بخشی از مقاله
تأثير ورزش هاي هوازي و بي هوازي بر ميزان اضطراب
خلاصه
مقدمه : بر اساس تحقيقات متعدد انجام شده ورزش نقش مهمي در کاهش اضطراب دارد. با توجه به فراواني بالاي اضطراب در جوانان و تأثير منفي آن بر ميزان موفقيت تحصيلي , مطالعه حاضر با هدف تعيين ميزان اثر مثبت ورزش هاي هوازي و بي هوازي در دانشجويان مضطرب صورت گرفت . روش : ٦٠ دانشجوي دانشگاه آزاد اسلامي واحد زرند که مبتلا به اضطراب بودند انتخاب و به طور تصادفي به سه گروه مساوي : ١- گروه آزمايشي ورزش هوازي ٢- گروه آزمايشي ورزش بي هوازي ٣- گروه شاهد بدون ورزش ، تقسيم شدند. هر سه گروه قبل و بعد از دوره هشت هفته اي انجام ورزش هاي هوازي و بي هوازي بااستفاده ازآزمون (R-SCL٩٠) و مقياس ذهني ناراحتي (SUDS ) ارزيابي شدند. ميزان اضطراب به دست آمده توسط آزمون هاي آماري آناليز واريانس از نوع (repeated ANOVA) و مقايسه t زوج مورد تجزيه و تحليل قرار گرفت .
يافته ها: ميزان اضطراب در هر دو گروه ورزش هوازي و بي هوازي نسبت به گروه شاهد کاهش معني داري نشان داد. همچنين يافته ها نشان دادند که تفاوت بين تأثير ورزش هوازي و ورزش بي هوازي درکاهش اضطراب معني دار نيست .
نتيجه گيري : بر اين اساس مي توان بيان داشت که ورزش راهي مؤثر و امن براي کاهش اضطراب است و به نظر مي رسد هر دو نوع ورزش هوازي و بي هوازي مي توانند در کاهش اضطراب مؤثر باشند لذا مي توان بسته به شرايط بدني از هر نوع ورزشي براي کاهش اضطراب کمک گرفت .
واژه هاي کليدي : ورزش هوازي ، ورزش بي هوازي ، اضطراب ، مقياس ذهني ناراحتي ، فرم فارسي تجديدنظر شده علايم R-SCL٩٠
مقدمه
اضطراب به عنوان يکي از شايع ترين تظاهرات اختلالات رواني و يا استرس هاي روزانه باعث افت قابل توجه عملکرد افراد مي شود. تحقيقات اخير نشان داده اند که حدود ٢١ درصد جوانان ايراني از اضطراب رنج مي برند (٢٥). با توجه به فراواني بالاي اين تظاهر و همچنين تأثيرات قابل توجه آن بر کارآيي افراد به خصوص دانشجويان (١٤) لازم است براي کاهش بار آن اقدامات اساسي صورت گيرد.
مسلماً درمان دارويي اضطراب به عنوان آخرين مرحله بايد مدنظر باشد چرا که اولاً بسياري از اين اضطراب ها جنبه بيماري ندارند و ثانياً عوارض درمان دارويي و همچنين کارآيي آنها به صورت عمومي زير سؤال است (١١). به همين دليل به نظر مي رسد استفاده از روش هاي ساده و بدون عارضه همانند ورزش به صورت عمومي در کاهش شدت اضطراب نقش بسيار زيادي مي تواند داشته باشد.
امروزه به ورزش و فعاليت جسماني نه تنها به عنوان روشي براي گذران اوقات فراغت ، بلکه به عنوان ضرورتي غير قابل چشم پوشي براي سلامت و بهزيستي مي نگرند (٩) .ثمرات مثبت ورزش و فعاليت بدني منظم براي کودکان ، نوجوانان ، جوانان ، بزرگسالان و حتي سالمندان در پژوهش هاي مختلف و متعددي تأييد شده است (١).
