بخشی از مقاله
چکیده
موجودی کالا نقش بسیار مهمی را در شرکت های تولیدی ایفا می کند و عدم تطابق آن تبعات مالی نامطلوبی را برای شرکت به همراه می آورد و از آنجا که موجودی های کالا بخش اعظمی از سرمایه گذاری ها و منابع و مصارف شرکت را تشکیل می دهد بنابراین بر عملکرد شرکت تاثیرگذار است.بازده سهام خود نیز دارای محتوای اطلاعاتی است که اکثر سرمایه گذاران در تحلیل های خود از آن استفاده می کنند.لذا در این پژوهش از مفهومی به نام پویایی موجودی استفاده شد و تاثیر این پویایی موجودی برای بازده سهام مورد بررسی قرار گرفت.
.نمونه های این مطالعه شامل 104 شرکت مندرج در فهرست شرکتهای پذیرفته شده بورس اوراق بهادار تهران از سال1391 - 1381 می باشد. در این پژوهش جهت پردازش اولیه داده ها از نرم افزار اکسل استفاده گردیده و برای انجام تحلیل ها و محاسبات آماری از نرم افزار آماری Eviews 8 استفاده شده است. نتایج حاصل از این پژوهش ، حاکی از وجود رابطه بین مولفه های پویایی موجودی - نوسانات موجودی و رشد غیر عادی سهام - بر بازده سهام شرکتهای تولیدی است.
مقدمه
همواره موجودیهای کالا قسمت اعظمی از سرمایه گذاریها و مصارف و منابع شرکتها را تشکیل داده و از نظر مبلغ بسیار با اهمیت بوده و در نتیجه ، بر فعالیتهای سودآوری شرکتها نیز به میزان قابل توجهی تأثیرگذار است.در خصوص ارتباط بین موجودی کالا ، مدیریت موجودی کالا به روشهای گوناگونی انجام می شود که بر عملکرد شرکت تاثیرگذار است ،همچنین از طریق نگهداری موجودی کالا شرکتها می توانند برنامه ریزی تولید را بهبود بخشیده ،هزینه های کمبود یا نبود موجودی کالا را به حداقل برسانند و هزینه های خرید را از طریق خریدهای عمده و سوداگری در قیمت معاملات به میزان قابل توجهی کاهش دهند.
آنها بیان می کنند که در این میان نباید هزینه های نگهداری، از قبیل، هزینه فرصت، هزینه مکان، هزینه جا به جایی، منسوخ شدن، بیمه، ضایعات و هزینه هایی از این دست را نادیده گرفت. این پژوهش بر آن است ارتباط بین تغییرات موجودی کالا با تغییرات در بازده بلندمدت سهام را در محیط اقتصادی، اجتماعی ایران مورد بررسی قراردهد. از آنجایی که محیط اقتصادی و اجتماعی ایران با سایر کشورها متفاوت است، بنابراین ، ارتباط بین تغییرات موجودی کالا با بازده شرکت می تواند متفات از نتایج سایر کشور ها باشد.
بیان مساله و اهمیت آن موجودی مواد و کالا ،بخش عمده ای از دارایی های بسیاری از واحدهای تجاری را تشکیل می دهند، بنابراین ارزشیابی و انعکاس موجودی مواد و کالا تاثیر با اهمیتی در تعیین و ارائه وضعیت مالی و عملکرد واحد تجاری دارد. همانطور که می دانیم موجودی نقش بسیار مهمی را در شرکت های تولیدی ایفا می نماید و این امر بسیار طبیعی است که بتوان حدس زد که عدم تطابق موجودی تبعات مالی نامطلوبی را برای شرکت به همراه می آورد زیرا از یک سو کمبود موجودی و ارائه خدمات ضعیف به مشتریان خود از پیامدهای منفی برای فروش حال و آینده شرکت است.
مازاد موجودی نیز همواره پر هزینه بوده و تحمل ریسک منسوخ شدن را نیز داراست به خصوص در بخش های تولیدی از قبیل تولید پوشاک؛صنایع الکترونیک و سخت افزارهنگامیکه موجودی کالا سریعتر از فروش رشد داشته باشد و افزایش یابد،به عنوان یک علامت منفی در نظر گرفته می شود زیرا نشاندهنده این است که مشکلاتی در فروش وجود دارد یا انتقال موجودی ها به کندی صورت پذیرفته و یا اقلام بلا استفاده ای وجود دارد که باید در آینده حذف شود که همه این موارد به خودی خود بر بازده سهام تاثیر منفی خواهد گذاشت.
