بخشی از مقاله
بررسی استاندارد ها در مجموعه تفریحی بام تهران به منظور ارتقای سطح طراحی فضاهای تفریحی
چکیده
مجموعه های تفریحی از جمله فضاهای شهری به حساب میآید که علاوه بر جنبه های اجتماعی و فرهنگی، در افزایش کیفیت زندگی و ارتقای سطح سلامت جسمی و فکری افراد جامعه موثر میباشند. اما برای رسیدن به اهداف موجود در این مجموعه ها ضرورت وجود طراحی هوشمندانه و توجه به استاندارد ها ضروری به نظر میرسد، به بیان دیگر تنظیم شرایط زمین و طراحی درست و توجه به عواملی همچون حفظ و نگهداری از محیط زیست، توجه به امنیت و سلامتی بازدید کنندگان و توجه به امور رفاهی و گردشگری و صنعت توریسم میتواند موفقیت این مراکز تفریحی را تضمین نماید. اما در سالهای اخیر این مجموعه ها در پاسخگویی به مخاطبین خود با مشکل مواجه بوده اند زیرا با تحلیل آنها اشکالات اساسی چه در حوزه طراحی و چه در نگهداری به چشم میخورد. از همین رو به نظر میرسد که میتوان با توجه ویژه به نیازهای بنیادین افراد جامعه و توجه به استاندارد های بین المللی به اهمیت و نقش طراحی درست و مبتنی بر حفظ محیط زیست و امنیت مردم رسید. جامعه آماری موجود در این مقاله مجموعه تفریحی ورزشی بام تهران است که دارای مجموعه ای از امکانات و خدمات تفریحی میباشد و نگارندگان در این مقاله در نظر دارند با روش تحقیق ارزیابی - انتقادی و روش استدلال قیاسی به تحلیل آن بپردازند . سوال اصلی در این مقاله این است که آیا در طراحی مجموعه تفریحی بام تهران به استاندارد های بین المللی توجه شده است؟ نتیجه حاصل شده از این مقاله هم بیان میکند که بام تهران در بسیاری از آیتم های اساسی که با سلامت و امنیت مردم و محیط زیست در ارتباط است بی توجه بوده است و نیازمند بازنگری و اصلاح این نکات در طراحی میباشد.
واژههای کلیدی: بام تهران، مجموعه های تفریحی، استاندارد های طراحی، ارتقای سطح طراحی
-1 مقدمه
بر اساس مطالعات انجام گرفته در بریتانیا در هر سال حدود 33 میلیون نفر، 2.5 میلیارد بازدید از فضاهای عمومی داشته اند که با توجه به مطالعات میدانی انجام شده 85 درصد آنها، سطح کیفیت فضاهای عمومی و مجموعه های تفریحی را تاثیر گذار بر زندگی خود واحساسات شخصی خود دانسته اند . [3]
از همین رو با توجه به رابطه مستقیم میان کیفیت طراحی فضاهای عمومی و تفریحی با افزایش رضایتمندی و سلامت روحی و جسمی مردم، نیازمند توجه ویژه و حساسیت بالا نسبت چگونگی تصمیم گیری در طراحی این مجموعه ها میباشیم، بنابراین با توجه به نکاتی همچون امنیت و رفاه کاربران و حفظ محیط زیست میتوان به طراحی بهینه رسید.
1
از سوی دیگر یک طرح در عین پاسخ به نیازهای سرمایه گذار، باید به نیازهای بهره برداران جواب دهد. در مواقعی که بین اینها اختلاف باشد، طراح متعهد است که از بهره بردار جانبداری کند. طراح باید نیازهای افرادی همچون کودکان، معلولین، و افرادی که از نظر اجتماعی و سیاسی ضعیف تر هستند را در نظر بگیرد .[8]
در نتیجه نگارندگان در نظر دارند تا با بهره گیری از استاندارد های موجود در طراحی فضاهای تفریحی و عمومی به بررسی این موضوع در بام تهران بپردازد که آیا طراحان به جانبداری و توجه به نیاز ها و خواست های مردم توجه نموده اند یا خیر. همچنین آیا در طراحی خود به حفظ محیط زیست و اکوسیستم موجود در منطقه حساسیت نشان داده اند؟
-2 پیشینه تحقیق
یکی از جدید ترین منابع موجود در این زمینه، کتاب راهنمایی طراحی فضاهای تفریحی میباشد . [1]
در این کتاب در فصل نخست ابتدا به اهمیت طراحی دقیق در مجموعه های تفریحی اشاره میکند. سپس ضرورت توجه به مفاهیمی همچون پایداری که هم در طراحی و هم حفظ و نگهداری از محیط زیست اشاره دارد و همچنین اهمیت توجه به ایمنی و امنیت مخاطبین. در فصل دوم نیز به شکل مجزا به بررسی استاندارد ها و ویژگی اندام های موجود در این مجموعه ها اشاره میکند همچون: پایداری در طراحی، ورودی ها، تاسیسات کمپینگ، فضاهای استراحت گاهی، امکانات ماهیگیری و قایقرانی، تاسیسات و ... که در نهایت به ارائه الگو های پیشنهادی به پایان رسیده است.
منبع دیگر کتاب پارک و فضاهای تفریحی دنور است .[2] در این کتاب ابتدا به اهمیت و ضرورت تنظیم شرایط زمین و تاثیر طراحی درست و اجرای ایمن پرداخته میشود و سپس به ارائه استاندارد های لازم برای طراحی مجموعه های تفریحی میپردازد و با ارائه نکاتی در زمینه توجه به گسترش و فاز بندی مجموعه به پایان میرسد.