تحقيقات متعددي در داخل و خارج از کشور نشان داده اند که ورزش شدت اضطراب را کاهش داده و بعد از ترک ورزش اضطراب دوباره تظاهر مي کند. بر اساس نتايج مطالعه ايزارد ورزش منظم سبب کاهش اضطراب مي شود و با ترک فعاليت ورزشي علايم اضطراب مجدداً عود مي کنند(١٩). برگر و اوون در تحقيقي ديگر نشان دادند که تمرين بدني تأثير به سزايي در کاهش اضطراب دارد (١٣). ديلورنزو و همکاران در مطالعه اي به بررسي تأثيرات طويل المدت تمرين هاي هوازي بر اضطراب ، افسردگي وحالات هيجاني پرداختند. مطالعه آنان نشان داد که بين بهبود آمادگي جسماني شرکت کنندگان در تمرين هاي هوازي و کاهش اضطراب آنان ارتباط وجود دارد و اثرات ضد اضطرابي ورزش در پي گيري ١٢ هفته اي پس از تمرين ها نيزتداوم داشتند (١٦). آکاندره وتکين در پژوهشي به بررسي تأثير ورزش بر اضطراب ٦٠ دانشجوي دختر و پسر پرداختند که بر اساس پرسش نامه اسپيلبرگر مبتلا به اضطراب بودند. بررسي آنان نشان داد که سطح اضطراب هر دو جنس با ورزش کاهش مي يابد. بيشترين اثر ضد اضطرابي ورزش در اين مطالعه مربوط به گروه ١٩ تا ٢٠ ساله بود (١٠). گاسکوسکا در مطالعه اي به بررسي تأثير ورزش هاي هوازي بر اضطراب و افسردگي نمونه اي ٢٠٠ نفره از دانشجويان لهستاني پرداخته و نشان داده است که ورزش هاي هوازي طي ١٠ جلسه در کاهش اضطراب و افسردگي مؤثر است و اثرات ضد افسردگي و ضد اضطرابي ورزش در پي گيري يک ماهه پس از درمان نيز دوام دارند (١٨). فرا تحليل هاي (meta-analysis) موجود نشان مي دهند که اثر ضد اضطرابي ورزش هنگامي بيشتر است که : ١- ورزش هوازي باشد (مثل دو، شنا، دوچرخه سواري ) ٢- طول مدت برنامه ورزشي زياد باشد (بين ١٠ تا ١٥ هفته ) ٣- در شروع برنامه ورزشي شرکت کنندگان آمادگي جسمي کمتر و اضطراب بيشتري داشته باشند. (٢٢،٢٣، ٢١، ١٥،٢٠).
اگرچه در مورد تأثيرات مثبت ورزش بر اضطراب و حتي مکانيسم هاي احتمالي آن تحقيقات بسيار زيادي انجام شده است ولي هنوز در زمينة بعضي مسايل همچون نوع و تواتر ورزش و همچنين تأثيرات تفاوت هاي فرهنگي بر اين موضوع سؤالات بي جواب بسيار است .
عمده تحقيقات انجام شده در ايران در قالب پايان نامه هاي دانشجويي بوده (٣،٤،٥،٦،٧،٨، ١) که متأسفانه دستيابي به آنها با مشکلاتي همراه است و همچنين در اين مطالعات کمتر به مقايسه هم زمان ورزش هاي هوازي و بي هوازي پرداخته اند. به همين دليل در اين تحقيق سعي شده تا هم زمان نه تنها اثر ورزش بلکه اثر نوع ورزش هوازي و يا بي هوازي نيز مورد ارزشيابي قرار گيرد.
بر اين اساس ، هدف اين تحقيق به صورت مشخص تعيين ميزان اثر مثبت ورزش هاي هوازي و بي هوازي در دانشجويان مضطرب بود.
روش بررسي
اين مطالعه نيمه تجربي (quasi-experimental) بر روي دانشجويان پسر٢٦-١٩ ساله دانشگاه آزاد اسلامي واحد زرند کرمان که مبتلا به اضطراب بودند انجام شد. از بين ٣٢٦ دانشجو که درس تربيت بدني (١و٢) را در نيم سال اول سال تحصيلي ٨١- ٨٠ انتخاب کرده بودند، ٦٠ نفر که براساس فرم فارسي فهرست علايم تجديد نظر شده R-SCL٩٠ نمره بالاتر از يک در مقياس اضطراب داشتند، انتخاب شدند و به طور تصادفي در سه گروه بيست تايي (١- گروه آزمايشي تمرين هوازي ٢- گروه آزمايشي تمرين بي هوازي و٣- گروه شاهد بدون فعاليت بدني و ورزش ) قرار گرفتند. سپس بعد از ٨ هفته تمرين ورزشي در دو گروه اول و عدم مداخله در گروه شاهد، شدت اضطراب مجدداً به دست آمده و مورد تحليل قرار گرفت .
براي گردآوري اطلاعات مربوط به شدت اضطراب از فرم فارسي پرسش نامه هاي R-SCL90 (٢) و مقياس ذهني ناراحتي (SUDS) استفاده شد که اعتبار اين دو پرسش نامه توسط تحقيقات متعدد بسيار بالا (بيش از ٩٠%) تعيين شده است (٢).
