بخشی از مقاله
چکیده
پژوهش حاضر با هدف بررسی رابطه ی بین مهارت معلمان درمهارت های هفتگاته ICDL با میزان استفاده ی آنها از تجهیزات هوشمندسازی در مدارس ابتدایی شهر قم صورت گرفته است. این پژوهش را می توان از نظر هدف ، از نوع تحقیقات کاربردی و از لحاظ نحوه ی گردآوری داده ها ، تحقیق توصیفی از نوع همبستگی دانست. جامعه ی آماری 129 نفر شامل کلیه ی معلمان شاغل در مدارس ابتدایی شهر قم که از تجهیزات هوشمند برخوردار میباشند انتخاب گردیده است. با توجه به تعداد محدود نمونه ها از روش نمونه گیری تصادفی و بر اساس جدول مورگان تعداد نمونه ها 112 نفر انتخاب گردید. به منظور جمع آوری اطالعات پرسشنامه ی سنجش مهارت IT و ICDL جهاد دانشگاهی با ضریب اعتبار 6/977 استفاده شده است.نتایج نشان داد: بین میزان رضایتمندی معلمان از مسؤول مستقیم - سرپرست - با میزان استفاده ی آنها از تجهیزات هوشمندسازی با ضریب همبستگی 6/11 ارتباط به دست آمد،
بین میزان رضایتمندی معلمان از همکاران در محیط کار با میزان استفاده ی آنها از تجهیزات هوشمندسازی با ضریب همبستگی 6/381 ارتباط یافت شد، بین میزان رضایتمندی معلمان از نحوه ی ارتقای شغلی با میزان استفاده ی آنها از تجهیزات هوشمندسازی با ضریب همبستگی 6/51 ارتباط به دست آمد، بین میزان رضایتمندی معلمان از نوع شغل با میزان استفاده ی آنها از تجهیزات هوشمندسازی با ضریب همبستگی 6/113 نیز ارتباط به دست آمد، بین میزان مهارت معلمان در مهارت های هفتگانه ICDL با میزان استفاده ی آنها از تجهیزات هوشمندسازی در مدارس با ضریب همبستگی 6/71 ارتباط به دست امد، و در پایان نتیجه ی حاصل از رگرسیون چند متغییر با R مجذور 6 ,522نشان داد که تغییرات در مهارت های حرفه ای معلمان و رضایت شغلی آنها 52 درصد تغییر در استفاده از تجهیزات هوشمند مدارس توسط معلمین را به همراه خواهد داشت.
واژههای کلیدی: رضایت شغلی، مهارت های حرفه ای معلم، هوشمندسازی
مقدمه
امروزه مهمترین دغدغه ی نظام آموزشی و پرورشی یک کشور ، ایجاد بستری مناسب جهت رشد و تعالی سرمایه های فکری در جامعه ی اطالعاتی و دانایی محور می باشد. برای آن که همهی گروه های اجتماعی قادر باشند به طور مؤثر در چنین جامعه ای مشارکت داشته باشند ، باید یادگیری پیوسته ، خالقیت ، نوآوری و نیز مشارکت فعال و سازنده ی اجتماعی را بیاموزند. تحقق این امر مستلزم تعریف مجدد و نوینی از نقش و کارکرد مدارس به عنوان اصلی ترین نهادهای آموزشی در جامعه می باشد. امروزه نظام آموزشی کشور به مدرسه ای نیاز دارد که با بهره گیری از فاوا ، امکان یادگیری پیوسته را فراهم نموده و فرصت های نوینی را در اختیار افراد برای تجربهی زندگی در جامعه ی اطالعاتی قرار دهد ، به گونه ای که این فناوری نه به عنوان ابزار بلکه در قالب زیرساخت توانمندساز برای تعلیم و آموزش حرفه ای محسوب می شود. بکارگیری گسترده ی فاوا1 در فرایند آموزش و پرورش ، همزمان با تحول در رویکردهای آموزشی در جهان ، زمینهی شکل گیری مدارس هوشمند را فراهم آورده است. - مرکز آمار و فناوری اطالعات و ارتباطات وزارت آموزش و پرورش، 1383، ص - 1