-3 فرضیه تحقیق
با توجه به پیشینه ارائه شده از تحقیق در مجموعه های تفریحی و ارائه استاندارد های مهم و تاثیر گذار، نگارندگان در نظر دارند تا طراحی موجود در مجموعه تفریحی بام تهران را در بخش هایی همچون استاندارد های طراحی پایدار، ایستگاه های ورودی و پارکینگ ها، امکانات کمپینگ، تاسیسات آب و برق، مسیرها و ... مقایسه نماید.
بنابر این به نظر میرسد که با توجه به عدم رعایت استاندارد ها در بیشتر قسمت های مورد مطالعه، که از طریق مقایسه میان استاندارد ها با وضیعت موجود مجموعه بام تهران میشود، ضرورت بازنگری در طراحی این مجموعه و توجه به راهکار های ارائه شده که در ادامه همین مقاله پیشنهاد خواهد شد ضروری و مهم به نظر میرسد.
-4 بدنه تحقیق
. 1 . 4 پایداری در طراحی فضاهای تفریحی از جمله استاندارد ها و توصیه هایی که این رابطه میتوان بیان نمود ضرورت استفاده از مصالح قابل بازیافت و بوم آورد
میباشد، که هم صرفه مالی و هم امکان تعمیر و نگهداری آسان را فراهم می آورد. طراحی به شکلی که حداکثر بهره گیری از نور خورشید، نیروی باد و زمین صورت گیرد. استفاده از اجزایی که مصرف آب را به حداقل برسانند و خطری نیز برای منابع آبی مباشد. استفاده از اجزایی که آلودگی محیط را کاهش دهد که امروزه بسیار حائز اهمیت میباشد. طراحی مبنی بر حفظ حداکثری فضای سبز و تلاش برای گسترش آن تا نه تنها به تخریب و آلودگی محیط زیست منجر نشود لکه آن را گسترش دهد . [1]
2
. 2 . 4 ایستگاه های ورودی ورودی اصلی مجموعه باید در کنار خیابان اصلی باشد و حداقل با فاصله 150 متری از آن قرار گیرد. ایستگاه ها باید در
مسیر اصلی که به فضای تفریحی میرسد قرار گیرد. طراحی 2 طرفه و به شکل رفت و برگشتی و اهمیت اندازه گیری دقیق ورودی ها برای امکان تردد انواع وسایل نقلیه در شرایط اضطراری ( 12 متر عرض و 5 متر ارتفاع )، تامین نور مناسب و چراغ های اعلام خطر که در هنگاه شب و شرایط اضطراری بسیار حائز اهمیت است. نصب دو باجه پرداخت ( یکی آنالوگ و یکی دیجیتال ) در ارتفاع 75 سانتی متری برای خورو ها . [7]
. 3 . 4 تاسیسات و امکانات کمپینگ امنیت و دسترسی آسان و بی زحمت از جمله نکات مهمی است که در طراحی مجموعه های تفریحی باید به آن توجه
شود، به بیان دیگر کلیه مصرف کنندگان با توجه تمام محدودیت هایشان باید امکان دسترسی ایمن و آسان به منظور استفاده از امکانات تفریحی را داشته باشند ( کودکان، سالمندان، معلولان و ... ) . به شکل کلی طراحی این مجموعه ها باید در جهت تامین این 3 هدف باشد : امنیت ، اهداف پروژه و نیاز های کابر یا کاربران .
توجه به باد قالب، تامین نور با شدت کم و تامین نور در شب به منظور روشنایی محیط اطراف، وجود نقشه های گرافیکی به منظور راهنمایی کاربر در شرایط بحرانی، و دسترسی به آب آشامیدنی و غیر آشامیدنی از جمله اهداف اساسی این بخش میباشد . [3]
. 1 . 3 . 4 تاسیسات برق استاندارد های موجود در این بخش را میتوان به شکل خلاصه به این شکل بیان نمود: تاسیسات اصلی باید دارای یک
مسیر دسترسی مستقیم باشند و به حفاظ و مانع عبور مجهز شوند ( حداقل به ارتفاع 60 سانتی متر ) تا بتوان در شرایط اضطراری و بحرانی به این تاسیسات سرویس رسانی شود. نور معابر در شب باید پیوسته باشد و کل مسیر را به شکل یکپارچه مشخص نماید و هر گونه نقص و خرابی در سیستم روشنایی سریع تعمیر شود. در کنار تاسیسات مهم و خطرناک برق رسانی باید علایم هشدار دهنده در مکان های مناسب و قابل رویت نصب شود . [4]
. 2 . 3 . 4 تاسیسات آبی وجود هایدرنت آب و شیر های مناسب به منظور دفع خطر در شرایط اضطراری. محل های آب شرب و آب غیر شرب باید
از هم مجزا باشند و دارای علایم دیداری به شکلی ساده و واضح باشد، به نحوی که حتی برای افراد با شرایط خاص نیز قابل رویت و تشخیص باشد و بتواند آب علایم را درک کند. کلیه ی آبریز ها باید دارای سیستم برگشت آب باشند و محل عبور تاسیسات آبی و برقی باید در یک ترانشه ایمن قرار گیرد و به همراه علایم هشدار دهنده مجهز گردد. [5]
. 4 . 4 پارکینگ حداقل عرض پارکینگ های یک طرفه 14 متر و دو طرفه 24 متر است و سطح پارکینگ باید از متریالی مثل بتن یا
آسفالت باشد. ورودی و خروجی بهتر است از 30 درجه تا 60 درجه از خیابان اصلی زاویه و انهنا داشته باشد. ( تصویر شماره ( 1
