر گذار در گ سترش این گونه مدارس و نیز چالش ها و موانع پیش رو را ب شنا سیم تا بتوانیم به نتیجه ای د ست یافته و پیشنهاداتی برای رفع موانع پیش رو ارایه دهیم.
-1 مقدمه
امروزه مهمترین دغدغه نظام آموزش و پرورش یک کشور، ایجاد بستری مناسب در جهت رشد و تعالی سرمایههای فکری در جامعهی اطلاعاتی و دانایی محور می با شد .برای آنکه همه گروههای اجتماعی قادر با شند بطورمؤثّر در چنین جامعهای م شارکت داشته باشند، باید یادگیری پیوسته ، خلاقیت ، نوآوری و نیز مشارکت فعال و سازنده اجتماعی را بیاموزندتحقّق. این امر مستلزم تعریف مجدد و نوینی از نقش و کارکرد مدارس به عنوان ا صلی ترین نهادهای آموز شی در جامعه می با شد.
امروزه نظام آموز شی کشور به مدرسهای هوشمند نیاز دارد که با بهرهگیری از فناوری اطلاعات و ارتباطات - فاوا - ، امکان یادگیری پیوسته را فراهم نموده و فرصتهای نوینی را در اختیار افراد برای تجربهی زندگی در جامعه اطلاعاتی قرار دهد، به گونهای که این فناوری نه به عنوان ابزار، بلکه در قالب زیرساخت توانمندساز برای تعلیم و آموزش حرفهای محسوب شود.
بکارگیری گستردهی فاوا در فرایند آموزش و پرورش، همزمان باتحوّل در رویکردهای آموزشی درجهان، زمینهی شکلگیری مدرسه هوشمند را فراهم آورده است .این مدارس از جمله نیازمندیهای کلیدی جوامع دانش بنیان میباشند و رویکردهای توسعهی مهارتهای دانشی و کارآفرینی دانشآموزان را دنبال می نمایند .در این مدارس ، فرایندهای یاددهی یادگیری تقویت شده و محیط تعاملی یکپارچه برای ارتقای مهارتهای کلیدی دانشآموزان با تکیه بر فعالیتهای گروهی ، در عصر دانایی محور فراهم می شود.
از آنجا که درحال حاضر معلم محوری پایه آموزش و پرورش در کشور میباشد، به روز کردن کلیه مدارس ایران، استفاده از فناوریهای روز ، برخورداری از خلاقیتهای نوین در آموزش و پرورش و نیز اهمیت دادن به توانایی های دانشآموزان ، لازمه این تحوّل میباشد .واژهی مدارس هوشمند یا مدرسه هوشمند چندی است در ادبیات آموزش و پرورش ما وارد شده است و فعالیتهای ارز شمندی نیز به صورت پراکنده در این حوزه انجام شده است .
وزارت آموزش و پرورش با الهام از آموزههای دینی و مقتضیات زمانی و دستیابی به اهداف عالیه نظام تعلیم و تربیت و گسترش عدالت آموزشی ، اقدام به تعریف ساختار، جایگاه،ساماندهی ، شرایط و ضوابط توسعهی مدارس هوشمند بر اساس معیارهای علمی ، بین المللی و شرایط بومی در سطح کشور نموده ا ست. از این رو برای نیل به این هدف ، نیاز بههمّتی م ضاعف دا شته که از جمله عوامل اصلی آن می توان به تغییر نگرش در شیوهی آموزش و مدیریت مراکز آموزشی و پرورشی و نیز تأمین زیرساخت ها نمود .هوشمند سازی مدارس یک اقدام مدبّرانه در را ستای سند چشم انداز نظام ، تحول بنیادین آموزش و پرورش و سند تو سعه فاوای آموزش و پرورش و ضرورتی انکار ناپذیر با هدف اجرای پیشرفته ترین روشهای مدیریتی و آموز شی و نگاه علمی و فناورانه به و ضعیت کنونی نظام آموز شی ک شور ا ست که اعمال تغییر ساختار و معماری اجرایی درآنها باعث افزایش بهره وری و مدیریت زمان برای مدیران، کارکنان، معلمان ، دانش آموزان و همچنین اولیای دانش آموزان خواهد بود.
ازآنجا که درحال حا ضر معلم محوری پایه آموزش و پرورش درک شور میبا شد، به روزکردن مدارس، ا ستفاده از فناوری های روز، برخورداری از خلاقیتهای جدید درآموزش وپرورش و اهمیت دادن به توانایی های دانشآموزان، لازمه اینتحوّل میباشد. واژهی مدارس هوشمند چندی است در ادبیات آموزش و پرورش کشور وارد شده است و فعالیتهای ارزشمندی نیز به صورت پراکنده در این حوزه انجام شده ا ست .