واژه ی مدارس هوشمند چندی است در ادبیات آموزش و پرورش ما وارد شده است و فعالیت های ارزشمندی نیز ولو به صورت پراکنده در این حوزه انجام شده است. وزارت آموزش و پرورش با الهام از آموزه های دینی و مقتضیات زمانی و به منظور تحقق اهداف سند چشم انداز ایران در سال 1161 و دستیابی به اهداف عالیه نظام تعلیم و تربیت و گسترش عدالت آموزشی ، اقدام به تعریف ساختار ، جایگاه ، سازماندهی ، شرایط و ضوابط توسعهی مدارس هوشمند بر اساس معیارهای علمی ، بین المللی و شرایط بومی در سطح کشور نموده است. از این رو برای نیل به این هدف ، نیاز به همتی مضاعف داشته که از جمله عوامل اصلی آن می توان به تغییر نگرش در شیوه های آموزش و مدیریت مراکز آموزشی و پرورشی و نیز تأمین زیرساخت مورد نیاز اشاره نمود. - همان منبع -
در دهه های آخر قرن بیستم فرایند آموزش و پرورش و رویکردهای یاددهی - یادگیری در اکثر کشورهای جهان با چنان گسترش و پیشرفت چشمگیری روبرو بوده است که مربیان ، معلمان و سایر آموزشکاران ، حقوق دانش آموزان خود را که همان حق دانستن ، حق فهمیدن ، حق یادگرفتن و حق خلق کردن است ، به رسمیت شناخته اند و به آن بها داده اند. همچنان که الگوها و برنامه های درسی ، طی سالهای یادشده تکامل می یافت ، کالس های معمولی و عادی مدرسه ها ، به برکت توجه و اعتقاد بیشتری که به نظام تربیت معلم می شد ، از راهبردهای تازه سود می بردند و در روند هنر یاد دادن برای یادگرفتن ، فرصت های زیادی به وجود می آوردند و گنجینه مهارت های حرفه ای معلمان غنی و غنی تر می شد. - لروکس، و مک میالن، 1391، ص - 12
هدف تمامی دولتها این است که با توجه به محدودیت های مالی ، جامع ترین آموزش ممکن را برای شهروندان فراهم کنند. به دلیل موقعیت محوری فناوری اطالعات و ارتباطات - فاوا - در جوامع نوین ، توسعه ی آن در مدارس در برنامه ریزی ها مد نظر قرار گرفته است. یکی از برنامه ها ، توسعه ی مدارس هوشمند با تشکیل کالس های هوشمند در مدارس است. - کارشناسان ارشد بخش آموزش عالی و تحقیق یونسکو - پیشرفت های فناوری منجر به تحول در کار و تغییر در سازماندهی کار شده است. بنابراین یکی از صالحیت ها و شایستگی های مورد نیاز که در حال تغییر می باشد ، مهارت حرفه ای معلمان در زمینه ی فناوری اطالعات مخصوص کالس هوشمند است. معلمان باید جهت اجرای یک برنامه ی پیشرفته ی فناوری اطالعات و ارتباطات ، آمادگی کافی داشته باشند.