بازده سهام نیز یکی از مفاهیم پیچیده است که مورد علاقه سرمایه گذاران و تصمیم گیرندگان می باشد و مهمترین معیار ارزیابی عملکرد به شمار می آید. برای تبیین و پیش بینی بازده سهام مدل ها و نظریه های متفاوتی شامل CAPM،مدلهای عاملی - - PM،آربیتراژ،تحلیل های فنی - - TA و تحلیل های بنیادی - - FAمطرح شده است. در تحلیل های بنیادی بازده سهام تابعی از شرایط کلان اقتصادی ،وضعیت صنعت و شرایط خاص شرکت است که شرایط خاص شرکت شامل عملکرد و وضعیت مالی است که در قالب صورت های مالی اساسی ارائه می گردد.
بازده سهام خود به تنهایی دارای محتوای اطلاعاتی است و بیشتر سرمایه گذاران - بالقوه-بالفعل - در تجزیه و تحلیل مالی از آن استفاده می کنند زیرا ارزیابی عملکرد بر مبنای ارزش بازار،اطلاعات سرمایه گذاران را به خوبی منعکس می کند و هنگامی که معیار بازده کاهش یابد زنگ خطری برای شرکت محسوب می شود و عملکرد شرکت را نامناسب نشان می دهد.
با توجه به این نکته که بسیاری از مقالات تجربی و مطالعات قبلی در سطوح موجودی شرکتها ، یا پیاده سازی JIT را آزمون کرده اند و یا سطوح موجودی و ارتباط آنها با عملکرد مالی آزمون نموده اند و تحقیقات قبلی نیز به بررسی موجودی در سطوح شرکت تنها به بخش های خرده فروشی پرداخته اند ، لذا نتایج روشن تری درباره بخش تولید وجود ندارد.بنابراین سوال اصلی تحقیق حاضر به شرح زیر ارائه می شود:
"چه ارتباطی بین پویایی موجودی کالا و بازده سهام در شرکت های قلمروی پژوهش وجود دارد؟"
مروری بر پیشینه تحقیق
- آباربانل و بوشی ، - 1997در یافتند که تغییرات موجودی قدرت پیش بینی کنندگی برای تغییرات در درآمد آتی را دارند و این نتایج در سال 1997 مطرح شد که توسط - توماس و ژانگ ، - 2002 مورد تائید قرار گرفت که ژانگ نشان داد که رابطه بین درآمد آتی و اقلام تعهدی که ابتدا توسط اسلون نشان داده شد به طور عمده از تغییرات موجودی استخراج می شود. - توماس و ژانگ، - 2002 نشان دادند که رشد موجودی با بازده منفی غیر عادی در ارتباط است.
آباربانل و بوشی ،در پژوهشی به بررسی ارتباط بین تغییرات سود هر سهم و چندین مشخصه شرکت - ازجمله تغییرات در موجودی،تغییرات در حسابهای دریافتنی،تغییرات در هزینه های اداری و فروش و تغییرات در حاشیه سود و... - بین سالهای 1983 الی 1990 پرداختند که آنان دریافتند که افزایش غیر منتظره در موجودی کالا به طور معکوس با رشد کوتاه مدت سود، در ارتباط است.
توماس و ژانگ در پژوهشی بین سالهای 1970 لغایت 1997 به بررسی ارتباط بین موجودی کالا و بازده های آتی شرکت ها پرداختند. نتایج پژوهش آنان نشان داد که ارتباط معکوس بین اقلام تعهدی و بازده های غیر عادی شرکت ها کاملا از تغییرات در موجودی کالا ناشی می شود و آنها بیان نمودند که موجودی کالا عامل تعیین کننده بسیار مهمی برای عملکرد و ارزش شرکت است.
بنز - - 1981، رینگانوم - - 1981 دریافتند که اندازه ارزش بازار شرکت اثر قابل ملاحظه بر بازده سهام دارد و شرکت ها با اندازه کوچکتر بازده بیشتری نسبت به شرکت های بزرگتر دارند.
نمونه های عملی متعددی وجود دارد که به وجود رابطه قوی بین پویایی موجودی و عملکرد سهام می پردازند و شواهد تجربی در این زمینه کمیاب است و اکثر مطالعات ریشه در زمینه تحقیقات حسابداری دارد.
باری -گلدریر-لوک وود-رودریگز در تحقیقی اثرات اندازه بازار و نسبت BE/ME بر بازده سهام در 26 بازار سرمایه تازه تاسیس را مورد بررسی قرار دارند - طی دوره زمانی - 1988-1985 که یافته ها حاکی از آن است که این تحقیق منطبق با نتایج تحقیقات فاما،فرنچ است و نتایج حاکی از این است که رابطه BE/ME با بازده ، قوی تر از رابطه بازده با اندازه است.
باسو و وانگ، در پژوهشی به بررسی ارتباط بین تغییرات موجودی کالا ،سودها و ارزش شرکت پرداختند. نتایج پژوهش آنان با بررسی مشاهده بین سالهای 1950 تا 2005 نشان داد که یک ارتباط منفی بین تغییرات موجودی کالا و عملکرد محسوب می شود.