وزارت آموزش و پرورش با الهام از آموزههای دینی و مقت ضیات زمانی و د ستیابی به اهداف عالیه نظام تعلیم و تربیت و گسترش عدالت آموزشی، اقدام به تعریف ساختار، جایگاه، ساماندهی، شرایط و ضوابط توسعهی مدارس هوشمند بر ا ساس معیارهای علمی، بین المللی و شرایط بومی در سطح ک شور نموده ا ست .از این رو برای نیل به این هدف، نیاز بهمّتی م ضاعف دا شته که ازجمله عوامل ا صلی آن می توان به تغییرنگرش در شیوهی آموزش و مدیریت مراکز آموز شی و پرور شی و نیز تأمین زیر ساخت ها نمود .هو شمند سازی مدارس یک اقدامدبّرانه در را ستای سند چ شم انداز نظام، تحول بنیادین آموزش و پرورش و سند توسعه فناوری اطلاعات و ارتباطات آموزش و پرورش و ضرورتی انکار ناپذیر با هدف اجرای پیشرفته ترین روشهای مدیریتی و آموزشی و نگاه علمی و فناورانه به وضعیت کنونی نظام آموزشی کشور است که اعمال تغییرساختار و معماری اجرایی درآنها باعث افزایش بهره وری و مدیریت زمان برای مدیران، کارکنان، معلمان، دانشآموزان و همچنین اولیای دانشآموزان خواهد بود.
در مورد مدرسه هوشمند تعاریف زیادی عنوان شده است از جمله :مدرسه ای که درآن روند اجرای کلیه فرآیندها اعم از مدیریت، نظارت، کنترل، یاددهی یادگیری، منابع آموزشی و کمک آموزشی، ارزشیابی، اسناد و امور دفتری، ارتباطات و مبانی توسعه آنها، بر ا ساس فناوری اطلاعات و ارتباطات و در جهت بهبود نظام آموز شی وتربیتیِ پژوهش محور طراحی شده ا ست را "هو شمند "می گویند .در واقع مدرسه هوشمند مدرسهای فیزیکی است که کنترل و مدیریت آن، مبتنی بر فنآوری رایانه و شبکه انجام میگیرد و محتوای اکثر دروس آن الکترونیکی و سیستم ارزشیابی و نظارت آن هوشمند است.
در چنین مدرسهای یک دانشآموز هوشمند، با صرف وقت بر روی موضوعات به شکل مستمر، منابع و قابلیتهای اجرایی خود را توسعه و تغییر میدهد و این نکتهای است که به مسؤولان مدرسه اجازه میدهد تا با توجه به تغییرات بهوجود آمده و افزایش سطح اطلاعات دانشآموزان، آنها را برای اخذ اطلاعات جدید آماده نمایند .همچنین مدر سه هو شمند مدر سهای ا ست که جهت ایجاد محیط یاددهی یادگیری و بهبود نظام مدیریتی مدر سه و تربیت دانشآموزان پژوهنده طراحی شده ا ست .
به عبارتی دیگر، مدر سه هو شمند مؤ س سه آموز شی ا ست که در جهت فرآیند یادگیری و بهبود مدیریت به صورت سی ستمی نظام یافته باز سازی شده تا کودکان را برای ع صر اطلاعات آماده سازد و آموزش در آن هوشمند شده باشد .بنابراین نیاز کنونی جامعه آموزشی ما تغییر و حرکت به سوی هوشمند سازی آموزش و آموزش بر اساس نیازها و استعدادها است.
-2 ادبیات تحقیق
-1-2 تعریف مدرسه هوشمند
مدرسه هوشمند مدرسه ای است که علاوه بر استفاده از امکانات فیزیکی مدرسه و برنامه هایی مانند سایر مدارس تلاش دارد تا با تجهیز به امکانات رایانه یی و فناوری های مربوطه کنترل و مدیریت خود را بر این اساس مبتنی کند و محتوای اکثر دورس را الکترونیکی کرده و ارزشیابی و نظارت سیستم را هوشمند گرداند . در این گونه مدارس روند اجرای کلیه فرآیندها اعم از مدیریت، نظارت، کنترل، یاددهی یادگیری ، منابع آموزشی و کمک آموزشی ، ارزشیابی ، اسناد و امور دفتری ، ارتباطات و مبانی توسعه آنها ، مبتنی بر فاوا و در جهت بهبود نظام آموزشی وتربیتیِ پژوهش محور طراحی شده است.
در واقع مدرسه هوشمند مدرسهای فیزیکی است که کنترل و مدیریت آن ، مبتنی بر فنآوری رایانه و شبکه انجام میگیرد و محتوای اکثر دروس آن الکترونیکی و سیستم ارزشیابی و نظارت آن هوشمند است