-1فناوری اطالعات و ارتباطات
در حقیقت عرضه ی هرگونه برنامه ی درسی جدید ، مستلزم آمادگی دقیق ، تخصیص منابع و حمایت مداوم است. بررسی تحقیقات آموزشی نشان می دهد که برنامه ی توسعه ی حرفه ای معلمان ، اگر با مراحل توسعه ی فناوری اطالعات و ارتباطات همسو باشد ، بسیار مفید و مؤثر خواهد بود. کاربرد یافته های این گونه بررسی ها و تحقیقات این است که برنامه ی توسعه ی حرفه ای معلمان به عنوان فرایند مداومی در نظر گرفته شود ، زیرا با بسیاری از فعالیت های حرفه ای همراه است. - همان منبع -
از طرف دیگر گمان بر آن است که توسعه و گسترش مهارت های حرفه ای معلمان موجب خشنودی و رضایت درونی آنان می شود. رضایت شغلی عبارت است از گرایش کلی فرد به شغلش ؛ کسی که رضایت شغلی او در سطحی باالست ، گرایش مثبتی به آن شغل دارد ، اما کسی که از شغلش ناراضی است ، به کار خویش گرایش منفی دارد. وقتی در مورد گرایش های کارمندان صحبت می کنیم ، غالبا منظورمان رضایت شغلی است. در واقع این دو اصطالح معموال به جای هم به کار می روند. - هوی ، وین کی و میسکل ، سیسیل جی, ,2613 ص - 75 به عبارت دیگر خشنودی شغلی مجموعه ای از احساس های سازگار و ناسازگار است که کارکنان با آن احساس ها به کار خود می نگرند. - دوال، 1375، ص - 108
این امر مهم جای سؤال است که چه چیزی تعین کننده ی رضایت شغلی است؟ شواهد نشان می دهد که عوامل مهم تری که به رضایت شغلی منجر می شود ، عبارتند از : کارهای چالشی ذهنی ، پاداش های برابر ، شرایط کاری حمایت بخش و همکاران حمایت کننده. کارمندان مشاغلی را ترجیح می دهند که به آن ها فرصت استفاده از توانایی ها و مهارت هایشان را می دهد و وظایفی متنوع در اختیار آن ها می گذارد. این ویژگی هایی است که کار را به چالش ذهنی بدل می کند. مشاغلی با چالش ناچیز ایجاد دلزدگی می کند و مشاغلی با چالش بیش از حد ، ناکامی و احساس شکست بوجود می آورد. کارمندان می خواهند که تصور آن ها از نظام پرداخت ها و سیاستگزاری های ارتقا ، تصوری عادالنه ، عاری از ابهام و همسو با انتظار آن ها باشد. - رابینز، 1379 ص - 19
با توجه به مباحث یاد شده و با در نظر گرفتن پژوهش های انجام شده ، به نظر می رسد که سطح رضایت شغلی و سطح مهارت های حرفه ای معلمان در زمینه ی کالس های هوشمند، می تواند پیش بینی کنندهی میزان استفادهی آنان از امکانات هوشمندسازی مدارس باشد و از طرفی در پاسخ به این سوال که چرا استفاده ی از تجهیزات هوشمند سازی مدارس توسط معلمان یکسان نمی باشد ما را بر آن می دارد که با استفاده ی از تحقیقات پیشین در صدد چاسخ به این سواالت بر آییم ، پژوهش حاضر در پی پاسخگویی به این سؤال است که آیا می توان بر اساس سطح رضایت شغلی و همچنین سطح مهارت های حرفه ای معلمان ، میزان استفاده ی آنان از امکانات موجود هوشمند سازی مدارس را پیش بینی نمود؟
مهارت های حرفه ای معلم: مجموعه ی شناخت ها، گرایش ها و مهارت هایی است که معلم با کسب آنها می تواند در جریان تعلیم و تربیت به پرورش جسمی، ذهنی، عاطفی، اجتماعی و معنوی فراگیران کمک کند. - ملکی، - 1391 تجهیزات هوشمند سازی مدارس: مدرسه ی هوشمند مدرسهای فیزیکی است و کنترل و مدیریت آن، مبتنی بر فناوری کامپیوتر و شبکه انجام میگیرد و محتوای اکثر دروس آن الکترونیکی و سیستم ارزشیابی و نظارت آن هوشمند است. تجهیزات سختافزاری و شبکه شامل : سرور، رایانه شخصی به تعداد مورد نیاز ، چاپگر و اسکنر ، تجهیزات شبکه، پهنای باند متناسب برای شبکه ،تابلوهای الکترونیک و ویدئو پرژکتور وب سایت، نرمافزارهای پایه، نرمافزارهای آموزشی چند رسانهای، نرم افزارهای ساخت محتوای ، دروس نرم افزار اتوماسیون اداری. - هوشمند سازی مدارس؛راهبرد تحولی آموزش و پرورش - 1382
